Motoryzacja Wojska Polskiego w latach 1930–1932

Jędrzej Korbal

Jednostki piechoty czy też kawalerii zmotoryzowanej, jako odrębny typ formacji wojskowej, nie powstały nad Wisłą z dnia na dzień. Ich ukonstytuowanie się i wywalczenie odpowiedniego miejsca w strukturach armii było owocem dziesiątek wcześniejszych doświadczeń, których część autor omówił już w pierwszych dwóch częściach artykułu Zanim zmotoryzowano 10. Brygadę Kawalerii („TW Historia” nr spec. 5/2019 i 6/2019). W skróconej formie przypomniano tam o studiach nad piechotą motoryzowaną, mających miejsce jeszcze w 1933 roku, okresie intensywnych eksperymentów ze sprzętem silnikowym z lat 1936–1938, czy realizowanych już pod koniec dekady ćwiczeniach transportowych z wykorzystaniem pojazdów pochodzących z rekwizycji. Tło i zarazem punkt odniesienia dla opisywanego procesu stanowiła armia francuska, posiadająca już dobrze rozwinięte jednostki zmotoryzowane, wykorzystujące rozmaite typy pojazdów i uzbrojenia. Ucząc się na własnych błędach oraz korzystając z doświadczeń polskich oficerów odbywających rozmaite staże nad Sekwaną udało się w kraju przejść z fazy czysto doświadczalnej do opisanej normami regularnej służby. Wnioski z ćwiczeń międzydywizyjnych, a zwłaszcza operacja zaolziańska sprawiły, że z początkiem roku 1939 na pierwszą polską brygadę motorową patrzono zupełnie inaczej niż jeszcze dwa lata wcześniej. Żołnierze podlegli płk. dypl. Stanisławowi Maczkowi nie musieli już udowadniać potrzeby istnienia jednostki motorowej, która jeszcze na manewrach pomorskich walczyła o swój byt. Niepozbawiony wzlotów i upadków proces zapoznawania się z nową formacją oraz jej udoskonalania trudno zaliczyć do łatwych. Autor starał się przedstawić wybrane zagadnienia dotyczące wyszkolenia i organizacji w trzeciej części niniejszego artykułu („TW Historia” nr 1/2020). Zanim jednak udało się osiągnąć stan docelowy z końca lat trzydziestych wiele musiało się wydarzyć. Aby to zrozumieć należy cofnąć się jeszcze dalej niż dotychczas zarysowane w tekście ramy czasowe. Choć motorowa brygada zmaterializowała się dopiero w roku 1937, to dyskusja na temat jej teoretycznej poprzedniczki trwała już na początku trzeciego dziesięciolecia XX wieku.

Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia nr specjalny 2/2020