M-346 – nowa jakość w polskim szkoleniu lotniczym

Anna Zakrzewska

M-346

– nowa jakość w polskim szkoleniu lotniczym

27 lutego 2014 r. o godzinie 10:00 w bazie 4. Skrzydła Lotnictwa Szkolnego w Dęblinie nastąpiło oficjalne podpisanie umowy na dostawę Zintegrowanego Systemu Szkolenia Zaawansowanego (Advanced Jet Trainer, AJT) dla Sił Powietrznych Polski. Podpisy pod dokumentem złożyli: szef Inspektoratu Uzbrojenia MON – gen. brygady Sławomir Szczepaniak i dyrektor generalny ds. sprzedaży Alenia Aermacchi S.p.A. – Massimo Ghione. W uroczystości wzięli udział: sekretarz stanu w MON, Czesław Mroczek, ambasador Włoch w Polsce, Riccardo Guariglia, dowódca generalny Rodzajów Sił Zbrojnych, gen. broni pil. Lech Majewski, inspektor Sił Powietrznych, gen. dywizji pil. Jan Śliwka, dowódca Sił Powietrznych Włoch, generał Pasquale Preziosa i prezes Alenia Aermacchi, Giuseppe Giordo.

Zgodnie z umową, w latach 2016-2017 do 41. Bazy Lotnictwa Szkolnego w Dęblinie zostanie dostarczonych osiem nowych samolotów szkolenia zaawansowanego M-346. Dodatkowe cztery maszyny mogą zostać pozyskane w terminie późniejszym. W skład systemu wchodzą także symulatory lotu i procedur awaryjnych, komputerowe systemy wspomagania szkolenia i pakiet logistyczny. Umowa przewiduje również szkolenie personelu technicznego i latającego, w tym dostarczenie wyposażenia dydaktycznego, sprzętu obsługi naziemnej, dokumentacji i informatycznego systemu wsparcia eksploatacji, a także części zamiennych.

Wstępnego wyboru włoskiej oferty Inspektorat Uzbrojenia MON dokonał 23 grudnia 2013 r. Warunkiem zawarcia umowy było pomyślne przejście testów. Próby z udziałem przedstawicieli komisji przetargowej przeprowadzono w 41. Bazie Lotnictwa Szkolnego w Dęblinie w dniach 3-5 lutego 2014 r. Jak podało MON, testy wykazały, że samolot M-346 spełnia wymagania postawione w przetargu – oferta firmy Alenia Aermacchi, należącej do koncernu Finmeccanica, została zatem formalnie wybrana.

Komisyjnemu sprawdzeniu – w trakcie dwóch lotów testowych M-346, wykonanych 4 lutego 2014 r. – poddano parametry krytyczne oferowanego samolotu, m.in. prędkość lotu, prędkość wznoszenia, pułap praktyczny, zakres rozporządzalnych przeciążeń, obciążenie ciągu i system zobrazowania informacji w kabinie samolotu.

MON ogłosiło przetarg 25 lutego 2013 r. Do udziału zgłosiły się cztery podmioty. W czerwcu zainteresowani złożyli oferty wstępne. Na tym etapie wycofała się czeska firma Aero Vodochody, oferująca samolot L-159. W sierpniu i wrześniu przeprowadzono negocjacje techniczne. 15 października MON poinformowało o zaproszeniu pozostałych zainteresowanych przetargiem firm do złożenia ofert ostatecznych. Były to – oprócz Alenia Aermacchi – BAE Systems z Wielkiej Brytanii, proponująca samolot Hawk AJT, oraz brytyjski oddział koncernu Lockheed Martin ze Stanów Zjednoczonych, który oferował maszynę T-50 Golden Eagle, skonstruowaną przez Korea Aerospace Industries we współpracy z amerykańskim producentem samolotów F-16.

Otwarcie ofert nastąpiło 20 listopada 2013 r. Według informacji MON cena włoskiej oferty wyniosła 1 167 754 500 zł. Konkurencyjna oferta BAE Systems była wyceniona na 1 754 006 167 zł, a Lockheed Martin UK Limited – 1 802 757 431 zł. MON zamierzało przeznaczyć na ten projekt 1 200 000 000 zł.

Podczas weryfikacji ofert uznano, że pozostałe dwie nie spełniają warunków zamówienia obejmujących cenę, koszt cyklu życia produktu (czyli koszt eksploatacji samolotów i towarzyszących im systemów naziemnych) oraz wybrane premiowane parametry. Cena stanowiła 50 procent kryteriów oceny ofert.

Samolot M-346 umożliwi zaawansowane szkolenie pilotów odrzutowych samolotów bojowych F-16 Jastrząb, do czego nie nadają się eksploatowane od pół wieku samoloty szkolno-treningowe TS-11 Iskra. Nowy system szkolenia pozwoli nam zrezygnować po 2017 r. z kosztownego szkolenia pilotów F-16 Jastrząb w Stanach Zjednoczonych.

Zakończone postępowanie przetargowe było drugim w ostatnich latach podejściem do zakupu samolotów szkolenia zaawansowanego. W 2010 r. MON rozpisało przetarg na szesnaście samolotów szkolno -bojowych klasy LIFT (Lead-In Fighter Trainer), mających służyć nie tylko do szkolenia, ale i do zadań bojowych. Postępowanie anulowano w październiku 2011 r. Kolejny przetarg na osiem samolotów szkolnych klasy AJT (z opcją na zakup kolejnych czterech) ogłoszono 25 lutego 2013 r. Po zakończeniu wszelkich procedur przetargowych dokonano wyboru, w wyniku którego samolotem szkolenia zaawansowanego dla pilotów F-16 Jastrząb został włoski M-346. MON wyboru dokonało 10 lutego 2014 r.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 9/2014