Leonardo AW159 Wildcat

Leszek A. Wieliczko

AW159 Wildcat to najnowszy członek znanej od 50 lat rodziny wielozadaniowych śmigłowców Lynx. Dzięki wprowadzonym zmianom w konstrukcji, zespole napędowym i wyposażeniu reprezentuje on zupełnie nową jakość i oferuje znacznie większe możliwości operacyjne. Śmigłowce Wildcat są używane w lotnictwie brytyjskich wojsk lądowych i marynarki wojennej oraz w siłach morskich Korei Południowej i Filipin. Nie jest wykluczone, że za kilka lat trafią do służby także w polskiej Marynarce Wojennej.

AW159 to wielozadaniowy śmigłowiec najnowszej generacji przeznaczony do wykonywania wielu zadań nad lądem i morzem: zwiadu, obserwacji, wskazywania celów i rozpoznania (Intelligence, Surveillance, Target Acquisition, and Reconnaissance, ISTAR); obserwacji nad lądem i morzem; atakowania celów lądowych i morskich; poszukiwania i zwalczania okrętów podwodnych (Anti-Submarine Warfare, ASW) i nawodnych (Anti-Surface Warfare, ASuW); bliskiego wsparcia z powietrza (Close Air Support, CAS); ochrony i eskorty; wskazywania celów pozahoryzontalnych (Over the Horizon Targeting, OHT); transportu i wsparcia pododdziałów sił specjalnych i abordażowych; ewakuacji chorych (Medical Evacuation, MEDEVAC) i rannych (Casualty Evacuation, CASEVAC); poszukiwania i ratownictwa (Search and Rescue, SAR) oraz transportu ładunków (w tym na zaczepie zewnętrznym).

AW159 został skonstruowany w pierwszej dekadzie XXI wieku w celu zastąpienia wysłużonych śmigłowców Westland Lynx eksploatowanych w lotnictwie Królewskiej Marynarki Wojennej (Royal Navy) i Armii Brytyjskiej (British Army). Należąca do koncernu Finmeccanica (od 2017 roku Leonardo) firma AgustaWestland liczyła również na zainteresowanie innych krajów, zwłaszcza użytkowników Lynksów. Do tej pory udało się pozyskać dwóch zagranicznych nabywców – Republikę Korei i Filipiny. Od kilku lat śmigłowce AW159 są oferowane m.in. w Bangladeszu, Malezji, Niemczech i Polsce.

W przypadku naszego kraju AW159 jest jednym z kandydatów w programie „Kondor”, którego celem jest pozyskanie od czterech do ośmiu wielozadaniowych śmigłowców morskich dla Brygady Lotnictwa Marynarki Wojennej. Nowe maszyny mają zastąpić cztery przestarzałe śmigłowce pokładowe Kaman SH-2G Super Seasprite i uzupełnić w niektórych zadaniach cztery nowo zakupione Leonardo AW101. Mają operować zarówno z baz na lądzie, jak i – w przyszłości – z pokładów fregat, które zostaną zbudowane w ramach programu „Miecznik”. Program „Kondor” został uruchomiony 31 grudnia 2019 roku. Do pierwszej fazy (tzw. dialogu technicznego, niezbędnego do zebrania szczegółowych informacji z rynku) zgłosiło się dziewięciu oferentów. Spośród nich o szczegółowe oferty poproszono czterech: Bell, PZL-Świdnik (reprezentującą koncern Leonardo), Airbus Helicopters (śmigłowce AS565 Panther lub najnowsze H160M) i PZL Mielec (reprezentującą należącą do koncernu Lockheed Martin firmę Sikorsky, producenta śmigłowców MH-60R Seahawk).

Następca Lynksa

Na początku XXI wieku brytyjskie Ministerstwo Obrony (Ministry of Defence, MOD) rozpoczęło poszukiwanie następców wielozadaniowych śmigłowców Lynx. W 2002 roku sformułowano wymagania dla nowego śmigłowca morskiego (Surface Combatant Maritime Rotorcraft, SCMR) i lądowego (Battlefield Light Utility Helicopter, BLUH). SCMR miał zastąpić używane w Fleet Air Arm (FAA) śmigłowce pokładowe Lynx HMA8 – służyć do zwalczania okrętów nawodnych (ASuW) i w ograniczonym zakresie podwodnych (ASW), wskazywania celów pozahoryzontalnych (OHT), zwiadu, obserwacji i rozpoznania (ISR), poszukiwania i ratownictwa (SAR) na morzu oraz ewakuacji medycznej (MEDEVAC). BLUH miał być z kolei następcą używanych w Army Air Corps (AAC) wielozadaniowych śmigłowców uzbrojonych Lynx AH7/9/9A. Miał służyć do zwiadu, obserwacji, wskazywania celów i rozpoznania (ISTAR) na polu walki, transportu żołnierzy i ładunków, wsparcia operacji specjalnych, powietrznego dowodzenia i kierowania działaniami bojowymi (Airborne Command and Control, ACC), ewakuacji rannych (CASEVAC), a w ograniczonym zakresie także do samodzielnego atakowania celów naziemnych w ramach bezpośredniego wsparcia wojsk lądowych (CAS).

W lipcu 2002 roku MOD zleciło firmie AgustaWestland przeprowadzenie oceny możliwości stworzenia wspólnej platformy dla obu typów śmigłowców, nazwanej Future Lynx, która miała wykorzystywać niektóre rozwiązania zastosowane w najnowszej wówczas wersji eksportowej Super Lynx 300. Future Lynx otrzymał nowoczesną cyfrową awionikę (glass cockpit), rozbudowany zestaw czujników i systemów zadaniowych, silniki LHTEC CTS800-4N oraz zmodyfikowany wirnik nośny i śmigło ogonowe. W celu zwiększenia wytrzymałości i żywotności konstrukcja została zaprojektowana od nowa. Większość elementów struktury kadłuba wykonano w technologii monolitycznej, czyli poprzez obróbkę pojedynczych bloków metalu zamiast stosowanego wcześniej łączenia nitami wielu części. Dzięki temu liczba części tworzących strukturę konstrukcji zmniejszyła się aż o 93% w porównaniu ze śmigłowcem Lynx. Zakres wprowadzonych zmian był tak duży, że Future Lynx zachował tylko około 5% wspólnych części i podzespołów ze starszymi wersjami Lynksa (m.in. elementy instalacji paliwowej i przekładni głównej). W tej sytuacji w 2004 roku MOD stwierdziło, że przebudowa używanych Lynksów do wersji Future Lynx będzie zbyt kosztowna i postanowiło zamówić fabrycznie nowe śmigłowce.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 9/2021