Nakajima Ki 43 Typ 1 Hayabusa w działaniach bojowych Malaje i Singapur 8 grudnia 1941 – 15 lutego 1942

Waldemar R. Pajdosz

 Na początku listopada 1941 roku pierwsze egzemplarze Ki 43-I z wzmocnionymi skrzydłami przekazano z powrotem 64. Sentai. Wkrótce potem jednostka powróciła do Kantonu. Przed odlotem jej dowódca major Tateo Kato zwrócił się z prośbą do dowództwa Sił Powietrznych Armii Japońskiej, aby w jego samolocie zamontowano dwa działka maszynowe Ho-103 kal. 12,7 mm i w innych również, jeśli instalacja w jego maszynie nie sprawi problemów. Choć odległość z Fussa do Kantonu wynosiła około 2000 km, piloci z 64. Sentai byli dobrze przygotowani do lotu powrotnego przez swojego dowódcę i wyszkoleni w nawigacji i lotach długodystansowych nad morzem. Wszyscy jego piloci dotarli do bazy.

Choć wzmocnienie płatów rozwiązało kilka problemów konstrukcyjnych, wraz z rozpoczęciem szkolenia bojowego w Chinach personel 64. Sentai wkrótce wykrył pofałdowania poszycia wokół nasady płatów. Piloci od razu stracili wiarę w swoje nowe maszyny, ale Kato był nieustraszony. Jeden z pilotów 64. Sentai wspominał: Nie mieliśmy wyboru, jak tylko latać w ten sam sposób co Kato.

Pomimo tych problemów dowództwo Sił Powietrznych Armii Japońskiej oznajmiło, że Ki 43 były gotowe do akcji, aczkolwiek przed wybuchem wojny tylko dwa sentai przezbrojono w Hayabusy – 59. i 64. Sentai. 3 grudnia 1941 roku, obie jednostki przebazowano z Chin na lotnisko Duong Dong na Idu Phu Quoc w Indochinach. 64. Sentai miał na stanie 35, a 59. Sentai 21 Ki 43-I. 

Obie jednostki otrzymały zadanie prowadzenia eskorty dalekiego zasięgu dla 18 transportowców, na pokładach których zaokrętowano oddziały 25. Armii gen. Tomoyuki Yamashity oraz okrętów osłony.  Przez kilka dni 59. i 64. Sentai latały na patrole nad kierującym się w stronę Malajów zespołem inwazyjnym i te misje okazały się stosunkowo spokojne aż do 7 grudnia 1941 roku. O godzinie 8.45 pięć patrolujących nad konwojem myśliwców Ki 27 z 1. Sentai pod dowództwem por. Toshirou Kubotani wykryło łódź latającą Catalina z 205. Sqn RAF i w błyskawicznym ataku zestrzeliło ją do morza. Niestety, dla 64. Sentai, który patrolował jako ostatni, ten dzień zakończył się tragicznie.  2. Chutai 64. Sentai patrolował nad zespołem inwazyjnym aż do zmierzchu. O 17.30 z lotniska  Duong Mong wystartowało sześć Hayabusa dowodzonych przez mjr. Tateo Kato. Wskutek mgły i silnego zachmurzenia trzy Hayabusa nie wróciły do bazy, znikając w morzu wskutek braku wyposażenia nawigacyjnego.

Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia 6/2016