Modernizacja Techniczna Sił Zbrojnych RP w 2019 roku

Tomasz Dmitruk

Ustanowienie nowego Planu Modernizacji Technicznej na lata 2021-2035, odłożenie w czasie realizacji II fazy programu obrony powietrznej Wisła, decyzja o pozyskaniu wielozadaniowych samolotów bojowych F-35A, a także podpisanie umów na dostawę: systemu artylerii rakietowej HIMARS, śmigłowców AW101 i S-70i Black Hawk, stacji radiolokacyjnych Bystra oraz kontraktu na remont z modyfikacją czołgów T-72. Powyższa lista z pewnością zawiera najważniejsze decyzje dotyczące unowocześnienia polskiej armii jakie zapadły w 2019 roku.

Nowe plany

Na wstępie należy przypomnieć o podpisaniu 10 października 2019 roku przez szefa MON Mariusza Błaszczaka nowego „Planu Modernizacji Technicznej Sił Zbrojnych RP (PMT) na lata 2021-2035 z uwzględnieniem 2020 roku”. To pierwszy w historii tego typu dokument zakładający 15-letni okres planistyczny. Łączny budżet nowego PMT określono na 524 mld PLN. Zgodnie z planami MON w 2025 roku na modernizację ma być możliwe wydatkowanie 24 mld PLN, a w 2035 roku już nawet 50 mld PLN. To bardzo optymistyczne założenia, do osiągnięcia tylko w przypadku stałego wzrostu PKB oraz przeznaczania na modernizację coraz większej części łącznego budżetu obronnego, z obecnego poziomu 25-28%, do aż ok. 40% w 2035 roku. W rezultacie istnieje wysokie ryzyko, że kolejny raz przeszacowano wielkość budżetu MON, czego skutkiem może być brak możliwości realizacji wszystkich ujętych w planie pozycji. Co istotne, przy 15-letnim okresie planistycznym skala przeszacowania może wynosić nawet kilkadziesiąt miliardów złotych. W nowym PMT zachowano dotychczasowy podział na 14 priorytetowych Programów Operacyjnych (PO), których realizacja w 2019 roku, za wyjątkiem programu CYBER.MIL została omówiona w kolejnych rozdziałach.

System Obrony Powietrznej

Głównymi zadaniami tego najbardziej priorytetowego PO jest pozyskanie 8 baterii Zestawów Rakietowych Obrony Powietrznej (ZROP) średniego zasięgu kr. Wisła oraz 23 baterii ZROP krótkiego zasięgu kr. Narew. Wzrost zapotrzebowania na ZROP Narew wynika z procesu tworzenia 18. Dywizji Zmechanizowanej. Spośród koniecznych do zakupu łącznie 31 baterii obu typów jak do tej pory w ramach I fazy programu Wisła zamówiono tylko dwie. To zaledwie 6% potrzeb!

Co gorsze, w ubiegłym roku doszło do wstrzymania procesu udzielenia zamówienia na II fazę programu Wisła i przesunięcia realizacji tego zadania w bliżej nieokreśloną przyszłoś

, choć jeszcze w październiku 2018 roku resort obrony deklarował, że „realizacja programu Wisła idzie zgodnie z harmonogramem” i przewiduje się, że "umowa na dostawy II fazy zostanie podpisana w III kw. 2019 roku".

Przypomnijmy, na mocy umowy podpisanej 28 marca 2018 roku o wartości ok. 22 mld PLN brutto, Polska w ramach I fazy programu Wisła zdecydowała się na zakup 2 baterii systemu obrony powietrznej IBCS/Patriot, z terminem dostawy do końca 2022 roku. Druga faza zamówienia miała dotyczyć zakupu pozostałych 6 baterii IBCS/Patriot wraz z rakietami SkyCeptor i nowoczesnymi, dookólnymi stacjami radiolokacyjnymi, a także włączenia do systemu polskich sensorów. Jej wartość szacowana jest na 40-50 mld PLN brutto. Formalnym powodem wstrzymania II fazy miał być brak możliwości zakupu stacji radiolokacyjnej o wymaganych parametrach technicznych. Ma to być radar, który będzie wdrażany również przez US Army w ramach programu LTAMDS. Problem w tym, że rozpoczęcie jego produkcji może nastąpić dopiero od 2024 roku. To obiektywna przyczyna mogąca spowodować opóźnienie w podpisaniu umowy, ale nie powinna skutkować całkowitym wstrzymaniem prowadzonych negocjacji. Odłożenie zakupu na później prawdopodobnie ma umożliwić jego dokonanie dopiero w latach, w których roczny budżet MON na finansowanie PMT wzrośnie do poziomu ponad 30 mld PLN.

