Motorówki Dowódcy Floty
Andrzej S. Bartelski, Jan A. Bartelski, rysunki: Ryszard Łakomski
Okręty, które nie podniosły biało-czerwonej bandery (5)
Motorówki Dowódcy Floty
W tym odcinku cyklu odstąpimy od przyjętej konwencji i omówimy nie tylko niezrealizowane projekty, ale również przedstawimy pokrótce historię jednostek, które podniosły biało-czerwoną banderę i pełniły służbę w czasach II Rzeczypospolitej. Przyczyny takiej decyzji są dwojakie. Po pierwsze przedstawienie jedynie obu niezrealizowanych projektów motorówek byłoby niepełne bez omówienia zrealizowanych projektów i zakupów motorówek Dowództwa Floty. Po drugie – według wiedzy autorów – jak do tej pory nie ukazało się żadne opracowanie dotyczące tych interesujących jednostek, a kwerenda archiwalna pozwala na w miarę rzetelny ich opis.
Dowódca floty ma zazwyczaj do swojej dyspozycji specjalną motorówkę, która służy mu do celów komunikacyjnych i reprezentacyjnych. Bardzo często – gdy nosi oznaczenie liczbowe – ma przydzielony numer 1. Ze względu na charakter służby taką jednostką nierzadko dowodzi oficer marynarki. Nie inaczej było w Marynarce Wojennej II Rzeczypospolitej. Początkowo funkcję jednostki reprezentacyjnej i równocześnie okrętu flagowego Dowódcy Floty pełnił ORP Myśliwy. Był to drewniany ścigacz typu „ML”, zbudowany w jednej ze stoczni północnoamerykańskich w czasach I wojny światowej. Został zakupiony za sumę 12 100 $ z demobilu francuskiego lub brytyjskiego w 1921 roku. Według informacji z polskich dokumentów zbudowany został w 1916 roku, miał wymiary 24,6 x 3,9 x 1,6 m, a dwa silniki o mocy łącznej 500 KM nadawały mu prędkość 20 w. Wyposażony był w radiostację, której międzynarodowym sygnałem wywoławczym był AXD (niejawnym krajowym – P4M). Początkowo Początkowo podlegał dowódcy Lotnictwa Morskiego, potem pełnił funkcje okrętu strażniczego MW i jednostki Straży Celnej. Od 1 maja 1923 roku, przez rok, podlegał bezpośrednio Dowódcy Floty, którym był wówczas kmdr Jerzy Świrski. Na początku 1926 roku, ze względu na zły stan techniczny, został skreślony z listy okrętów Floty. Po jego wycofaniu funkcję jednostki Dowódcy Floty (wówczas był nim kmdr Józef Unrug) przejęła motorówka Wicher, zakupiona w 1920 lub 1921 roku. Wcześniej służyła w Morskim Dywizjonie Lotniczym (istnieją jej zdjęcia z namalowaną lotniczą szachownicą na dziobie), zapis w dokumencie mówi o jej komisyjnym przejęciu (1 marca 1926 r.) z MDLot w stan Komendy Portu w Pucku. Zachowało się niewiele danych o jej charakterystyce: miała konstrukcję drewnianą, a silnik o mocy 45 KM (prawdopodobnie marki Deutz) nadawał prędkość około 10 w. W dokumentach z początku lat 30. podawana jest liczba 0,86 t jako wyporność jednostki, ale wydaje się ona być bardzo zaniżona. Pierwsze informacje, zachowane w archiwalnych dokumentach, o jej wykorzystaniu jako motorówki Dowódcy Floty pochodzą z roku 19276, jej załoga była zaokrętowana na okręcie sztabowym ORP Admirał Sierpinek. Załoga motorówki początkowo składała się z dwóch, potem trzech (1929 r.), a w końcu z czterech osób (etat z 1930 r.): sternika (w stopniu bosmanmata), motorzysty (mat) i dwóch pokładowych (st. marynarz i marynarz).
