Lekki samochód opancerzony Panhard VBL

Michał Nita

Francuskie doświadczenia w konstruowaniu oraz eksploatacji transporterów kołowych i samochodów opancerzonych są bardzo bogate. W przeszłości firmy z Francji opracowały między innymi konstrukcje takie jak: AML, ERC, VCR, VCR TT2, VAB, VXB 170, czy VBL. Ostatni z wymienionych pojazdów zyskał dużą popularność i uznanie żołnierzy. Znajduje się on bowiem w służbie nie tylko armii Francji, ale jest użytkowany także w siłach zbrojnych innych państw.

Historia powstania

Historia lekkiego pojazdu opancerzonego VBL sięga drugiej połowy lat 70. XX wieku. Jeszcze w 1978 roku przedstawiciele sił zbrojnych Francji oficjalnie sformułowali wymagania którym miał sprostać nowy lekki opancerzony wóz kołowy, a zatem zgodnie z nimi:

• jego masa miała nie przekraczać 3,5 tony, choć niektóre źródła podają wartość 4 ton;
• charakteryzować się układem napędowym 4x4;
• cechować się dużą ruchliwością taktyczną i strategiczną oraz mieć możliwość pływania; 
• jego opancerzenie miało zapewniać żołnierzom właściwy, jak na tę kategorię pojazdów, stopień ochrony przed ostrzałem;
• w celu przystosowania do realizowania różnych zadań miał mieć możliwość montowania różnorodnego uzbrojenia i wyposażenia;
• miał mieć możliwość niezawodnego użytkowania w wielu regionach świata i co się z tym wiąże, w różnych warunkach terenowych i klimatycznych;
• nowy wóz miał być w miarę łatwy podczas naprawy.

Warto wspomnieć, że zgodnie z wartością pieniądza z 1979 roku, jednostkowa cena nowego wozu miała nie przekraczać 60000 USD. Początkowo do opracowywania przyszłego pojazdu zaproszono pięć przedsiębiorstw. Następnie każde z nich opracowało i zaprezentowało przedstawicielom resortu obrony oraz wojskowym ze Sztabu Generalnego Armee de Terre własne projekty pojazdu. Po prezentacjach staranne je przeanalizowano, a następnie do udziału w konkursie na przyszłościowy wóz ostatecznie wytypowano firmy Renault i Panhard Levassor. Właśnie z nimi zawarto umowy na opracowanie wstępnego modelu wozu. W niektórych źródłach ten pochodzący z firmy Renault nosił oznaczenie PT, a powstały w firmie Panhard PT M11. Oba pojazdy były gotowe w 1983 roku.

W przypadku pierwszego czterocylindrowy silnik wysokoprężny znajdował się z jego tyłu. Nosił on oznaczenie K8S338 i przy 4400 obrotach na minutę rozwijał moc 64 kW (86 KM). Jednakże możliwe było także zastosowanie innego silnika, tym razem benzynowego oznaczonego J6T332, który przy 5300 obrotach na minutę osiągał moc 75 kW (102 KM). Nad silnikiem umieszczono pokrywę umożliwiającą łatwy dostęp dla techników. Zastosowany w modelu PT układ napędowy także pochodził z firmy Renault i nosił oznaczenie MR MJ. W przypadku tego modelu wozu rozmiary ogumienia wynosiły 7.50x16. Maksymalna grubość opancerzenia nie przekraczała 1 centymetra. Renault PT był pojazdem pływającym, a w czasie pływania jego prędkość przekraczała 4 km/h. Model ten różnił się od modelu Panharda kształtem kadłuba. Na jego boku znajdowały się dwie charakterystyczne szyby. Jadąc po drodze pojazd ten mógł rozwinąć prędkość ponad 100 km/h. Natomiast przy wyposażeniu go w silnik benzynowy przekraczała ona 130 km/h. Wóz PT charakteryzował się także mniejszą masą niż PT M11.

Natomiast model proponowany przez Panharda był bardzo podobny do obecnie używanego wozu VBL. Wyraźnie różnił się on od samochodu Renaulta przodem kadłuba. Na zdjęciach z  testów modelu Panharda, na stropie jego kadłuba można niekiedy zauważyć koło zapasowe. W przypadku tego pojazdu rozmiar ogumienia wynosił 9.00x16. Pojazd napędzał silnik XD3T, a zastosowany w nim układ napędowy pochodził z firmy ZF. Po drodze utwardzonej mógł on jechać z prędkością ponad 90 km/h. Jego zasięg był natomiast większy niż wozu z Renault i wynosił 750 kilometrów. W przypadku konkurenta wartość ta dochodziła do ponad 600 km. Z kolei promień skrętu pojazdu Panharda wynosił 5,77 metra, ładowność 500 kilogramów, przy ładowności konkurenta na poziomie 410 kilogramów.      

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 11/2016