Modernizacja techniczna Sił Zbrojnych RP w 2021 roku

Tomasz Dmitruk

W podsumowaniu procesu modernizacji technicznej za 2020 rok jako największą porażkę wskazany został brak decyzji w sprawie uruchomienia postępowań na pozyskanie systemu obrony powietrznej krótkiego zasięgu kr. Narew i fregat kr. Miecznik. W 2021 roku oba te zadania weszły w fazę realizacji, co należy uznać za sukces. Do najważniejszych ubiegłorocznych decyzji w zakresie unowocześnienia polskiej armii trzeba zaliczyć jeszcze rozpoczęcie postępowania mającego na celu pozyskanie czołgów M1A2 Abrams.

System Obrony Powietrznej

W 2021 roku kontynuowano działania związane z realizacją I fazy programu Wisła, który przewiduje pozyskanie dwóch baterii zestawów rakietowych obrony powietrznej (ZROP) średniego zasięgu IBCS/Patriot.

Spośród trzech ostatnich prowadzonych dla tej fazy Wisły postępowań, umowy zawarto w przypadku dwóch. Pierwszy kontrakt podpisano 8 lipca 2021 roku z konsorcjum w składzie: Miranda Sp. z o.o. (lider), Lubawa S.A. oraz Wojskowy Instytut Techniki Inżynieryjnej, a dotyczył on dostawy systemu maskowania i pozoracji o wartości 69,9 mln PLN, w tym 33,3 mln PLN w zakresie części opcjonalnej. Drugie udzielone zamówienie wycenione na 233 mln PLN związane było z pozyskaniem czterech mobilnych węzłów łączności MCC1 (Mobile Communication Centers), które zapewnią łączność pomiędzy systemem kierowania i dowodzenia IBCS a narodowym systemem łączności oraz polskimi komponentami systemu Patriot. Umowę w tej sprawie podpisano 30 listopada 2021 roku z terminem zakończenia w 2024 roku. Węzły MCC1 zostaną zabudowane na podwoziu nowego typu ciężarówki Jelcz P102.57 z napędem w układzie 10 x 10 i będą wyposażone w anteny unoszone na wysokim, kratownicowym i rozkładanym teleskopowo maszcie, którego dostawcą ma być niemiecka firma SMAG Mobile Antenna Masts GmbH. Trzecie postępowanie rozpoczęte 30 grudnia 2020 roku jest nadal kontynuowane i dotyczy nabycia 14 kpl. kontenerowych kabin dowodzenia i kierowania walką w trzech różnych wersjach, w których zostaną umieszczone elementy systemu IBCS. Finału negocjacji prowadzonych z WZE S.A. można spodziewać się w pierwszej połowie tego roku. Warto również przypomnieć, że w sierpniu 2021 roku w ramach programu Wisła Polska Grupa Zbrojeniowa S.A. podpisała umowy wykonawcze do 11 zobowiązań offsetowych z Raytheon Missiles & Defense oraz umowy licencyjne z Northrop Grumman. W IV kwartale 2022 roku rozpoczną się natomiast dostawy elementów systemu IBCS/Patriot do 37. dywizjonu rakietowego Obrony Powietrznej oraz ich integracja i odbiory. Proces ten będzie kontynuowany przez całą połowę 2023 roku. Jego finałem będzie uzyskanie wstępnej gotowości operacyjnej systemu na przełomie 2023 i 2024 roku.

Za jedną z najważniejszych decyzji modernizacyjnych 2021 roku należy uznać rozpoczęcie fazy realizacyjnej programu Narew, którego celem jest pozyskaniem 23 baterii zestawów rakietowych OP krótkiego zasięgu. Wniosek w tej sprawie został zatwierdzony przez szefa MON Mariusza Błaszczaka 29 kwietnia 2021 roku, co pozwoliło Inspektoratowi Uzbrojenia (IU) na rozpoczęcie postępowania o udzielenie zamówienia. Na głównego wykonawcę i integratora polskiej części programu wybrano Konsorcjum PGZ-Narew, w skład którego wchodzi 11 polskich firm: PGZ S.A. (lider), HSW S.A., Jelcz sp. z o.o., Mesko S.A., OBR CTM S.A., PCO S.A., PIT-Radwar S.A., WZŁ Nr 1 S.A., WZU S.A., WZE S.A. oraz ZM Tarnów S.A. Kontrakt ramowy, określający warunki udzielania i realizacji kilkunastu zamówień wykonawczych na dostawę systemu, podpisano z Konsorcjum PGZ-Narew 7 września 2021 roku podczas MSPO w Kielcach. Kolejnym krokiem było zawarcie 30 listopada 2021 roku pierwszej umowy wykonawczej o wartości 18 mln PLN, również z ww. konsorcjum, na usługę zarządzania projektem i integrację komponentów programu Narew. Termin obowiązywania umowy został określony na koniec 2024 roku, z możliwością jego wydłużenia.

