MH-60R Seahawk

Michał Fiszer, Jerzy Gruszczyński

MH-60R Seahawk

– uniwersalny śmigłowiec morski

Jaki może być następca Seahawka? Oczywiście, tylko nowa wersja Seahawka. Dwadzieścia lat po osiągnięciu gotowości do działań operacyjnych przez morskie śmigłowce bazowania pokładowego Sikorsky SH-60B i SH-60F, wszedł do eksploatacji ich ujednolicony następca, MH-60R. Śmigłowiec Sikorsky MH-60R nie tylko wykonuje zadania dotąd wypełniane przez SH-60B i SH-60F, ale dodatkowo jego możliwości bojowe uległy znacznemu rozszerzeniu.

Zakończenie zimnej wojny oznaczało jednocześnie nowe wyzwania dla amerykańskich sił morskich. Zasadniczą zmianą było przeniesienie głównej uwagi z globalnego konfliktu zbrojnego na wojny lokalne o ograniczonej skali i zasięgu, często o charakterze asymetrycznym. Konflikty te charakteryzują się tym, że zamiast z typowymi działaniami oceanicznymi, najczęściej mamy do czynienia z akcjami na wodach przybrzeżnych, często w skomplikowanym środowisku międzynarodowym, gdzie trudno odróżnić wroga od sojusznika lub nie biorącego udziału w konflikcie. W takim środowisku łatwo ukryć zagrożenie. Siły morskie muszą się więc zmagać z jednostkami brzegowymi wyposażonymi w mobilne wyrzutnie przeciwokrętowych rakiet, a także z różnorodnymi niewielkimi jednostkami nawodnymi, małymi okrętami rakietowymi, kutrami uzbrojonymi w rakiety przeciwokrętowe, ukrywającymi się pomiędzy cywilnymi i neutralnymi jednostkami pływającymi oraz szybkimi łodziami używanymi przez terrorystów do samobójczych ataków. Znaczenia nabrała też walka z odradzającym się piractwem i ochrona w takich rejonach morskich szlaków komunikacyjnych. Kolejna sprawa to walka z przemytnikami i nielegalnymi imigrantami, w których to działaniach stosuje się już nie tylko szybkie łodzie motorowe i niewielkie jednostki pływające, ale także miniaturowe okręty podwodne. W takim środowisku szczególnego znaczenia nabierają śmigłowce morskie, które są w stanie wykrywać, śledzić i dokładnie identyfikować różne jednostki na akwenach o dużej gęstości ruchu, a także kontrolować i zwalczać wykryte zagrożenia na tyle wcześnie i skutecznie, by przeciwnik nie zdążył zadać strat operującym na wodach przybrzeżnych własnym zespołom morskim.

Morski Seahawk na „błękitne wody”
SH-60B Seahawk był śmigłowcem przeznaczonym do zwalczania okrętów podwodnych oraz wskazania celów morskich dla okrętowych wyrzutni rakiet przeciwokrętowych, dedykowanym dla krążowników, niszczycieli i fregat. Prototyp SH-60B oblatano 12 grudnia 1979 r. W pięć lat później pierwsze śmigłowce osiągnęły gotowość do działań operacyjnych i do 1993 r. zbudowano 5 prototypów oraz 181 seryjnych SH-60B.

W stosunku do bazowego wielozadaniowego śmigłowca transportowego UH-60A Black Hawk, na SH-60B wprowadzono wiele istotnych zmian. Płatowiec otrzymał specjalne zabezpieczenie antykorozyjne oraz mocniejsze silniki General Electric T700-401 (1260 kW). Pod kadłubem zamontowano system ułatwiający lądowanie na rozkołysanym pokładzie okrętu typu RAST (Recovery Assist Secure and Traverse), czyli specjalną wciągarkę z liną do mocowania śmigłowca przy lądowaniu do pokładu. Tylne kółko przesunięto pod belkę ogonową skracając bazę podwozia, co ułatwiało działania z małych okrętowych lądowisk. Płatowiec otrzymał też mechaniczno-hydrauliczny system składania belki ogonowej i wirnika głównego, co ułatwiało hangarowanie. Zapas wewnętrznego paliwa zwiększono do 2233 l.

