Krążowniki typu Duguay-Trouin

Łukasz Pacholski

Krążowniki typu Duguay-Trouin

Francuskie krążowniki lekkie typu Duguay-Trouin były jednym z elementów modernizacji Marine Nationale w pierwszej fazie okresu międzywojennego. Przy ich projektowaniu uwzględniono doświadczenia zgromadzone w czasie I wojny światowej, rozwiązania zastosowane przez inne państwa oraz własne potrzeby operacyjne wynikające z rywalizacji z Włochami o prymat w basenie Morza Śródziemnego.

Jedną z największych bolączek Marine Nationale na początku XX wieku był brak nowoczesnych krążowników lekkich – jednostek wykorzystywanych do wsparcia niszczycieli oraz rozpoznania na rzecz sił głównych floty. Kierowanie do tego typu zadań krążowników pancernych było tylko rozwiązaniem prowizorycznym. Aby wyjść z impasu, w 1909 r., rozpoczęto program budowy pierwszej serii nowoczesnych jednostek tej klasy – zakładał on powstanie dziesięciu okrętów typu La Motte Picquet. Każdy z nich miał charakteryzować się wypornością maksymalną 6000 t, kadłubem o wymiarach 138x13,8x4,8 m, maszynownią turboparową umożliwiającą rozwinięcie prędkości 29 w, opalaną węglem i mazutem, zasięgiem dochodzącym do 3300 Mm oraz uzbrojeniem głównym składającym się z ośmiu armat kalibru 138 mm rozlokowanych w czterech dwulufowych wieżach. Pierwszy z nich został formalnie zamówiony w stoczni państwowej w Tulonie w 1914 r., już rok później jego budowa została jednak anulowana – był to wynik wybuchu I wojny światowej.

Do problemu powrócono dopiero po zakończeniu konfliktu – było to związane z doświadczeniami operacyjnymi zdobytymi we współdziałaniu z sojusznikami oraz własnymi, a także faktem przejęcia kilku jednostek tej klasy od Niemiec oraz Austro-Węgier (łącznie pięć). Do tego doszła rywalizacja o prymat na wodach Morza Śródziemnego z głównym rywalem Francji, czyli Włochami – ten czynnik silnie wpływał na charakterystykę techniczną wszystkich francuskich okrętów wojennych w okresie międzywojennym.

W lipcu 1919 r. zatwierdzono wstępną charakterystykę taktyczno-techniczną nowych jednostek – miały być kopią projektu krążowników z 1914 r.: wyporność standardową wyznaczono na 5270 t, kadłuby miały dysponować wymiarami 145x14,5x5,2 m, turboparowy napęd miał posiadać moc 54 000 KM co miało pozwolić na rozwinięcie prędkości maksymalnej 30 w, a uzbrojenie składać się z ośmiu armat kalibru 138 mm (w czterech dwulufowych wieżach), czterech armat przeciwlotniczych kal. 75 mm oraz dwunastu wyrzutni torpedowych 550 mm. Taka charakterystyka miała umożliwić szybką interwencję w starciu morskim, a także skuteczne zwalczanie ciężkich jednostek artyleryjskich z użyciem broni torpedowej. Pomimo zatwierdzenia, prace posuwały się powoli – był to wynik kolejnych zmian, a także wydarzeń z kwietnia oraz maja 1920 r., kiedy to Francuzi otrzymali możliwość przestudiowania planów krążowników lekkich brytyjskiego typu E oraz amerykańskiego Omaha. To zaś spowodowało korektę planów – wyporność zwiększono do 7300 t, prędkość maksymalną do +30 w oraz wzmocniono uzbrojenie artyleryjskie (siedem armat 155 zamiast 138 mm). Zastosowanie tego kalibru miało pozwolić na unifikację z armią, przynajmniej pod względem możliwości uzupełniania amunicji. Kolejna korekta miała miejsce w czerwcu 1920 r., wówczas zwiększono wyporność do 8000 t, liczbę turbin z dwóch do czterech (co miało zapewnić moc na poziomie 100 000 KM), uzbrojenie główne miało składać się z ośmiu armat kalibru 155 mm w czterech dwulufowych wieżach oraz ograniczono do minimum opancerzenie. Całość zmian spowodowała wzrost kosztów budowy z 40 do 70 mln franków. Następne poprawki wprowadzono w kwietniu 1921 r., po ich ostatecznym zatwierdzeniu nowe okręty wpisano do programu modernizacji floty na 1922 r.

W jego ramach planowano budowę sześciu krążowników o wyporności 8000 t, dwunastu niszczycieli o wyporności 2400 t, takiej samej ilości okrętów tej klasy o wyporności 1400 t, 36 okrętów podwodnych oraz przebudowę nieukończonego pancernika Béarn na lotniskowiec. Ostatecznie plan został okrojony, z przyczyn finansowych, przez parlament do 3 krążowników, 18 niszczycieli (w tym 6 o wyporności 2400 t), 12 okrętów podwodnych oraz przebudowy pancernika – plan ten został oficjalnie zatwierdzony przez francuskie ciało ustawodawcze 18 marca 1922 r. i symbolizował początek transformacji Marine Nationale po I wojnie światowej.

Kontrakty na budowę trzech okrętów zawarto z państwowymi stoczniami w Breście oraz Lorient – umowy podpisano 14 kwietnia (na parę z Brestu) oraz 18 kwietnia 1922 r. Pomimo formalnego wejścia do służby w latach 1926-1927, pełną gotowość operacyjną uzyskały one dopiero w 1929 r. Średni koszt każdego z nich oscylował w granicy 91,3 mln franków. 

Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia 6/2013