Mitsubishi A6M Zero nad Guadalcanalem – cz. II
Krzysztof Zalewski
We wrześniu 1942 r, operujące nad Guadalcanalem siły japońskiego lotnictwa bazowego uległy znacznemu wzmocnieniu, co dawało nadzieję na przełamanie amerykańskiego oporu. Sprawiło to, że apogeum starć powietrznych nad wyspą miało miejsce od początku października do połowy listopada.
Październik zaczął się dla japońskich pilotów znakomicie, gdyż zastawiona przez nich drugiego dnia miesiąca pułapka na amerykańskie myśliwce okazała się wyjątkowo udana. W kierunku Guadalcanalu wysłano wówczas 9 stanowiących przynętę bombowców G4M1 z Grupy Powietrznej (GP) Misawa, które zbliżywszy się do wyspy, zawróciły do bazy. Na dużej wysokości lot kontynuowało natomiast 35 myśliwców A6M2, którymi dowodził kpt. Kokufuda. Amerykanie poderwali łącznie 36 Wildcatów, które podzielone były na kilka formacji. Korzystając z przewagi wysokości, japońscy myśliwcy zgłosili w wynikłym starciu zniszczenie aż 17 Wildcatów, w tym dwóch prawdopodobnie (14 piloci 6. GP i 3 piloci z GP Tainan). W rzeczywistości Amerykanie stracili sześć Wildcatów, w tym pilotowane przez dowódców obu dywizjonów Marines. Ze składu VMF-223 polegli ppor. C. Kendrich, ppor. W. S. Lees i chor. G. J. Morgan, podczas gdy mjr J.L. Smith uratował się na spadochronie. Z kolei w VMF-224 zginął ppor. G.A. Trepow, a mjr. R.E. Galer przymusowo wodował. Ponadto bosm. Okamura zestrzelił na niskiej wysokości dwa Dauntlessy załóg ppor. Perritte z VS-71 i ppor. Aresa z VMSB-141. Straty japońskie ograniczyły się do trzech maszyn. Nad wyspą z rąk pilotów VF-5 poniósł śmierć mar. Kobayashi z 6. GP, mat Mogi z GP Tainan rozbił natomiast uszkodzoną maszynę w Buka. Kolejny samolot z tej jednostki spisano ze stanu wskutek odniesionych uszkodzeń, a jedna z maszyn 6. GP została ciężko uszkodzona.
3 października 1942 r. nad Wyspy Salomona Japończycy wysłali 15 G4M1 i 27 A6M2. Myśliwcami eskorty dowodził kpt. Ito z 751. GP (do 1 października jednostka nosiła nazwę Grupa Powietrzna Kanoya). Obrońcy wyspy przeciw nadciągającym samolotom przeciwnika wysłali w powietrze 5 F4F-4 z VMF-223, 9 z VMF-224 i 15 z VF-5. Tym razem w starciu powietrznym lepsi okazali się piloci amerykańscy. Japończycy bezpośrednio w walce utracili sześć maszyn. Tylko jeden z pilotów, bosm. Ozumi, ocalał, docierając do własnych wojsk na wyspie. Zginęli bosm. Imahashi, bosm. mat Iwata, Taniguchi, Tomita i mar. Suematsu. Ponadto przymusowo wodował w rejonie Guadalcanalu por. Yamaguchi, a mar. Ito w rejonie Gizo. Dwa kolejne uszkodzone A6M2 zostały po powrocie zezłomowane. Piloci myśliwców Zero zgłosili zestrzelenie siedmiu Grummanów (w tym dwóch prawdopodobnie) i zniszczenie na ziemi jednego „dużego samolotu”. Straty przeciwnika ograniczyły się tylko do dwóch maszyn.
Wieczorem tego samego dnia z powodu braku paliwa utracono aż sześć A6M3 z bazującej w Buka 2. GP. Eskortowały one bazę wodnosamolotów Nisshin wykonującą zadania transportowe. 8 października straty operacyjne były jeszcze większe. Z lądujących o zmroku dziewięciu maszyn aż siedem zostało rozbitych. Do 9 października, kiedy to jednostkę wycofano do Rabaul, utracono 20 A6M3. Poza tym siedem maszyn utracono w wyniku kilku bombardowań lotniska.
7 października do Rabaul przerzucono pozostałą część 6. GP. Tym razem w pobliże Nowej Brytanii samoloty jednostki dowiózł lekki lotniskowiec Zuiho. Po starcie z jego pokładu 30 A6M3 prowadzonych przez kpt. Zenjiro Miyano napotkało na złe warunki atmosferyczne. W rezultacie utracono cztery samoloty i trzech pilotów. Wśród utraconych lotników byli bosm. mat Hosono, st. mar. Kwakami i mar. Shoji. Następnego dnia 16 A6M3 z tej jednostki przebazowano na nowe lotnisko Buin leżące jeszcze bliżej Guadalcanalu. 15 października na Buin przybyło kolejnych 12 A6M3 przyprowadzonych przez kpt. Kofukuda. W tym czasie Japończycy w rejonie walk dysponowali ok. 50 A6M2 Model 21 należącymi do GP Tainan, 3. i 751. GP i 36 A6M3 Model 32 z 2. i 6. GP.
11 października podczas kolejnej akcji nad Salomonami bosm. Nishizawa zestrzelił kolejnego Wildcata, pilotujący którego ppor. Arthur N. Nehf przymusowo wodował. Piloci z GP Tainan w walce z ósemką F4F-4 z VMF-121 zgłosili jeszcze jedno prawdopodobne zestrzelenie. Wszystkie szesnaście maszyn prowadzonych osobiście przez kmdr ppor. Nakajima cało powróciło do Rabaul. Tego samego dnia osłaniający bombowce piloci z 3. GP także bez strat własnych zgłosili trzy zwycięstwa. Ich przeciwnikiem byli piloci z VMF-223 i VMF-224, którzy jednak strat nie ponieśli, zestrzeliwując jeden z osłanianych bombowców, podczas gdy drugi rozbił się w Buin. Kolejna jednostka – 751. Grupa Powietrzna – starła się z P-39 z 339. Dywizjonu Myśliwskiego. Japończycy zgłosili dwa prawdopodobne zwycięstwa, choć w rzeczywistości posłali na ziemię P-39 pilotowanego przez por. Howarda Sterna. Dotkliwe straty poniosła 6. Grupa Powietrzna nieuczestnicząca w boju nad Guadalcanalem. Jej myśliwce eskortowały okręt-bazę wodnosamolotów Nisshin. W trudnych warunkach atmosferycznych zaginęło pięć z sześciu myśliwców A6M3. Wśród poległych pilotów był bosm. Juzo Okamoto, as z 9 zwycięstwami na koncie.
Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 1/2016