Marine Luchtvaartdienst w obronie Holenderskich Indii Wschodnich. Część 3

Jacek Pukropp

Po lądowaniu na Sumatrze i zdobyciu przez Japończyków 15 lutego 1942 roku Palembang alianci wycofali się następnego dnia na Jawę. Wyspa ta stanowiła ośrodek administracyjny Holenderskich Indii Wschodnich, a kampania w ich obronie miała potrwać jeszcze tylko trzy tygodnie.

Jawa – ostatni akord

19 lutego ostatecznie zamknięto Vliegschool w Morokrembangan, a samoloty i personel przeniesiono do Australii, aby kontynuować szkolenie poza zasięgiem japońskich uderzeń lotniczych. Wśród ewakuowanych maszyn była Catalina Y-49 przydzielona do GVT.3 oraz pięć Do 24 z pierwszej partii bez działka w wieżyczce grzbietowej: X-5, X-7, X-8, X-9 i X-10.

19 lutego podczas japońskiego ataku na bazę ML-KNIL w Semplak na zachodzie Jawy zniszczeniu uległy m.in. dwie amfibie KNILM Sikorsky S-43 (PK-AFU, c/n 4353, w KNILM od stycznia oraz PK-AFX, c/n 4351, w KNILM od grudnia 1941 roku) oraz Grumman G-21A Goose (PK-AFR, c/n 1080; w KNILM od marca 1940 roku). Według innej wersji Goose odniosła wówczas uszkodzenia i została zniszczona po kapitulacji Jawy 8 marca 1942 r.

18 i 19 lutego Cataliny z wykonującej patrole przeciw podwodne z Tjilatjap na południu Jawy GVT.5 meldowały ataki na dwie japońskie jednostki. 18 lutego o godz. 14.48 Y-71 napotkała 60 mil na południe–południowy zachód od Tjilatjap coś, co wyglądało jak zanurzony okręt podwodny i zrzuciła bomby głębinowe, ale nie zaobserwowano rezultatu. Następnego dnia Y-66 eskortująca konwój w tym samym rejonie zauważyła o godz. 8.50 z dużej odległości wynurzony okręt podwodny, który szybko zszedł pod wodę. W tym przypadku Catalina nie zdążyła zająć pozycji do zrzutu bomb głębinowych. Wydaje się prawdopodobne, że okrętem podwodnym dostrzeżonym przez Y-71 i Y-66 był I-58, który operował wówczas w tym rejonie.

22 lutego Catalina Y-71 eskortowała statek handlowy KPM Pijnacker Hirdijk na Oceanie Indyjskim. Łódź latająca musiała jednak zawrócić do bazy z powodu zapadających ciemności, a statek został storpedowany 90 minut później przez okręt podwodny I-58.

W tym samym dniu Tandjong Priok zostało zaatakowane przez 15 lekkich bombowców typu Kawasaki Ki-48 eskortowanych przez 26 myśliwców Nakajima Ki-43 Hayabusa. W MVKP naprawiana Catalina Y-62 z GVT.2 odniosła dodatkowe uszkodzenia od odłamków. Japończycy zgłosili uszkodzenie jeszcze pięciu samolotów, ale nie było już wśród nich maszyn MLD.

Także 22 lutego o godz. 13.15 na lot rozpoznawczy w rejonie Wysp Anambas z MVKP wystartowała Catalina Y-64 (por. G.F. Venema). Po siedmiu godzinach nadszedł z niej meldunek o zauważeniu czterech krążowników, dwóch niszczycieli i dwóch transportowców w Terampah. Pomimo ognia przeciwlotniczego PBY nie odniosła uszkodzeń, nie przechwyciły jej także wodnosamoloty z Sanyo Maru i Kamikawa Maru. Według japońskiego meldunku łódź latająca przeleciała nad kotwicowiskiem Anambas o godz. 20.15 i zawróciła, nie zrzuciwszy bomb. Por. Venema wylądował w MVKP 23 lutego o godz. 7.05.

Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia 1/2025