Lidery typu Leningrad

 


Robert Andrzej Jamka


 

 

 

Lidery typu Leningrad

 

(cz. 2)

 

 


Leningrad
1936-1938 – 5 grudnia 1936 r. oficjalnie wcielony do służby. Faktycznie jednak, aż do połowy 1938 przebywał w Stoczni Północnej, gdzie usuwano skutki różnych awarii, jak również usterki, które wskazano w protokółach odbiorczych okrętu. Następnie rozpoczął zgrywanie bojowe załogi.

1939-1945 – Pod koniec lipca 1939 r. uczestniczył w manewrach Floty Bałtyckiej, które odbywały się w pobliżu Gotlandii. W ich trakcie doznał awarii kotła nr 2 i w efekcie został skierowany do stoczni dla dokonania naprawy. W przededniu rozpoczęcia wojny z Finlandią bazował w Kronsztadzie. Organizacyjnie należał do 1. Dywizjonu Niszczycieli Zespołu Sił Lekkich. W czasie działań wojennych realizował przede wszystkim misje związane z ostrzałem celów znajdujących się na wybrzeżu fińskim. Na przykład 30 listopada 1939 r. wraz z niszczycielem Lenin ostrzelał wyspę Seiskari (od 1940 r. radz. Sieskar). Zużył wtedy około 70 pocisków kal. 130 mm. W połowie grudnia oba bałtyckie lidery, wraz z niszczycielem Stierieguszczij, bombardowały cele na wyspie Saarenpää (w rejonie wejścia do Wyborga, potem radz. Krasnyj Ostrow). Artylerzystom Leningrada udało się uzyskać bezpośrednie trafienie pociskiem kal. 130 mm w tarczę ochronną fińskiego działa kal. 152 mm baterii nabrzeżnej. W trakcie tej akcji, lider zużył prawie 80 pocisków głównego kalibru. Ponadto, w czasie ostrzału był atakowany przez fińskie samoloty oraz stał się celem ataku fińskiego okrętu podwodnego Saukko. Dwie wystrzelone torpedy przeszły w niewielkiej odległości za rufą. W styczniu 1940 r. miał uczestniczyć wraz z innymi okrętami w wypadzie sił lekkich w głąb Zatoki Botnickiej. Jednak ze względu na niekorzystną sytuację lodową operacja została odwołana. Od początku drugiej dekady stycznia 1940 r. brał udział w dalekiej blokadzie wybrzeża fińskiego. 15 stycznia zatrzymał i przeszukał niemiecki statek handlowy Lasberg, a dwa dni później kolejny – Heer. Podczas powrotu do bazy, na skutek dużego zalodzenia, doznał poważnych uszkodzeń kadłuba. Skierowano go do stoczni, gdzie był remontowany do końca maja 1941 r. 31 tm. opuścił stocznię, ale okazało się, że w trakcie prób nastąpiła awaria kotła. Po trwającej ponad dwa tygodnie naprawie, 17 czerwca przybył do nowej głównej bazy floty – Tallina. Tam zastała go agresja niemiecka. Pomiędzy 23 czerwca a 3 lipca, w składzie zespołu okrętów dowodzonego przez kadm. Wdowiczenkę, uczestniczył w operacjach minowych. Ich celem było postawienie obronnej zagrody minowej na Zatoce Fińskiej. Na początku sierpnia skierowano go na remont awaryjny dwóch kotłów. Po jego zakończeniu 22 sierpnia został przydzielony do zespołu okrętów, których zadaniem było wsparcie własnych pododdziałów wojsk lądowych walczących w obronie Tallina. Po wyczerpaniu możliwości obrony bazy, w dniach 28-29 sierpnia uczestniczył w składzie sił głównych w operacji ewakuacji miasta. W jej trakcie udzielił pomocy bliźniaczemu Minskowi, kiedy ten został uszkodzony przez wybuch miny. W godzinach popołudniowych 29 sierpnia zakotwiczył na redzie Kronsztadu. Na początku września samodzielnie wykonał operację minową stawiając we wschodniej części Zatoki Fińskiej zagrodę złożoną z 80 min. We wrześniu został włączony w skład zespołu okrętów bazujących w Leningradzie, których zadaniem było wsparcie ogniowe oddziałów i związków taktycznych 8. i 42. Armii wchodzących w skład Frontu Leningradzkiego. Zadania te realizował z dużym natężeniem, często zmieniając stanowiska ogniowe. 12 października w trakcie pojedynku ogniowego z artylerią niemiecką został trafiony dwoma pociskami kal. 203 mm. W wyniku ich eksplozji na okręcie wybuchł pożar. Usuwanie uszkodzeń trwało do 2 listopada. Następnie uczestniczył w próbach ewakuacji okrążonego radzieckiego garnizonu Hanko. W czasie drugiej próby ewakuacji 11/12 listopada doznał uszkodzeń od wybuchów dwóch min na trałach-parawanach ochronnych. Została zalana maszynownia oraz rozszczelniły się zbiorniki paliwa. Zawrócił do bazy i w asyście innych jednostek 13 listopada dopłynął do Kronsztadu. 25 listopada w Leningradzie rozpoczęto remont okrętu. W jego trakcie otrzymał instalację demagnetyzacyjną. Remont zakończył się w maju 1942 r. Do 27 stycznia 1944, tj. do zakończenia blokady Leningradu, ogniem swoich dział wspierał oddziały 55. Armii w walkach obronnych. Ostatnią akcją bojową Leningrada było wsparcie, w lipcu 1944 r., ogniem dział artylerii głównej oddziałów 23. Armii na Przesmyku Karelskim.

1946-1962 – Po zakończeniu wojny służba okrętu przebiegała bez większych wydarzeń. 12 stycznia 1949 r. został on oficjalnie przeklasyfikowany na niszczyciel. 0d 19 grudnia 1951 do 25 listopada 1954 r. przeszedł remont połączony z modernizacją i częściowym przezbrojeniem. Pod koniec lat 50. został wycofany ze służby czynnej. W 1958 r. Leningrada przekształcono na okręt-cel i nadano oznaczenie CŁ-75. Od 13 października 1959 r. w nowej roli został przekazany do Floty Północnej. Tam też we wrześniu 1960 r. stał się hulkiem PKZ-16, a następnie stacjonarnym okrętem-celem. W maju 1962 r. na poligonie na Morzu Białym w pobliżu Wysp Sołowieckich został zatopiony rakietą typu P-35 wystrzeloną z krążownika rakietowego Groznyj (proj. 58).

Pełna wersja artykułu w magazynie MSiO 3/2012

Wróć

Koszyk
Facebook
Tweety uytkownika @NTWojskowa Twitter