Modernizacja techniczna polskiego lotnictwa wojskowego w latach 2020–2021

Marcin Strembski

Proces modernizacji technicznej polskiego lotnictwa wojskowego w ostatnich dwóch latach objął zakup samolotów bojowych F-35 Lightning II oraz kilka mniejszych kontraktów dotyczących m.in. pozyskania partii samolotów transportowych C-130H Hercules. W jego ramach prowadzono także modernizację posiadanych statków powietrznych.

Błyskawiczny zakup Lightningów

Najważniejszym obecnie realizowanym programem w zakresie modernizacji lotnictwa bojowego jest zakup wielozadaniowych myśliwców Lockheed Martin F-35A Lightning II. 31 stycznia 2020 roku na terenie 41. Bazy Lotnictwa Szkolnego 4. Skrzydła Lotnictwa Szkolnego w Dęblinie Minister Obrony Narodowej Mariusz Błaszczak podpisał zgodę LoA (Letter of Acceptance) na zakup przez stronę polską 32 takich maszyn w wersji Block 4. Jej wartość wyniosła 4,6 mld USD. Zgodnie z wymaganiami Sił Powietrznych samoloty zostaną wyposażone w spadochrony hamujące. Umowa przewiduje także dostawę zapasowego silnika Pratt & Whitney F-135. Oprócz dostawy 32 samolotów F-35A jej przedmiotem jest:

• sprzęt do obsługi naziemnej samolotów oraz wyposażenie pilotów;

• naziemny system szkoleniowy przeznaczony do wyposażenia baz lotniczych, w tym zintegrowane centrum szkoleniowe i osiem symulatorów misji (Full Mission Simulator);

• pełne wsparcie logistyczne samolotów oraz pozostałego sprzętu w ramach systemu Global Support Solution (GSS) do 2030 roku;

• informatyczny system zarządzania eksploatacją samolotów F-35A;

• przeszkolenie pilotów i personelu technicznego w USA.

Planowane jest przeszkolenie w USA 90 osób personelu technicznego oraz 24 pilotów, w tym kilku do poziomu instruktora. Pozostały personel zostanie wyszkolony w kraju w oparciu o zakupiony naziemny system szkoleniowy oraz instruktorów wyszkolonych w USA.

Dostawy pierwszych sześciu maszyn powinny rozpocząć się w 2024 roku, przy czym początkowo będą one stacjonować w USA z przeznaczeniem do szkolenia personelu latającego i technicznego Sił Powietrznych. Przylot pierwszych samolotów do kraju przewidywany jest na przełomie lat 2025 i 2026. Wejdą one na stan dwóch eskadr lotniczych liczących etatowo po 16 maszyn. Osiągnięcie wstępnej gotowości operacyjnej OIC (Initial Operational Capability) polskich F-35A będzie możliwe po dostarczeniu do kraju co najmniej połowy samolotów dla jednej eskadry (8 egz.), co jest jednak warunkowane przeszkoleniem odpowiedniej liczby personelu oraz zgromadzeniem w bazie niezbędnych zapasów części zamiennych i materiałów eksploatacyjnych. Obecnie planuje się, że nastąpi to w 2028 r. Z kolei pełna gotowość bojowa FOC (Full Operational Capability) ma być zadeklarowana w 2030 r.

Zgodnie z informacją Inspektora Sił Powietrznych w Dowództwie Generalnym Rodzajów Sił Zbrojnych (DGRSZ) gen. dyw. Jacka Pszczoły, udzieloną na posiedzeniu Sejmowej Komisji Obrony Narodowej, które odbyło się w kwietniu br., w 2030 roku w lotnictwie bojowym Sił Powietrznych będzie pięć eskadr lotniczych. W związku z tym, że program Harpia przewidywał zakup 64 nowych samolotów dla czterech eskadr, pozyskanie 32 maszyn F-35A nie wyczerpuje potrzeb. W dokumentach planistycznych obejmujących okres przyszłej dekady przewiduje się zakup samolotów bojowych dla dwóch kolejnych eskadr, tak aby po 2035 roku osiągnąć stan siedmiu bojowych eskadr lotniczych.

Na początku grudnia 2020 roku grupa ośmiu polskich pilotów udała się do zakładów Lockheed Martin w Fort Worth, aby odbyć zapoznawcze szkolenia symulatorowe. Jak ujawnił gen. bryg. pil. Ireneusz Nowak, była to faktycznie druga polska grupa, ponieważ wcześniej, w 2019 roku, podobne szkolenie odbyło sześciu pilotów. Miało ono na celu określenie zdolności adaptacyjnych pilotów zasiadających za sterami różnych platform lotniczych użytkowanych w naszym kraju. W przyszłości pomoże to w doborze kryteriów podczas selekcji kandydatów do odbycia pełnego szkolenia na F-35A. Nie zapadły jeszcze decyzje o wyborze konkretnych osób. Szkolenie pilotów i techników w USA powinno ruszyć dopiero w 2023 roku, pod nadzorem Inspektora Sił Powietrznych powstał już jednak specjalny zespół, pracujący nad wszelkimi aspektami wprowadzenia F-35A do służby, w tym określenia wymagań dla pilotów i personelu naziemnego. Na szkolenie w pierwszej kolejności zostaną wysłani doświadczeni piloci myśliwców F-16C/D Jastrząb, którzy będą stanowić kadrę instruktorską. W późniejszym etapie możliwe jest skierowanie najzdolniejszych pilotów przeszkolonych na M-346 Bielik.

W lutym br. minister Mariusz Błaszczak ujawnił, że przyszłym miejscem stałego stacjonowania, polskich myśliwców wielozadaniowych F-35A będzie 32. Baza Lotnictwa Taktycznego w Łasku. Obecnie są tam rozmieszczone dwie eskadry F-16C/D Jastrząb, w związku z czym istniejąca infrastruktura będzie wymagać jedynie uzupełnienia, a nie budowy od podstaw. Wstępne analizy w zakresie przewidywanych inwestycji, niezbędnych do przystosowania wytypowanych baz lotniczych do przyjęcia samolotów F-35A, wykazały poziom wydatków, w zależności od lokalizacji, zawierający się w przedziale od 0,7 do 1,8 mld złotych. Wynika z niego, że MON zdecydował się na najtańszą opcję i modernizację najnowocześniejszej bazy. W zakresie elementów infrastruktury do wyposażenia baz lotniczych w Polsce został zakupiony sprzęt do obsługi naziemnej samolotów, naziemny system szkoleniowy, w tym zintegrowane centrum szkoleniowe i osiem symulatorów misji (Full Mission Simulator).

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 9/2021