Najważniejsze było jednak specjalistyczne wyposażenie LAMPS III (Light Airborne Multipurpose System), które składało się z radiolokacyjnej stacji obserwacji obiektów morskich Texas Instruments AN/APS-124 z anteną zamontowaną pod nosową częścią kadłuba w owiewce umożliwiającej obrót o 360° (maks. zasięg wykrycia celu 240 km), detektora anomalii magnetycznych Texas Instruments AN/ASQ-81(V)2 mocowanego na krótkim podwieszeniu po prawej stronie tylnej części kabiny śmigłowca i holowanego na linie w czasie pracy, wyrzutnika boi radiohydroakustycznych na lewym boku kadłuba, w miejsce usuniętych szerokich drzwi, z 25 rurami na 125 boi, 31-kanałowego odbiornika sygnałów z boi Flightline Electronics AN/ARR-75 oraz systemu transmisji danych na okręt Sierra Research AN/ARQ-44, z anteną w kroplowej osłonie pod belką ogonową. Dodatkowo SH-60B otrzymał system ostrzegania i rozpoznania radioelektronicznego Texas Instruments (obecnie Raytheon) AN/ALQ-142, z czterema antenami w kształcie pudełek, w tym dwóch pod nosową częścią i dwóch w tylnej części kadłuba, przed belką ogonową. W skład wyposażenia radionawigacyjnego wszedł odbiornik TACAN Rockwell Collins AN/ARN-118(V), radiokompas UKF Rockwell Collins AN/ARA-50, radiowysokościomierz Honeywell AN/APN-194(V) oraz dopplerowski miernik prędkości podróżnej i kąta znoszenia Westinghouse (Northrop Grumman) AN/APN-127. Śmigłowiec wyposażono w dwie dwuzakresowe radiostacje UKF Rockwell Collins AN/ARC-159(V)2 z przystawkami utajniającymi korespondencję KY-75, radiostację KF Rockwell Collins AN/ARC-174(V)2 oraz dwa transpondery służące też do identyfikacji „swój-obcy” – Hazeltine AN/ AFX-76A(V) i Honeywell AN/APX-100(V)1. Uzbrojenie SH-60B składało się z dwóch samonaprowadzających się torped przeciwko okrętom podwodnym Alliant Techsystems Mk 46. Podwieszenia na uzbrojenie zamocowano z obu boków kabiny, przy czym to z prawej strony był nieco cofnięte do tyłu, ze względu na duże drzwi ładunkowe po prawej stronie. Nad drzwiami zamontowano wciągarkę.

W 1987 r. na 25 śmigłowcach operujących w rejonie Zatoki Perskiej dodano pakiet modernizacyjny MEF-MOD (Middle East Force Modification). Z tyłu górnej i dolnej części kadłuba zamontowano dwie stacje aktywnych zakłóceń w poczerwieni Sanders Associates (obecnie BAE Systems Electronics & Integrated Solutions, oddział z New Hampshire, Stany Zjednoczone) AN/ALQ-144. Zamontowano też urządzenie ostrzegające przed zbliżającymi się pociskami przeciwlotniczymi pracujące w podczerwieni Loral (BAE Systems) AN/AAR-47 MAWS (Missile Approach Warning System) i dwa wyrzutniki flar i dipoli Tracor (BAE Systems) AN/ALE-39. Wyrzutniki umieszczono w pojemnikach po bokach przedniej części belki ogonowej, jednocześnie usuwając detektor anomalii magnetycznych. W drzwiach kabiny zamontowano karabin maszynowy M60D kal. 7,62 mm obsługiwany przez jednego z członków załogi. Siedem śmigłowców wyposażono w elektrooptyczne głowice obserwacyjne, zamontowane pod prawym podwieszeniem na uzbrojenie (wyjęte z zasobników obserwacyjno-celowniczych Lockheed Martin AN/AAS-38 Nitehawk).

Od 1990 r. podjęto produkcję wariantu SH-60B Block I, który otrzymał pakiet modernizacyjny MEF-MOD, szynę danych MIL-STD 1553B integrującą awionikę, odbiornik GPS firmy Rockwell włączony w zintegrowany system nawigacyjny oraz został on dozbrojony w dwie rakiety przeciwokrętowe AGM-119B Penguin, przeznaczone do zwalczania małych jednostek morskich. Starszy odbiornik sygnałów od boi radiohydroakustycznych wymieniono na nowy, 99-kanałowy Flightline AN/ARR-84, a radiostacje UKF na nowy model Rockwell Collins AN/ARC-182, pracujące dla utajnienia korespondencji w systemie Have Quick (ze skokowo zmienną częstotliwością). Nad nosową częścią kadłuba, na specjalnym wysięgniku, zamontowano nową elektrooptyczną głowicę Raytheon AN/AAS-44, która pozwalała na obserwację małych jednostek morskich, a także laserowy pomiar odległości do nich. W 1993 r. produkcję podstawowych odmian Seahawka przerwano, planując modernizację istniejącej floty do standardu SH-60R Strikehawk.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 9/2012