Monitory rzeczne projektów LM, CM/typ A i MC

 

 

Od roku 1931, z inicjatywy „opiekuna” Flotylli Pińskiej z ramienia GISZ, inspektora armii gen. dyw. Kazimierza Sosnkowskiego, rozpoczęła się jej rozbudowa według specjalnego programu. Już w jego wstępnym wariancie przyjętym na spotkaniu, które odbyło się w lutym 1931 roku, pojawiła się koncepcja budowy lekkiego monitora za sumę 600 tys. zł. Dalsze prace określiły potrzeby Flotylli na cztery nowe monitory – dwa lekkie i dwa ciężkie. W dokumencie (z kwietnia 1931 r.) zatytułowanym: Zestawienie potrzeb materiałowych Flotylli Pińskiej, wynikających z projektu reorganizacji i podniesienia zdolności bojowej Flotylli proponowano budowę dwóch lekkich monitorów dla I dywizjonu i dwóch ciężkich dla III dywizjonu, po jednym w latach budżetowych 1931/32 i 1932/33. Było to zgodne z opracowywaną od pewnego  czasu nową organizacją pokojową Flotylli, która przewidywała istnienie m.in. grupy lekkich monitorów (2 jednostki typu LM) w I dywizjonie dopływowym oraz grupę ciężkich monitorów (2 jednostki typu CM, określanego też jako typ A) w III dywizjonie walki rzecznej. Istniejące okręty tej klasy miały znaleźć się w II dywizjonie ognia (cztery monitory „gdańskie”) i w I dywizjonie (dwa monitory „krakowskie” przebudowane na krypy artyleryjskie). Ustalono także etaty osobowe dla jednostek wchodzących w skład Flotylli. Powołana w maju, przez Szefa Sztabu Głównego, komisja przygotowała błyskawicznie (wyniki przedstawiono w czerwcu 1931 r.) założenia taktyczno-techniczne (w oryginale: Zasadnicze dane, dotyczące jednostki...) dla okrętów przewidzianych w programie budowy. Działa głównego kalibru miały być produkcji Schneidera wz. 29 (tzw. „argentyńskie”), w wieżyczce Ursusa planowano zainstalować na stałe ckm Hotchkissa wz. 25, można też było prowadzić ogień z niej z drugiego takiego karabinu. Zasięg radiostacji ustalono na 250 km. Przyjęte założenia były mało realne, przy proponowanym zanurzeniu (T=60 cm) i ustalonych pozostałych wymiarach wyporność monitora wynosiłaby tylko ok. 85 ton, tymczasem oszacowanie masy samego pancerza daje wynik prawie 35 ton. Podobne założenia przygotowano dla lżejszego monitora, okręt miał mieć wymiary 25 × 5 × 0,4 m (wysokość 2,9-3,0 m), a przewidziane uzbrojenie to dwie haubice kal. 100 mm w jednej wieży oraz dwie wieżyczki Ursusa. Opancerzenie było dużo słabsze od przewidzianego dla ciężkiego monitora i jego grubość maksymalnie miała wynosić 12 mm. Założono, że prędkość będzie wynosić 12 km/godz, a zasięg – 1200 km. Proponowano załogę złożoną z 3 oficerów, 13 podoficerów i 22 marynarzy. Porównując dane z różnych dokumentów widać, że w trakcie prac zmieniono etaty osobowe, dodano etat oficera artylerii, zwiększyła się też liczba podoficerów.