Lotnictwo z krzyżem Świętego Andrzeja

Tadeusz Wróbel

Lotnictwo z krzyżem Świętego Andrzeja

Hiszpania posiada jedne z silniejszych sił powietrznych w Europie. Hiszpańskie lotnictwo wojskowe (Ejército del Aire) to 26,5 tys. personelu, w tym ponad 21 tys. wojskowych oraz ponad 400 samolotów i śmigłowców. Bez wykorzystywanych do szkolenia wiekowych myśliwców F-5 Hiszpanie mają około 150 maszyn bojowych.

Niemniej jednak pojawiły się problemy z realizacją ambitnych planów modernizacji i rozwoju sił powietrznych. Światowy kryzys ekonomiczny spowodował, że rząd w Madrycie ogranicza wydatki na obronność. Cięcia mogą objąć m.in. ostatnią transzę wielozadaniowych samolotów myśliwskich Eurofighter. Już zapowiedziano, że do służby nie wejdzie około połowy z zamówionych transportowców A400M.

Trzy piony
W hiszpańskim lotnictwie wojskowym są trzy piony organizacyjne: kwatery głównej CGEA (Cuartel General del Ejército del Aire) , sił powietrznych (Fuerza aérea) oraz sił wsparcia (Apoyo a la fuerza aérea). W siłach powietrznych są skupione jednostki bojowe, wsparcia bojowego, pomocnicze oraz dowodzenia i kontroli. Natomiast siły wsparcia to jednostki, ośrodki i instytucje odpowiedzialne za zarządzanie, kierowanie, administrowanie i kontrolę zasobów ludzkich, materiałowych i finansowych w lotnictwie wojskowym.

W siłach powietrznych Hiszpanii rozróżnia się dwa rodzaje podporządkowania każdej z ich jednostek – operacyjną i organizacyjną. Pierwsze, operacyjne, obejmuje wszystkie kwestie związane z planowaniem i przygotowaniem wojsk do użycia (szkolenia i ćwiczenia, oceny, gotowość bojowa), a także prowadzeniem działań. Natomiast podporządkowanie organizacyjne dotyczy spraw administracyjnych, kadrowych, dyscyplinarnych, bezpieczeństwa i wsparcia, m.in. logistycznego, medycznego, socjalnego.

Kwatera główna sił powietrznych CGEA znajduje się w Madrycie. Ich szefowi sztabu generalnego JEMA (Jefe de Estado Mayor del Ejército del Aire) są bezpośrednio podporządkowane: sztab generalny EMA (Estado Mayor del Ejército del Aire), szefostwo służb technicznych i systemów informacyjno-telekomunikacyjnych JSTCIS (Jefatura de Servicios Técnicos y de Sistemas de Información y Telecomunicaciones), służba historyczno-kulturalna SHYCEA (Servicio Histórico y Cultural del Ejército del Aire), a także gabinet szefa sztabu generalnego (Gabinete del Jefe de Estado Mayor del Ejército del Aire), wydział prawny AJA (Asesoría Jurídica del Aire) i jednostka zabezpieczenia ACGEA (Agrupación del Cuartel General del Ejército del Aire).

W składzie jednostki zabezpieczenia ACGEA są: sekretariat generalny, dział kadr, wydział ekonomiczno- -administracyjny, sekcja kwatermistrzowska, dwie grupy (ochrony i wsparcia), dywizjon samochodowy, dwa hotele- internaty (Casa del Aviador i Casa del Suboficial), przychodnia- ambulatorium (Enfermería de la Agrupación del Cuartel General del Ejército del Aire) zapewniająca pomoc na poziomie drugim oraz apteka z gabinetem okulistycznym (Farmacia y la Óptica del Cuartel General del Ejército del Aire).

Jedną z jednostek podległych EMA jest Centrum Wojny Powietrznej CEGA (Centro de Guerra Aérea) w Madrycie, ośrodek badawczy rozwijający m.in myśl wojskową i opracowujący doktrynę użycia sił powietrznych w czasach pokoju i w działaniach wojennych. CEGA zajmuje się polityką bezpieczeństwa i obronną, doradza też sztabowi generalnemu oraz współpracuje z podobnymi instytucjami zagranicznymi. Również w stolicy Hiszpanii jest ośrodek zarządzania informacją CIGES (Centro de Informática de Gestión), który operacyjnie i organizacyjnie podlega JSTCIS. Do jego zadań należy m.in. opracowywanie, wdrażanie i utrzymywanie oprogramowania dla systemów informatycznych w siłach powietrznych. CIGES zapewnia również wsparcie informatyczne CGEA, organom centralnym sił wsparcia oraz systemowi informatycznemu o kadrach i płacach w silach zbrojnych. W Madrycie jest też DSPF (Dirección de Seguridad y Protección de la Fuerza), wydział odpowiedzialny za badania i rozwój w zakresie bezpieczeństwa i ochrony w siłach powietrznych.

EMA podlega organizacyjnie ośrodek TLP (Tactical Leadership Programme) w bazie lotniczej Los Llanos, która znajduje się 4 km na południe od miasta Albacete. Od lipca 2009 r. zajmuje się zaawansowanym szkoleniem pilotów i załóg statków powietrznych, a tym samym poprawia funkcjonowanie i efektywności sił powietrznych NATO. Na siedzibę TLP wybrano hiszpańską bazę ze względu na panujące tam warunki atmosferyczne oraz stosunkowo mały ruch lotniczy nad tą częścią kraju. Owe czynniki ograniczają możliwości szkolenia lotniczego w innych rejonach Europy. Do tego dochodzą ograniczenia, gdy chodzi o loty nocne. Poza Hiszpanią do TLP należy jeszcze dziewięć państw NATO: Belgia, Dania, Francja, Grecja, Holandia, Niemcy, Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i Włochy. Lotnicy z kilku innych państw, m.in. Polski, Szwajcarii i Turcji, zostali zaproszeni na kursy TLP jako goście.

Strukturą powiązaną z JEMA jest Patronato de Huérfanos, komórka troszcząca się o sieroty po żołnierzach sił powietrznych, m.in. wspiera finansowo ich edukację i zdobywanie zawodu, sieroty niepełnosprawne zaś otrzymują od niej pomoc przez całe życie.

Natomiast sztabowi generalnemu nie podlega ani organizacyjnie, ani funkcjonalnie IDC (Intervención Delegada Central), która jest organem kontroli wewnętrznej w siłach powietrznych. Poza tym pełni funkcje doradcze w sprawach gospodarczych i finansowych dla wskazanych w przepisach struktur.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 12/2014