Modernizacja techniczna niemieckich wojsk lądowych do 2025 roku

Tomasz Kwasek

Modernizacja wojsk lądowych sił zbrojnych Niemiec (Heeres des Bundeswehr) przebiega według ustalonego w 2011 roku programu, który w ciągu ostatnich lat musiał zostać przewartościowany i zmieniony, z uwagi na pogorszenie się warunków bezpieczeństwa militarnego w Europie i na świecie. W perspektywie 15-letniej, zmiany w niemieckich siłach lądowych mają przebiegać w ramach przygotowanego przez dowództwo wojsk lądowych projektu Heer 4.0., którego zakończenie ma nastąpić w 2032 roku. Poniższy tekst przedstawia wybrane, najważniejsze programy modernizacyjne Heer w najbliższych latach.

W strukturze niemieckich wojsk lądowych (komponent narodowy) znajdują się dwie dywizje pancerne: 1. Dywizja Pancerna (1. Panzerdivision) i 10. Dywizja Pancerna (10. Panzerdivision), dysponujące batalionami pancernymi, czyli czołgów (Panzerbataillon), batalionami zmechanizowanymi – grenadierów pancernych (Panzergrenadierbataillon), batalionami piechoty zmotoryzowanej – strzelców (Jägerbataillon), batalionami rozpoznawczymi (Aufklärungsbataillon), batalionami artylerii (Artilleriebataillon) oraz oddziałami wsparcia bojowego i zabezpieczenia. Trzecim związkiem taktycznym jest Dywizja Sił Szybkiego Reagowania (Division Schnelle Kräfte) z pułkami strzelców spadochronowych (Fallschirmjägerregiment), pododdziałami sił specjalnych (Kommando Spezialkräfte), pułkami śmigłowców transportowych (Transporthubschrauberregiment), pułkiem śmigłowców bojowych (Kampfhubschrauberregiment) oraz pododdziałami wsparcia bojowego i zabezpieczenia.

Komponent pancerny

Obecny stan liczebny sił pancernych niemieckich wojsk lądowych pozostawia wiele do życzenia, jeśli wziąć pod uwagę wzrastający poziom zagrożenia militarnego w Europie Środkowo-Wschodniej. Niemieckie wojska lądowe miały pod koniec ub. roku cztery aktywne bataliony pancerne, z których każdy liczy 44 czołgi: 93. batalion pancerny z 9. Szkolnej Brygady Pancernej, 104. batalion pancerny z 12. Brygady Pancernej, 203. batalion pancerny z 21. Brygady Pancernej i 393. batalion pancerny z 37. Brygady Pancernej. Piątym oddziałem czołgów jest 414. batalion pancerny z niemiecko-holenderskiej 43. Brygady Zmechanizowanej, szósty batalion pancerny jest skadrowany – to 8. górski batalion pancerny podporządkowany dowództwu 12. Brygady Pancernej.

Spośród 225 czołgów znajdujących się na stanie Heer w 2017 roku, większość, bo 205 sztuk należało do wersji Leopard 2A6 (155 sztuk) oraz Leopard 2A6M+ (50 sztuk), a 20 maszyn reprezentuje najnowszą odmianę Leopard 2A7. Wszystkie czołgi Leopard 2A6/2A6M powstały w latach 2001-2007 poprzez przebudowę i modernizację pojazdów w wersji Leopard A4 (65 sztuk) oraz Leopard A5 (165 sztuk), łącznie unowocześniono 225 pojazdów. Spośród nich 20 maszyn zostało zmodernizowanych do kolejnego wariantu Leopard 2A7, są to maszyny przekazane do Panzerbataillon 203 w latach 2014-2015.

Jeszcze w latach 2011-2014 realizowano program stopniowej redukcji niemieckich sił pancernych, łącznie w tym okresie wycofano ponad 200 czołgów Leopard 2A5, pojazdy zostały sprzedane własnym podmiotom przemysłowym lub za granicę. Jednak w 2015 roku, pod wpływem sytuacji na Ukrainie i zwiększenia się zagrożenia ze strony Federacji Rosyjskiej, niemiecki resort obrony zaplanował odkupienie od podmiotów przemysłowych, tj. od koncernu Krauss Maffei-Wegmann (KMW), partii czołgów Leopard 2A4, ich wyremontowanie i zmodernizowanie oraz przekazanie wojskom lądowym. Projekt korespondował z planami długofalowymi Heer, które wymagają zwiększenia liczby czołgów podstawowych w służbie o 104 sztuki do 2020 roku, tj. z 225 do 329 sztuk, w tym jeden prototyp. Z tego 264 pojazdy ma znaleźć się w sześciu batalionach pancernych, pozostałe w pododdziałach szkolnych i w rezerwie.

