Śmigłowce Mi-14PŁ/R w służbie

Śmigłowce Mi-14PŁ weszły do uzbrojenia polskiej Marynarki Wojennej w 1981 r. Pierwsze egzemplarze o numerach seryjnych A1001-A1006 zostały wpisane na stan 16. Pułku Lotnictwa Specjalnego MW w Darłowie 15 lipca 1981 r. W kolejnym roku nie realizowano dostaw, które wznowiono 29 października 1983 r. Tego dnia piloci przyprowadzili do Polski kolejne maszyny o numerach seryjnych A1007-A1012. Ostatnia partia śmigłowców Mi-14 została sprowadzona do kraju 27 lutego 1984 r. Były to cztery śmigłowce w wersji poszukiwawczo-ratowniczej o numerach seryjnych A1013-A1016. Niestety w ciągu pierwszych ośmiu lat użytkowania zdarzyły się trzy wypadki, w których utracono jeden śmigłowiec do zwalczania okrętów podwodnych o numerze seryjnym A1006 oraz dwa ratownicze o numerach A1015 i A1014. Aby zabezpieczyć wszystkie zadania nałożone na darłowski pułk oraz zapewnić ciągłość w szkoleniu, postanowiono dokupić jeden śmigłowiec w wersji poszukiwawczo-ratowniczej. W listopadzie 1990 r. na lotnisku w Siemirowicach wylądowała maszyna o numerze seryjnym 75137. Był to egzemplarz używany, legitymujący się łącznym nalotem 898,16 godzin z wykonanym pierwszym remontem głównym. Kolejnym działaniem doraźnym była modernizacja posiadanego już śmigłowca (A1003) do zadań ratowniczych, poprzez doposażenie go w dodatkowe reflektory przy pływakach oraz gondoli magnetometru. Zainstalowano radiokompas do poszukiwania rozbitków ARK-U2 w miejsce namiernika pław A-100. Dodatkowo wewnątrz śmigłowca dołożono wyposażenie sanitarne. Śmigłowiec nie posiadał wyciągarki wewnętrznej, tylko standardową ŁPG-150 (udźwig do 150 kg). Maszyna otrzymała nieformalne oznaczenie Mi-14PX. W praktyce egzemplarz był wykorzystywany tylko do szkolenia załóg oraz stanowił zapas w sytuacji niesprawności sprzętu dla dyżuru ratowniczego pełnionego w Darłowie 24 godziny na dobę. W przedstawionej konfiguracji egzemplarz latał do drugiego remontu głównego przeprowadzonego w WZL-1 pomiędzy 6 listopada 1995 a 5 grudniem 1996 r., po którym ponownie stał się typowym śmigłowcem zwalczania okrętów podwodnych. W kolejnych latach w związku z dużym nalotem oraz znacznym wyeksploatowaniem maszyn w wersji Mi-14PS wprowadzono ograniczenia w ich użytkowaniu. Aby przeciwdziałać korozji, z którą na co dzień miał do czynienia darłowski personel, wprowadzono zakaz wodowań, zwłaszcza na morzu, a praktyczne szkolenie w podejmowaniu rozbitków i operowania bezpośrednio na wodzie odbywało się raz do roku na wybranym egzemplarzu. Wszystkie inne pozorowane akcje szkoleniowe prowadzone w warunkach morskich wykonywano tylko z zawisu. Oczywiście w przypadku akcji ratowniczej lub sytuacji awaryjnej zakaz ten nie obowiązywał. Często zdarzało się, że do podstawowego szkolenia z pilotażu ratowniczego były używane maszyny w wersji zwalczania okrętów podwodnych. Śmigłowce Mi-14PS dostarczone do Polski zostały wyprodukowane w 1983 r, dlatego ich resurs kalendarzowy określony przez producenta na 27 lat eksploatacji minął w 2010 r. (Producent Mi-14PŁ określił okres użytkowania swoich maszyn na 30 lat lub nalot 4000 godzin oraz dla Mi-14PS – 27 lat lub nalot 3000 godzin, przy maksymalnie trzech remontach głównych.) Pierwszym egzemplarzem, który zakończył służbę była maszyna 75137 kupiona w 1990 r. Definitywny koniec eksploatacji nastąpił 5 listopada 2008 r. W darłowskiej jednostce podjęto szereg działań mających oszczędzić pozostałe dwa sprawne śmigłowce Mi-14PS, aby mogły być użytkowane do granicznej daty eksploatacyjnej, która wypadała na 2010 r. Dla oszczędzania resursu godzinowego część zadań szkoleniowych niezwiązanych bezpośrednio z ratownictwem załogi odbywały na wersji Mi-14PŁ. 14 stycznia 2010 r. dobiegł końca resurs drugiego śmigłowca w wersji poszukiwawczo-ratowniczej o numerze seryjnym A1016, a pod koniec roku, 12 grudnia 2010 r., ostatniej maszyny użytkowanej przez polską Marynarkę Wojenną A1013.