Modernizacja bombowców B-2A Spirit

Paweł Henski

Samoloty B-2A są jedynymi bombowcami w arsenale Stanów Zjednoczonych charakteryzującymi się niską obserwowalnością radarową. Jest to najmłodsza konstrukcja wśród trzech typów samolotów bombowych będących w wyposażeniu Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych. Aby podtrzymać unikalne możliwości uderzeniowe B-2A, amerykańskie siły powietrzne regularnie je modernizują.

17 lipca bieżącego roku minęła 25 rocznica oblatania bombowca B-2A. Pierwotne zmówienie sił powietrznych opiewało na 132 egzemplarze. Cena samolotu osiągnęła jednak zawrotną wysokość: pojedynczy egzemplarz kosztował 737 milionów dolarów, a wliczając w to koszty badań i opracowania konstrukcji – 2,1 miliarda dolarów. Dla okrojonego, post-zimnowojennego budżetu Pentagonu było to zbyt dużo. Zamówienie zmniejszono do 75 sztuk, a później jedynie do dwudziestu. Kongres zdołał jeszcze wyasygnować fundusze na konwersję jednego z egzemplarzy testowych do standardu operacyjnego zwiększając w ten sposób liczbę zamówionych B-2A do dwudziestu jeden. Pierwszy egzemplarz wszedł do służby w grudniu 1993 r., a ostatni w lipcu 2000 r. Wstępną gotowość operacyjną (IOC) bombowce osiągnęły w kwietniu 1997 r., a pełną (FOC) – 17 grudnia 2003 r.

Dwadzieścia B-2A znalazło się w wyposażeniu bazującego w bazie Whiteman w stanie Missouri skrzydła bombowego 509th Bomb Wing. Jeden egzemplarz posiada stacjonujące w bazie Edwards w Kalifornii skrzydło testowe 412th Test Wing. 23 lutego 2008 r. B-2A „Spirit of Kansas” rozbił się podczas startu z bazy Anderson na wyspie Guam. Samolot musiał zostać skreślony ze stanu. W tej samej bazie, 26 lutego 2010 r. uległ poważnemu uszkodzeniu na skutek pożaru B-2A „Spirit of Washington”. Samolot udało się wyremontować, a pełną zdolność bojową uzyskał w grudniu 2013 r.

B-2A modernizowane są stopniowo prawie od samego początku uzyskania pełnej gotowości operacyjnej. Pierwotnie B-2A weszły do służby w standardzie Block 10. Obecna konfiguracja to Block 30, chociaż po implementacji najnowszego pakietu modernizacyjnego być może oznaczenie standardu zostanie zmienione na Block 40. Modernizacje obejmują awionikę, systemy komunikacji, systemy ofensywne i obronne, radar pokładowy, luk bombowy oraz poszycie bombowca. Większość prac modernizacyjnych jest wykonywana przy okazji tzw. planowego przeglądu technicznego PDM (Programmed Depot Maintenance). PDM przechodzi każdy egzemplarz w ramach podpisanego przez Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych z firmą Northrop Grumman kontraktu na wsparcie techniczne przy eksploatacji bombowców. Prace prowadzone są w zakładach Northropa w Palmdale w Kalifornii. W ramach PDM przede wszystkim jest odrestaurowywane poszycie bombowca oraz jego pochłaniająca fale radarowe powłoka. Sprawdzane są również komponenty strukturalne, powierzchnie sterowe oraz podwozie. Przegląd pojedynczego bombowca trwa około jednego roku. Każdy egzemplarz musi przejść PDM co siedem lat. Pierwszy cykl PDM dla całej floty B-2A rozpoczął się w 1999 r., a zakończył w 2009 r.

Amerykańskie siły powietrzne planują utrzymanie B-2A w służbie do 2058 r. Przeprowadzane modernizacje mają zapewnić bombowcom zdolność do przenoszenia najnowszego uzbrojenia, działania w środowisku sieciocentrycznym oraz utrzymania przewagi, jaką daje technologia stealth.

Modernizacja radaru
Pierwotnie B-2A zostały wyposażone w radar firmy Hughes Aircraft (obecnie: Raytheon) AN/APQ-181 z anteną pasywnego skanowania elektronicznego PESA (Passive Electronically Scanned Array Antenna). W 2002 r. Raytheon otrzymał kontrakt na opracowanie dla radaru AN/APQ-181 nowej anteny z matrycą aktywnego skanowania elektronicznego AESA (Active Electronically Scanned Array). Następnie, w ramach programu modernizacji radaru RMP (Radar Modernization Program), siły powietrzne przyznały wart 468 milionów dolarów kontrakt na produkcję i instalację nowej wersji radaru firmie Northrop Grumman. Antena typu AESA zwiększa jego możliwości w zakresie wyszukiwania i wskazywania celów naziemnych oraz odwzorowania rzeźby terenu. Eliminuje również potencjalne konflikty z systemem satelitów komercyjnych podczas gdy radar działa w paśmie Ku, który jest podzbiorem używanego cywilnie pasma J. W 2008 r. amerykańska federalna komisja ds. łączności przez przypadek sprzedała odbiorcy cywilnemu częstotliwość radaru AN/APQ-181. Błąd ten wymagał przeprogramowania matrycy AESA.

17 marca 2009 r. siły powietrzne odebrały pierwszego B-2A wyposażonego w nowy radar. Prace instalacyjne odbywały się w bazie Whiteman. Podzielono je na dwa etapy. Pierwsze pięć samolotów zmodyfikowano w 2009 r. Pozostałe pomiędzy trzecim kwartałem 2010 r., a końcem września 2012 r. Cały program RMP zamknął się w kwocie 540 milionów dolarów.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 9/2014

Wróć