Na szczęście w 2019 roku konsekwentnie przebiegało wykonanie I fazy programu Wisła, w ramach której zawarte zostały trzy kolejne kontrakty. Pierwszy z nich wyceniony na 170,9 mln PLN dotyczył dostawy przez firmę Jelcz Sp. z o. o. w latach 2019-2022 łącznie 73 egz. ciężarówek Jelcz w różnych wersjach specjalnych o układzie jezdnym 8x8 (61 egz.) i 4x4 (12 egz.), przeznaczonych do transportu poszczególnych elementów systemu IBCS/Patriot.

Druga umowa zawarta 16 grudnia 2019 roku z WZU S.A. dotyczyła dostawy do 2022 roku 8 samochodów transportowo–załadowczych (STZ) wraz z pakietem szkoleniowym i logistycznym oraz ustanowieniem potencjału obsługowo-naprawczego, a jej wartość wyniosła ponad 54 mln PLN. Zamówione zestawy STZ przeznaczone będą do transportu i przeładunku rakiet. Konfiguracja STZ to odpowiednio dostosowany samochód ciężarowy Jelcz 882 wraz z żurawiem oraz dwuosiowa przyczepa terenowa.

Ubiegłoroczne zamówienia związane z I fazą Wisły zamyka kontrakt zawarty zgodnie z procedurą Foreign Military Sales (FMS) 22 lipca 2019 roku o wartości 432 tys. USD (ok. 1,64 mln PLN), który dotyczył dostawy do 2022 roku 38 sztuk urządzeń kryptograficznych KG-250x na potrzeby zapewnienia bezpieczeństwa danych przesyłanych poprzez sieć systemem dowodzenia IBCS.

Mimo deklaracji o planowanym zakończeniu fazy analityczno-koncepcyjnej programu Narew do końca 2019 roku celu tego nie udało się osiągnąć, co należy ocenić wyjątkowo krytycznie.

Na pocieszenie pozostaje zawarcie 3 września 2019 roku podczas XXVII Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego w Kielcach umowy o wartości 634,9 mln PLN na zakup 16 zdolnych do przerzutu stacji radiolokacyjnych Bystra wraz z pakietem logistycznym i szkoleniowym. Wykonawcą radarów będzie firma PIT-RADWAR S.A. Dostawy mają zostać zrealizowane w latach 2022-2025. Stacja Bystra została opracowana w wyniku realizacji pracy rozwojowej i będzie pierwszym polskim radarem produkowanym seryjnie wyposażonym w antenę typu AESA (Active Electronically Scanned Array) z elektronicznie sterowanym położeniem wiązki.

W zakresie PO System Obrony Powietrznej w ubiegłym roku realizowano również już wcześniej podpisane umowy związane z pozyskaniem: samobieżnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych Poprad (dostarczono 22 zestawy), przeciwlotniczych systemów rakietowo-artyleryjskich bliskiego zasięgu Pilica (dostawy mają rozpocząć się w tym roku) oraz przenośnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych Piorun. W przypadku ostatniego z wymienionych kontraktów na 2019 rok zaplanowano przekazanie wojsku 140 zestawów startowych i 265 pocisków rakietowych, jednak z uwagi na niezakończone badania zamawiający nie mógł dokonać ich odbioru. Dostawy tej partii Piorunów nastąpić mają w 2020 roku.

Tonąca Marynarka Wojenna

Innym zadaniem dla którego w minionym roku wstrzymano proces pozyskania jest budowa okrętów obrony wybrzeża (w praktyce małych fregat) Miecznik. To obok zakupu okrętów podwodnych nowego typu kr. Orka drugi kluczowy program odbudowy Marynarki Wojennej RP. Choć formalnie MON nie chce tego przyznać, to zakup nowych okrętów pod przykrywką prowadzonych analiz konsekwentnie odkładany jest na później. Podczas zorganizowanej pod koniec marca 2019 roku konferencji „Dzień przemysłu” przedstawiono harmonogram z którego wynikało, że podpisanie umowy w ramach programów Miecznik i Orka planowane jest dopiero w 2023 roku. Poza budowanymi niszczycielami min typu Kormoran II i holownikami wstrzymana została realizacja większości z kilkunastu pozostałych programów zapisanych w PO Zwalczanie zagrożeń na morzu. Nawet program budowy okrętu ratowniczego kr. Ratownik, dla którego umowę o wartości 755 mln PLN podpisano w grudniu 2017 roku, po 26 miesiącach realizacji nie może wyjść z fazy projektowania, a z nieoficjalnych informacji uzyskanych przez autora wynika, że z powodu istotnego wzrostu kosztów jego budowa może zostać nawet anulowana.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 3/2020