Mitsubishi Ki-67 Hiryū
Leszek A. Wieliczko
Pierwszym nowoczesnym bombowcem ciężkim w wyposażeniu lotnictwa Japońskiej Armii Cesarskiej (Dai Nippon Teikoku Rikugun) był dwusilnikowy Mitsubishi Ki-21 (Typ 97), zaakceptowany do produkcji w listopadzie 1937 roku. Miał całkowicie metalową półskorupową konstrukcję, zakryte stanowiska załogi, komorę bombową i chowane podwozie. Jego następcą miał być Nakajima Ki-49 Donryū (Typ 100), którego prototyp oblatano we wrześniu 1939 roku. Z normalnym udźwigiem bomb 750 kg i maksymalnym 1000 kg oba bombowce w wielu krajach byłyby klasyfikowane co najwyżej jako średnie. Pod pojęciem bombowiec ciężki (jūbakugekiki) lotnictwo Armii rozumiało wszakże samolot zdolny do przenoszenia bomb o największym wagomiarze i atakowania celów leżących na dalekim zapleczu frontu, czyli przeznaczony do realizacji zadań na szczeblu strategicznym. Zamiast zwiększania udźwigu pojedynczego samolotu w owym czasie Japończycy preferowali wykonywanie nalotów z udziałem większej liczby bombowców.
W czerwcu 1939 roku specjaliści z Instytutu Badawczego Techniki Lotniczej Armii (Rikugun Kōkū Gijutsu Kenkyūsho, zwanego w skrócie Kōgiken lub Giken) rozpoczęli konsultacje z wybranymi wytwórniami lotniczymi w celu określenia wymagań dla nowej generacji samolotów bojowych, których opracowanie Główne Biuro Lotnictwa Armii (Rikugun Kōkū Honbu) zamierzało zlecić w kolejnym programie rozwoju uzbrojenia lotniczego (Kōkū Heiki Kenkyū Hōshin) w 1940 roku. Wśród nich miał znaleźć się także bombowiec ciężki o wysokich osiągach, który w perspektywie kilku lat miał zastąpić zarówno Ki-21, jak i Ki-49. 14 grudnia 1939 roku Giken zaproponował jego opracowanie firmom Mitsubishi i Nakajima, wyznaczając wstępnie termin ukończenia pierwszego prototypu na wrzesień 1941 roku. Oficjalne zlecenie opracowania projektu bombowca ciężkiego oznaczonego jako Ki-67 firma Mitsubishi Jūkōgyō Kabushiki Gaisha dostała z Kōkū Honbu 28 czerwca 1940 roku (projekt firmy Nakajima dostał oznaczenie Ki-68).
Wymagania postawione przed nowym bombowcem były następujące: prędkość maksymalna co najmniej 550 km/h, zakres operacyjnych wysokości lotu 4000–7000 m, promień działania z normalnym ładunkiem bomb 1000 km z zachowaniem rezerwy na 2 godz. lotu z prędkością przelotową, a ze zredukowanym ładunkiem bomb 1500 km plus 2 godz. Normalny ładunek bomb ustalono na 500 kg (w tym jedną bombę o takiej masie), a maksymalny na 750 kg (np. trzy bomby po 250 kg). W tym drugim przypadku promień działania miał wynosić co najmniej 750 km. Zmniejszenie udźwigu bomb w porównaniu z Ki-21 i Ki-49 wynikało z doświadczeń wojny w Chinach i nad rzeką Chałchin-goł. Bombowce rzadko bowiem latały z maksymalnym ładunkiem, za to ważniejsza okazała się wysoka prędkość maksymalna i silne uzbrojenie obronne. Do napędu zalecono dwa silniki najnowszej generacji Mitsubishi Ha-101, Nakajima Ha-103 lub Mitsubishi Ha-104. Załoga miała składać się standardowo z 6–8 osób, a maksymalnie 9 lub 10. Uzbrojenie obronne miał tworzyć jeden karabin maszynowy kal. 12,7 mm na grzbiecie (strzelający do tyłu), jeden zdwojony kaem Te-3 kal. 7,92 mm w ogonie oraz cztery pojedyncze kaemy Typ 98 w nosie, spodzie (strzelający do tyłu) i po bokach kadłuba.
Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia 5/2022