Meksykańska marynarka wojenna – transformacja
Erwan de Cherisey
(tłumaczenie: Tomasz Kwasek)
Z rozciągającą się na ponad 11 tys. km linią brzegową rząd Meksyku nie może ignorować znaczenia swojego obszaru przybrzeżnego i morskiego. Za jego obronę odpowiada meksykańska marynarka wojenna (Armada de México), która podlega Sekretariatowi Marynarki Wojennej (Secretaría de Marina – SEMAR), ministerstwu kierowanemu obecnie przez admirała José Ojedę Durána.
Licząca łącznie ponad 75 tys. osób meksykańska marynarka wojenna od kilkunastu lat przechodzi transformację – z sił zajmujących się głównie egzekwowaniem prawa i obowiązkami patrolowymi zmienia się w nowoczesny rodzaj sił zbrojnych ze zdolnościami do prowadzenia wojny morskiej oraz udziału w międzynarodowych ćwiczeniach szkoleniowych i operacjach pokojowych. W ocenie analityków oznacza to bezprecedensowe odejście od tradycyjnej meksykańskiej doktryny nieinterwencjonistycznej.
Meksykańska flota – struktura i siły
Od kilkunastu lat zasadniczym zadaniem meksykańskiej marynarki wojennej jest ochrona wybrzeża, wód terytorialnych i zasobów morskich Meksyku przed agresją zewnętrzną, zapewnienie praworządności na morzu, wspieranie organów ścigania w zapewnianiu bezpieczeństwa wewnętrznego oraz niesienie pomocy ludności cywilnej w przypadku katastrofy. Główne cele dla floty są formułowane przez administrację prezydencką w programie sektorowym; najnowszy obejmuje lata 2020-2024. Nie jest to jednak dokument wiążący, choć wyznacza główne cele w zakresie rozwoju zdolności floty i jej wyposażenia oraz przedstawia wizję i plany, które mają być realizowane przez całą kadencję administracji prezydenta Meksyku.
Priorytetami nakreślonymi przez SEMAR na lata 2020-2024 są działania, które pozwolą na osiągnięcie warunków bezpieczeństwa i rozwoju narodu z wykorzystaniem potęgi morskiej, wzmocnienie zdolności reagowania operacyjnego, wzmocnienie Urzędu Morskiego i Straży Wybrzeża na poziomie krajowym, a także pobudzenie przemysłu morskiego oraz rozwój projektów naukowych i technologicznych, które mogą przyczynić się do morskiego i gospodarczego rozwoju kraju. Cele te wpisują się w szersze ramy planów poprawy bezpieczeństwa, wdrażane przez rząd sprawującego władzę od grudnia 2018 r. prezydenta Andrésa Lópeza Obradora, zmierzające do skoncentrowania działań meksykańskich sił zbrojnych na zapewnieniu bezpieczeństwa wewnętrznego. Obecna administracja podkreśla zmniejszenie zainteresowania wzmocnieniem konwencjonalnych zdolności wojskowych i dążenie do oszczędności w zakresie wydatków publicznych. Epidemia COVID-19 znacząco wpłynęła również na meksykańską gospodarkę, prowadząc do dalszych cięć w wydatkach rządowych. Na papierze budżet meksykańskiej marynarki wojennej odnotował niewielki wzrost i na 2021 r. wynosi 35 477 mln peso meksykańskich (1,79 mld dolarów), jednak w rzeczywistości znaczną część środków na inwestycje utracono z powodu likwidacji lub restrukturyzacji szeregu rządowych funduszy i środków pozabudżetowych, które wcześniej wykorzystywano do finansowania zakupów sprzętu. Cięcia te wpłynęły również na możliwości utrzymania obecnych sił morskich Meksyku oraz na przemysł stoczniowy, co szczegółowo opisano poniżej.
Meksykańska marynarka wojenna jest zorganizowana terytorialnie w siedem regionów (Regiones Navales – RN): trzy obejmują wybrzeże Zatoki Meksykańskiej i Karaibów, a cztery wybrzeże Pacyfiku. RN są podzielone na 13 stref morskich (Zonas Navales – ZN) i 16 sektorów morskich (Sectoras Navales – SN). Siedziba SEMAR znajduje się w stolicy kraju, Meksyku, która jest jednocześnie siedzibą Naczelnego Dowództwa MW i Sztabu Generalnego. Jednostki znajdujące się w Meksyku i jego okolicach podlegają Naczelnemu Dowództwu, podczas gdy te z terenów przybrzeżnych są podporządkowane różnym RN, z wyjątkiem Zatoki Meksykańskiej i Pacyfiku oraz Jednostki Nadzoru Powietrznego i Morskiego Zatoki Meksykańskiej i Karaibów, które nadzoruje Sztab Generalny. Ta ostatnia odpowiada za obsługę stacji radiolokacyjnych Raytheon Sentinel 3D i bezzałogowych pojazdów morskich Rafael Protector w ramach sieci nadzoru chroniącej pola naftowe Campeche Sound.
Siły okrętowe dzielą się na dwa komponenty: Siły Morskie Zatoki (Fuerza Naval del Golfo) i Siły Morskie Pacyfiku (Fuerza Naval del Pacifico). Jednak sześć eksamerykańskich fregat, które znajdują się w składzie Flotylli Niszczycieli Zatoki i Flotylli Niszczycieli Pacyfiku (FLODESGO i FLODESPA), nie jest operacyjnych, a obie flotylle są obecnie skadrowane. Dwie jednostki typu Bronstein (ARM Bravo i ARM Galeana) należą do FLODESPA w Manzanillo (stan Colima), a cztery okręty typu Knox (ARM Allende, ARM Abasolo, ARM Victoria i ARM Mina) – do FLODESGO z siedzibą w Tuxpan (stan Veracruz). Wszystkie sześć okrętów zakupiono w Stanach Zjednoczonych w latach 1993-2002. Dostarczono je jednak bez nowoczesnego uzbrojenia, zachowując jedynie dziobowe armaty kal. 127 mm, wyrzutnie rakietotorped przeciw okrętom podwodnym ASROC Mk 16 oraz wyrzutnie torped Mk 32. Ideą pozyskania tych jednostek było zachowanie minimalnych zdolności do prowadzenia działań na morzu, nawet w postaci przestarzałych systemów, tak aby do czasu wygospodarowania środków na zakup nowoczesnych okrętów zachować odpowiednie nawyki personelu marynarki wojennej oraz umożliwić szkolenie nowych kadr i ułatwić przejście na nową generację okrętów i systemów uzbrojenia. Do końca 2021 r. nie podjęto jednak działań w zakresie pozyskania nowych jednostek tej klasy dla meksykańskiej floty.
W 2004 r. w celu ochrony pól naftowych Campeche Sound zakupiono w Izraelu dwa okręty rakietowe typu Aliyah, uzbrojone w pociski przeciwokrętowe IAI Gabriel III, system artyleryjski obrony bezpośredniej Vulcan-Phalanx kal. 20 mm i działka Oerlikon kal. 20 mm. Obecnie w służbie znajduje się tylko ARM Huracán, ponieważ ARM Tormenta wycofano ze służby w grudniu 2015 r. Ten pierwszy przeklasyfikowano na przybrzeżny okręt patrolowy, ponieważ jego systemy uzbrojenia i wyposażenie elektroniczne były niesprawne, a przywrócenie ich do działania uznano za nieopłacalne. ARM Huracán stacjonuje w Tampico (stan Tamaulipas) w składzie 1. Flotylli.
Pełna wersja artykułu w magazynie MSiO 3-4/2022