Mi-8 w polskim lotnictwie wojskowym – cz. II
Adam Gołąbek, Andrzej Wrona, współpraca Norbert Czajkowski
Śmigłowce Mi-8 były dostarczane do Polski w trzech podstawowych wersjach: transportowej/wielozadaniowej (T), pasażerskiej (P) i salon (S). W trakcie eksploatacji w ramach modernizacji i doposażenia niektóre z nich stały się powietrznymi stanowiskami dowodzenia (PD), maszynami ratownictwa lądowego (RL) oraz śmigłowcami o podwyższonym standardzie kabiny pasażerskiej VIP (P/S).
Remonty
W chwili dostarczenia do Polski śmigłowce Mi-8 typu T/P/S miały całkowity resurs wynoszący 12 000 godzin nalotu w ciągu 15 lat. Resurs do pierwszego remontu głównego był ustalony na 1500 godzin nalotu w ciągu sześciu lat. W chwili gdy pierwsze śmigłowce osiągnęły ten termin, w Polsce nie było wyspecjalizowanego zakładu remontowego, który wykonywałby usługi związane z remontem śmigłowców Mi-8. Takie zakłady mieściły się m.in. w Leningradzie – Rosyjska Federacyjna SRR (obecnie Sankt Petersburg/Federacja Rosyjska), Kownie – Litewska SRR (po ogłoszeniu niepodległości w 1990 roku republika Litwy), w Płowdiw w Bułgarii oraz Budapeszcie na Węgrzech. Wybór padł w pierwszej kolejności na zakłady remontowe w Leningradzie. Ze względu jednak na fakt, że nie remontowały one uzbrojenia śmigłowcowego z konieczności strona Polska musiała poszukać innego zakładu. Zwrócono się do węgierskich zakładów śmigłowcowych, w których rozpoczęto remonty polskich śmigłowców wszystkich typów, w tym uzbrojonych. W związku z rozpadem Układu Warszawskiego, zaprzestaniem remontów w Budapeszcie ze względów finansowych oraz trudnościami związanymi właśnie z finansami na przełomie lat 80. i 90. ubiegłego wieku MON Polski zaczęło szukać alternatywnego rozwiązania w oparciu o polskie zakłady remontowe. Zwrócono się do WZL Nr 1 w Łodzi, wiodących zakładów realizujących prace obsługowo–remontowe średnich śmigłowców polskiego wojska, w których z początkiem 1991 roku rozpoczęto z własnej inicjatywy odbudowę połączoną z remontem śmigłowca Mi-24D. W tym czasie w łódzkich zakładach realizowano remonty śmigłowców typu Mi-1/SM-1 i SM-2 oraz Mi-2.
Jeszcze zanim rozpoczęto remonty śmigłowców Mi-8 w Łodzi, w 1987 roku biuro Mila wprowadziło biuletyn przedłużający okres eksploatacyjny płatowca do 25 lat oraz zmieniły okresy międzyremontowe na osiem lat do pierwszego remontu oraz siedem lat pomiędzy remontami głównymi. Czas nalotu pomiędzy poszczególnymi remontami głównymi pozostał bez zmian i wynosił 1500 godzin.
Ostatnie śmigłowce, które przeszły remonty za granicą, odebrano z Sankt Petersburga w 1992 roku. W tym samym czasie WZL Nr 1 rozpoczęto przyjmowanie Mi-8 na prace remontowe. Na przełomie maja i czerwca 1992 roku zostały przyjęte w celu wykonania II remontu głównego przez Grupę Startową WZL Nr 1 cztery Mi-8P numerach taktycznych od 629 do 632, które przyprowadzili piloci 37. PŚT. W kolejnym roku łódzkie zakłady rozpoczęły remonty główne na śmigłowcach wersji Mi-8T, z których pierwszy, o numerze taktycznym 639, został dostarczony w lutym 1993 r. Z kolei w marcu w celu wykonania III remontu głównego, dostarczono maszynę Mi-8P o numerze taktycznym 620 z 36. SPLT.
Prace remontowe na Mi-8 wykonano w przeciągu od roku do dwóch lat od daty przyjęcia ich na remont i weryfikacji przez pracowników WZL Nr 1. Jako pierwszy oddano użytkownikowi Mi-8P nr takt. 630, który przyjęto na remont 27 maja 1992 roku. Jego oblotu poremontowego dokonała 2 stycznia 1993 roku załoga w składzie: I pilot mjr Telesfor Markiewicz, II pilot mjr Jan Sobczak oraz technik pokładowy chor. Andrzej Szczepański. Miesiąc później śmigłowiec trafił do macierzystej jednostki w Leźnicy Wielkiej. Kolejne płatowce zostały odebrane do końca 1993 roku. Po nich przyszła kolej na pierwszy transportowy śmigłowiec Mi-8T, nr takt. 639, który został oblatany w maju 1994 roku. Oblot wykonała załoga pod dowództwem kpt. Leszka Suligi. Tylko w samym 1995 roku na remonty przyjęto 16 Mi-8 różnych wersji, z których jeden skasowano protokołem kasacyjnym. Był to śmigłowiec o nr takt. 523, którego kadłub wykorzystano w filmie Demony wojny wg Goi W. Pasikowskiego.
W 2009 roku kolejnym biuletynem producent wydłużył żywotność płatowców wyprodukowanych po 1975 roku do 35 lat i 26 000 godzin pracy. Resurs do pierwszego remontu zwiększono do 2000 godzin w ciągu 8 lat, a międzyremontowe ustalono na poziomie 2000 godzin lub ośmiu lat służby. Śmigłowce produkcji do 1975 roku miały żywotność płatowca określoną na 35 lat oraz ośmioletni resurs między remontowy, a czasy pracy na 15 000 godzin całkowitego nalotu oraz 1000 godzin międzyremontowego.
W 2017 roku na kolejne prace naprawcze przyjęto śmigłowiec Mi-8T/S nr takt. 649, który podczas remontu w 2000 roku został doposażony do wersji „salon”. Tym razem w trakcie przedłużenia resursu technicznego i międzynaprawczego, śmigłowiec został przebudowany na wersję transportową i oblatany jesienią 2019 roku
Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 3/2020