Leopard 2A5
Paweł Przeździecki
Leopard 2A5
W listopadzie 2013 r. szefowie resortów obrony Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Federalnej Niemiec podpisali umowę o zakupie przez polskie Ministerstwo Obrony Narodowej 119 używanych czołgów Leopard 2, wycofanych ze służby w Bundeswehrze. W tej liczbie znajduje się 105 wozów w wersji A5, do tej pory nieużytkowanej przez Wojsko Polskie. Odmiana ta omawiana była na łamach NTW przed kilkunastoma laty (nr 4/2000), stąd zasługuje na przypomnienie.
Czołg podstawowy Leopard 2 został przyjęty do uzbrojenia Bundeswehry w październiku 1979 r. W porównaniu z poprzednikami – czołgami rodziny Leopard 1 – osiągnięto jakościowy przyrost w trzech najważniejszych dla tej klasy wozów bojowych aspektach: sile ognia, ochronie pancernej i mobilności. Zadecydowało o tym: uzbrojenie w nową armatę kalibru 120 mm o gładkim przewodzie lufy, osłonięcie najbardziej narażonych na ostrzał miejsc pancerzem warstwowym i wyposażenie pojazdu w potężny silnik, połączony z nowoczesnym i efektywnym układem transmisji.
W ciągu pierwszych kilkunastu lat służby niemieckie Leopardy 2 doczekały się w sumie ośmiu serii produkcyjnych, rozdzielonych pomiędzy pięć wersji (od A0 do A4). Wprowadzone zmiany, obejmujące m.in. montaż urządzeń termowizyjnych, wymianę sprzętu łączności, instalację automatycznego układu przeciwpożarowego i przeciwwybuchowego oraz cyfryzację systemu kierowania ogniem, były częścią procesu udoskonalania konstrukcji i nie spowodowały radykalnego wzrostu wartości bojowej. Tym niemniej, jeszcze pod koniec pierwszej połowy lat 80. XX wieku, rozpoczęto w Bundesamt für Wehrtechnik und Beschaffung (BWB, Federalny Urząd Uzbrojenia i Zaopatrywania) przymiarki do głębszej modernizacji. Miały one wówczas jeszcze charakter prac koncepcyjnych i nie podjęto ostatecznie decyzji o ich realizacji, oddając początkowo pierwszeństwo wysiłkom nad stworzeniem wozów bojowych zupełnie nowej generacji.
Do pomysłu modernizacji Leoparda 2 powrócono w 1987 r., m.in. w nadziei zainteresowania konstrukcją brytyjskie Ministerstwo Obrony, poszukujące następcy dla wysłużonych Chieftainów. Zainicjowany w rok później Kampfwertsteigerungsprogramm (w skrócie KWS, program zwiększenia możliwości bojowych) został podzielony na trzy etapy. W pierwszym, którego wdrożenie zaplanowano po 1995 r., zakładano zwiększenie siły ognia czołgów przez wprowadzenie udoskonalonej amunicji i długolufowych armat kalibru 120 mm. W drugim zamierzano podnieść poziom osłony pancernej i sprawność systemu kierowania ogniem. Ten etap miał się rozpocząć około 2000 r. W ostatniej kolejności Leopardy 2 miano zacząć wyposażać w nowe armaty kalibru 140 mm, opracowywane w ramach międzynarodowego programu uzbrojenia dla czołgów czwartej generacji, i zostać wyposażone w systemy dowodzenia i zarządzania polem walki.
Do końca lat 90. XX wieku najbardziej zaawansowane były prace nad pakietem KWS II. W 1988 r. zbudowano makietę wieży czołgu z nowym pancerzem. W rok później jeden z wozów 5. serii produkcyjnej przebudowano na pojazd do badań podzespołów. Powstały w ten sposób Leopard 2 KVT (Komponentenversuchsträger) otrzymał wzmocnioną osłonę przodu kadłuba i wieży, która straciła charakterystyczny pudełkowaty kształt. Jej strop został dodatkowo opancerzony przeciwko kumulacyjnej subamunicji artyleryjskiej. Wnętrze przedziałów kierowania i bojowego wyłożono warstwą przeciwodłamkową. Układ naprowadzania uzbrojenia i stabilizacji zmieniono z elektrohydraulicznego na w pełni elektryczny. Zmieniono także konfigurację przyrządów obserwacyjno-celowniczych dowódcy i działonowego, podnosząc ich głowice i, w przypadku tego pierwszego urządzenia, przenosząc z dotychczasowego miejsca przed włazem dowódcy za niego. Modyfikacje spowodowały wzrost masy bojowej KVT o 7 t – do 62,5 t. Później wóz ten posłużył do badań zintegrowanego systemu dowodzenia i został przemianowany na IVT (Instrumentenversuchsträger).
Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 1/2014