W 2016 roku znacznie poszerzono zakres programu, między innymi pod wpływem analiz związanych z oceną potencjalnego przeciwnika niemieckich Leopardów 2. Zaplanowano, że odkupione czołgi zostaną doprowadzone do najnowszego wariantu Leopard 2A7V, gdzie „V” oznacza Verbessert, tj. ulepszony. W tej liczbie ma znaleźć się 16 czołgów Leopard 2A6 pozyskanych z Danii, 20 pojazdów Leopard 2A5 i 68 wozów Leopard 2A4 z zapasów KMW, tj. łącznie wspomniane 104 sztuki. Umowa pomiędzy federalnym urzędem ds. wyposażenia, technologii informacyjnych i wykorzystania Bundeswehry – Bundesamt für Ausrüstung, Informationstechnik und Nutzung der Bundeswehr (BAAINBw) – odpowiadającym m.in. za zakupy uzbrojenia, a KMW na modernizację 107 maszyn w latach 2019-2023, w tym pojazdów prototypowych, została podpisana w maju 2017 roku. Kontrakt zawiera również zlecenie dotyczące remontu i modernizacji 32 podwozi pod zabudowy specjalistyczne. Prowadzona ma być również modernizacja do standardu Leopard 2A7 pozostających w linii 205 czołgów Leopard 2A6/6M, z takim rezultatem, aby po 2020 roku Heer miały 328 pojazdów w obu wersjach – Leopard A7/A7V.

Modernizację do standardu Leopard 2A7V będzie realizować konsorcjum, którego liderem jest wspomniany podmiot KMW, a głównym podwykonawcą będzie koncern Rheinmetall Defence. Wybór głównego wykonawcy będzie w pewnym stopniu determinował zakres modernizacji i użyte w niej rozwiązania. Zgodnie z dostępnymi danymi Leopard 2A7V będzie wyposażony w nową wersję armaty Rh120 kalibru 120 mm, oznaczoną L55A1. Działo to jest kolejną wersją rozwojową armaty montowanej na Leopardach 2A6, o długości lufy L/55. Armata ma lufę wykonaną w tej samej technologii, co poprzedniczka, ale o zwiększonym dopuszczalnym ciśnieniu w przewodzie z 670 MPa do 700 MPa. Wzrost dopuszczalnego ciśnienia w lufie nie wpłynie na możliwości dotychczas stosowanej przeciwpancernej amunicji podkalibrowej typów DM53 i DM63/63A1, ale zwiększy efektywność po wprowadzeniu nowego typu naboju z pociskiem podkalibrowym stabilizowanym brzechwowo z rdzeniem wolframowym, oznaczonego roboczo KE2020. Żywotność lufy wersji L55A1 wynosić ma 1500 strzałów pełnokalibrowym pociskiem odłamkowo-burzącym. Działo ma także zmodyfikowany przedmuchiwacz i zespół oporopowrotny. W systemie kierowania ogniem czołgu zostanie wprowadzony układ elektronicznego programowania zapalników Munitionskommunizierungmodul (MDM) pozwalający na wykorzystanie amunicji wielozadaniowej DM11 kalibru 120 mm z pociskiem z zapalnikiem z programowanym czasem rozcalenia. Przyrządy obserwacyjno-celownicze dowódcy PERI R17A2 i działonowego EMES-15A2 otrzymają kamery termowizyjne Cassidian Optronics Attica trzeciej generacji. Inne zmiany, które mają być zastosowane w Leopardzie 2A7V to montaż systemu klimatyzacji Webasto KME5.6, agregatu prądotwórczego o mocy 20 kVA z silnikiem Steyr M12 TCA UI, nowego systemu komunikacji wewnętrznej Thales Sotas-IP, wprowadzenie systemu dowodzenia KMW Führungs- Und Waffenseinsatzsystem - Integrated Command and Information System (Fü(W)ES-IFIS) oraz zestawu kamuflażu multispektralnego Saab Barracuda. Wzmocniona ma być również ochrona przeciwminowa kadłuba, podobnie jak w Leopardach 2A6M, natomiast opancerzenie kadłuba i wieży pozostanie bez zmian. Leopard 2A7V nie będzie miał początkowo także innych proponowanych wcześniej udoskonaleń, w tym systemu obserwacji Rheinmetall Situational Awarnesses System (SAS) i samoobrony Rheinmetall Rapid Obscuring System (ROSY-L) lub zdalnie sterowanego stanowiska strzeleckiego KMW FLW 200. Prototyp Leoparda 2A7V ma być gotowy w br.