Poszczególne umowy wykonawcze mają zostać podpisane w terminie do końca 2023 roku i będą dotyczyły pozyskania poszczególnych elementów Narwi. Zaliczają się do nich polskie produkty, takie jak: pojazdy specjalne, kabiny dowodzenia i kierowania, mobilne węzły łączności, radary (Sajna, P-18PL i SPL) czy sensory optoelektroniczne. Narew obejmie także pozyskanie licencji na produkcję w Polsce pocisku rakietowego ziemia–powietrze krótkiego zasięgu oraz dostawy elementów amerykańskiego systemu dowodzenia i kierowania walką IBCS, które zamierza się nabyć w procedurze FMS (Foreign Military Sales). Dodatkowo planuje się zlecenie polskim firmom, w ramach pracy rozwojowej opracowania narodowego, sieciocentrycznego systemu dowodzenia i kierowania obroną powietrzną. Dostawy poszczególnych elementów Narwi powinny rozpocząć się w latach 2024–2026, a jeśli przyjęty harmonogram prac zostanie dotrzymany, na 2026 rok planuje się przeprowadzenie na terenie Stanów Zjednoczonych bojowych strzelań zespołu zadaniowego zintegrowanego systemu obrony powietrznej, składającego się z: wyrzutni, pocisków i radarów, zarówno systemu Wisła, jak i Narew.

W zakresie pozyskania licencji na pociski rakietowe 18 listopada 2021 roku pomiędzy resortami obrony Polski i Wielkiej Brytanii podpisane zostało „Oświadczenie Intencyjne” w sprawie współpracy przy programie Narew. Tego samego dnia minister Mariusz Błaszczak poinformował, że w programie tym, zgodnie z rekomendacją IU, w pierwszej kolejności rozpatrzona zostanie oferta brytyjska, która przewiduje produkcję w Polsce pocisku rakietowego MBDA CAMM. W tym miejscu warto podkreślić, że Polska zainteresowana jest nabyciem technologii produkcji tej rakiety w wersji o zasięgu wydłużonym do ponad 40 km, występującej pod nazwą CAMM-ER. Jeśli negocjacje zakończą się sukcesem, w 2023 roku powinno dojść do podpisania umów licencyjnych oraz wykonawczych na produkcję w Polsce brytyjskiej rakiety oraz na jej pełną integrację z systemem IBCS. W przypadku fiaska negocjacji, zamawiający wróci do rozpatrzenia ofert innych producentów na pociski: AMRAAM, VL MICA NG, Barak, Derby lub Python.

W ubiegłym roku na potrzeby Sił Zbrojnych RP dostarczono ostatnich 19 samobieżnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych (SPZR) Poprad, uzbrojonych w rakiety Grom lub Piorun. W latach 2018–2021 wojsko otrzymało ich łącznie 79 egzemplarzy. Tym samym zakończono wykonanie umowy o wartości ponad 1 mld PLN, podpisanej z PIT-Radwar S.A. w grudniu 2015 roku. SPZR Poprad weszły na wyposażenie czterech dywizjonów przeciwlotniczych wchodzących w skład pułków przeciwlotniczych (4., 8., 15. i 18.) oraz na wyposażenie sześciu dywizjonów przeciwlotniczych z brygad zmechanizowanych (12., 15., 17., 19., 20. i 21.), a także Centrum Szkolenia Sił Powietrznych.

Odebrana w grudniu 2020 roku prototypowa bateria Przeciwlotniczego Systemu Rakietowo-Artyleryjskiego (PSR-A) Pilica, w ubiegłym roku pozytywnie przeszła badania eksploatacyjno-wojskowe. Obecnie trwa produkcja drugiej baterii (z sześciu zamówionych), której dostawę zaplanowano do końca marca 2022 roku.

Na wyposażenie wojska w ubiegłym roku trafiły także cztery kolejne komplety (z 11 zamówionych), stacji radiolokacyjnej NUR-15M Odra. Pierwszy radar tego typu w nowej wersji na podwoziu Jelcz odebrano w 2020 roku. Ostatnich sześć kpl. stacji, zamówionych na podstawie umowy o wartości 545,5 mln PLN z dnia 4 września 2018 roku, której wykonawcą jest PIT-Radwar S.A., planuje się dostarczyć w tym roku. Dodatkowo w 2024 roku wojsko ma otrzymać jeszcze dwa radary tego typu, wyprodukowane na podstawie kontraktu podpisanego z tym samym wykonawcą 6 grudnia 2021 roku i wycenionego na 98,9 mln PLN.

Za pewien pozytywny przełom trzeba uznać dokonanie w minionym roku odbioru dwóch partii przenośnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych Piorun, obejmujących łącznie ok. 600 pocisków i ok. 220 mechanizmów startowych. Dostawa tego uzbrojenia jest realizowana na podstawie umowy z 2016 roku o wartości 932 mln PLN zawartej z Mesko S.A. Przewiduje ona wyprodukowanie łącznie 1300 pocisków i 420 mechanizmów startowych.

Dla realizacji programu operacyjnego (PO) „System obrony powietrznej” kluczowe znaczenie mają także prowadzone prace rozwojowe dotyczące opracowania systemów radiolokacyjnych: radaru wczesnego wykrywania P-18PL, Systemu Pasywnej Lokacji (SPL), radaru wielofunkcyjnego kierowania ogniem kr. Sajna i radaru dalekiego zasięgu RDL-45 kr. Warta. Ich wykonawcą są konsorcja, których liderem jest firma PIT-Radwar S.A. W przypadku pierwszego systemu w 2021 roku prowadzono badania kwalifikacyjne, w przypadku drugiego badania zakładowe, a dla dwóch ostatnich systemów trwały nadal prace projektowe.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 2/2022