Krwawy debiut. 14th Canadian Army Tank Battalion na plażach Dieppe

Zbigniew Lalak

W maju 14. CATB został przerzucony na wyspę Wight, gdzie miały się rozpocząć prawie dwumiesięczne przygotowania do operacji „Rutter”. Głównym celem w pierwszej fazie było ćwiczenie sprawnego załadunku i wyładunku czołgów z okrętów desantowych typu LCT (Landing Craft Tank). W dniach 11 i 12 czerwca zostały przeprowadzone manewry pod kryptonimem „Yukon l”, a następnie w dniach 22 i 23 „Yukon II”. Manewry odbyły się w rejonie nadmorskiego miasteczka Birdport. 14. CATB przy pomocy oddziałów inżynieryjnych z 2. Dywizji Piechoty przeprowadził szereg próbnych wyładunków. Efektem było opracowanie specjalnych kładek dla czołgów Churchill. W ćwiczeniach „Yukon l” saperzy układali wiązki faszyn o długości około 20 metrów, tak aby wyjeżdżający z okrętu czołg mógł pokonać bezpiecznie plażę. Czołgi o tak dużej masie miały duże trudności ze swobodnym poruszaniem się po piaszczystej plaży. Jednak takie zadanie wykonywane przy silnym ostrzale lądujących jednostek wiązałoby się z dużymi stratami. Postanowiono, że jeden czołg w zespole desantowym będzie wyposażony w specjalne bębny (zestaw ten nazwano track-laying equipment).

Kolejny problem, z którym musiano się zmierzyć, wynikał z ukształtowania plaży w rejonie Dieppe. O ile kamieniste podłoże nie wzbudzało większych zastrzeżeń (jak się później okazało zlekceważenie tego problemu miało fatalne skutki), to obecność wysokiego kamiennego falochronu oznaczała, że gdyby załogom nie udało się go pokonać, to stałyby się znakomitym celem dla artylerii przeciwpancernej. Falochron zbudowano wykorzystując częściowo naturalną skałę, a jego wysokość dochodziła do 2,5 m. Postanowiono, że saperzy zbudują specjalne podesty dla czołgów, po których Churchillebędą pokonywały przeszkodę. Utworzono specjalny zespół saperów – Beach Assault Party, którym dowodził mjr Bert Sucharov. W oddziale było 30 ludzi, którzy w ciągu około 4 minut byli w stanie zbudować z drewnianych bali podest (miał on ciężar 5 ton). Utworzono także zespół minerski – DemolitionPan, którego dowódcą został ppłk L.F. Barnes. Zadaniem tego 60-osobowego zespołu było zniszczenie betonowych zapór przeciwpancernych, zlokalizowanych w rejonie kasyna przy plaży „White”, a także zniszczenie wszelkich obiektów o decydującym znaczeniu (centrali telefonicznej, stacji pomp i elektrowni). Żołnierze wyznaczeni do tego zadania musieli być kawalerami i zgłosić się dobrowolnie, zakładano bowiem, że straty wyniosą około 90%. Czołgi zostały wyposażone w przedłużone wloty powietrza (z boku czołgu) do silnika oraz rury wyprowadzające spaliny, które musiały wystawać ponad lustro wody. Została także opracowana procedura desantowania czołgu z okrętu. Na 10 minut przed przybiciem do brzegu załogi czołgów uruchamiały silniki, tak aby mogły one szybko opuścić okręt, gdy tylko rampa desantowa zostanie otwarta. Po raz pierwszy miała zostać zastosowana specjalna mieszanka kauczukowa zabezpieczająca czołg przed wpływem wody morskiej. Pracami nad „uszczelnieniem” czołgów kierował oficer techniczny batalionu kpt. Bill Payne ze swoim zastępca sierż. Joe Freemanem. Początki był bardzo trudne. Payne doszedł do racjonalnego wniosku, że uzyskanie całkowitej szczelności kadłuba (wodoodporności) czołgu jest możliwe wyłącznie na etapie produkcyjnym. Skupił się zatem na zminimalizowaniu przecieków. Prace trwał ponad miesiąc, gdy je kończono nie była znana jeszcze ostateczna decyzja odnoście operacji desantowej. Im dłużej czołgi czekały, tym większe było prawdopodobieństwo, że mieszanka kauczukowa ulegnie stwardnieniu i nie spełni swojego zadania.

Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia 3/2020