Piechota

Niemieckie wojska lądowe mają dziewięć aktywnych batalionów grenadierów pancernych (piechoty zmechanizowanej) po 44 bojowe wozy piechoty każdy. Są to: 33. batalion grenadierów pancernych i 92. szkolny batalion grenadierów pancernych z 9. Szkolnej Brygady Pancernej, 112. batalion grenadierów pancernych i 122. batalion grenadierów pancernych z 12. Brygady Pancernej, 212. batalion grenadierów pancernych z 21. Brygady Pancernej, 371. batalion grenadierów pancernych i 391. batalion grenadierów pancernych z 37. Brygady Grenadierów Pancernych oraz 401. batalion grenadierów pancernych i 411. batalion grenadierów pancernych z 41. Brygady Grenadierów Pancernych. W tych dwóch ostatnich brygadach dodatkowo zmobilizowane mogą być dwa oddziały skadrowane w czasie pokoju: 908. batalion grenadierów pancernych i 909. batalion grenadierów pancernych. Wszystkie były do niedawna wyposażone w gąsienicowe bojowe wozy piechoty Marder 1.

W czerwcu 2015 roku do pododdziałów grenadierów pancernych trafiły pierwsze seryjne bojowe wozy piechoty nowej generacji Schützenpanzer (SPz) Puma, opracowane i produkowane przez konsorcjum Project System & Management (PSM), będące wspólnym przedsięwzięciem KMWi Rheinmetall. Pojazd powstał na bazie doświadczeń z uruchomionego w 1997 roku projektu nowej platformy opancerzonej Neue Gepanzerte Plattform (NGP). Umowę na rozwój nowego bojowego wozu piechoty podpisano we wrześniu 2002 roku. Prototypy pojazdu skompletowano do 2007 roku i w listopadzie tego samego roku – po przeprowadzeniu prób wstępnych – federalny urząd ds. technologii obronnych i zaopatrywania Bundesamt für Wehrtechnik und Beschaffung (BWB), obecnie BAAINBw, podpisał ramowy kontrakt na dostarczenie dla Bundeswehry 405 sztuk bwp Puma. W latach 2010-2014 pojazdy w wersji wdrożeniowej brały udział w szeregu testów i w 2015 roku formalnie przyjęto bwp do uzbrojenia. Do kwietnia br. roku w Pumy przezbrojono trzy bataliony grenadierów pancernych: 92. szkolny batalion grenadierów pancernych, 122. batalion grenadierów pancernych i 391. batalion grenadierów pancernych. Niemieckie Ministerstwo Obrony przewiduje obecnie nabycie dla wszystkich dziewięciu batalionów i pododdziałów szkolnych 350 pojazdów Puma z dostawami do 2020 roku, jednak do pełnego przezbrojenia tych jednostek potrzeba znacznie większą liczbę tych pojazdów, na co obecnie brakuje środków. Według planów Heer z 2011 roku dla wyekwipowania ośmiu batalionów grenadierów pancernych po 44 bojowe wozy piechoty wymagane były 352 pojazdy, kolejne 31 wozów miało być przeznaczone dla jednostek szkolnych, a 27 dla zespołów koordynacji wsparcia ogniowego Joint Fire Support Team (JFST). Łącznie miało to być 410 pojazdów Puma, co jest liczbą zgodną z ustaloną w czasie podpisywania ramowego kontraktu produkcyjnego w listopadzie 2007 roku. Ostatecznie w lipcu 2012 roku zmniejszono planowaną liczbę bwp Puma do 350 pojazdów, w tym 342 bojowe wozy piechoty i osiem pojazdów szkolnych; wozy dla zespołów koordynacji wsparcia ogniowego JFST powstaną ostatecznie na bazie kołowych transporterów opancerzonych Boxer.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 6/2018