Northrop P-61 Black Widow
Leszek A. Wieliczko
W sierpniu 1940 roku, podczas bitwy o Anglię, przebywający w Wielkiej Brytanii amerykański obserwator z ramienia US Army Air Corps (USAAC) Maj Gen Delos C. Emmons miał okazję zapoznać się z przełomowym brytyjskim wynalazkiem – radarem (Radio Detection and Ranging). Poinformowano go wówczas, że oprócz naziemnych stacji radiolokacyjnych brytyjscy naukowcy i inżynierowie opracowują mniejsze urządzenie nadające się do zainstalowania w samolocie, nazwane Airborne Intercept (AI) radar. Po powrocie do Stanów Zjednoczonych Emmons złożył raport w Air Corps Materiel Division w bazie Wright Field w Ohio. Zaproponował w nim, aby amerykański przemysł lotniczy skonstruował nocny samolot myśliwski wyposażony w radar AI zarówno na potrzeby brytyjskich Royal Air Force (RAF), jak i USAAC. Zbiegło się to w czasie z przybyciem do Stanów Zjednoczonych Brytyjskiej Misji Naukowo-Technicznej (British Technical and Scientific Mission), która udostępniła Amerykanom technologię i zapoczątkowała współpracę przy rozwoju urządzeń radarowych. Pomysł Emmonsa trafił więc na podatny grunt. Dowództwo amerykańskiego lotnictwa zleciło mu przygotowanie wymagań taktyczno-technicznych dla myśliwca nocnego i rozpoczęcie konsultacji z wybranymi producentami samolotów.
Wstępny szkic myśliwca zdolnego do przechwytywania i zwalczania wrogich samolotów w nocy lub w warunkach ograniczonej widoczności (Night Interceptor Pursuit Airplane), nazwanego Shrike, powstał w Materiel Division Design Development Department. Był to duży dwusilnikowy średniopłat o całkowicie metalowej półskorupowej konstrukcji, z centralną gondolą kadłubową, dwiema belkami ogonowymi, podwójnym usterzeniem pionowym i chowanym trójkołowym podwoziem z kołem przednim. Belki ogonowe stanowiły przedłużenie gondoli silnikowych i były połączone na końcach statecznikiem poziomym. Na grzbiecie gondoli kadłubowej znajdowała się zdalnie sterowana obrotowa wieżyczka strzelecka z karabinami maszynowymi. Dodatkowe stałe kaemy lub działka planowano umieścić w nosie i w końcówce gondoli kadłubowej. Jednym z pierwszych konstruktorów poinformowanych o nowym przedsięwzięciu był szef wydziału badawczego firmy Northrop inż. Vladimir H. Pavlecka (Czech z pochodzenia), który przebywał akurat we Wright Field.
W tym samym czasie działająca w Stanach Zjednoczonych Brytyjska Komisja ds. Zakupów (British Purchasing Commission) zgłosiła zapotrzebowanie na nocny samolot myśliwski o dużej długotrwałości lotu (nawet do ośmiu godzin), który miałby bronić Londynu przed nocnymi nalotami niemieckich bombowców. Jego uzbrojenie miały tworzyć karabiny maszynowe umieszczone w obrotowej wieżyczce strzeleckiej. Samolot musiał być na tyle duży, aby pomieścić ciężki radar AI, duży zapas paliwa i trzyosobową załogę (pilota, operatora radaru i strzelca). Najlepszym wydawał się układ dwusilnikowy, który pozwalał zamontować w nosie kadłuba antenę radaru i ewentualnie dodatkowe stałe uzbrojenie (kaemy lub działka). Wysoka prędkość maksymalna i pułap nie były kluczowymi parametrami, ale powinny być na tyle duże, aby umożliwić swobodne doścignięcie i przechwycenie nieprzyjacielskich bombowców. Samolot musiał być bardzo zwrotny i mieć dobre własności podczas startu i lądowania, ponieważ manewry te miały być wykonywane głównie w nocy.
Jedną z osób, do których zwrócili się Brytyjczycy, był John Knudsen „Jack” Northrop – szef założonej w sierpniu 1939 roku w Hawthorne w Kalifornii niewielkiej wytwórni lotniczej Northrop Aircraft, Inc., uzdolniony konstruktor i wizjoner, znany z niekonwencjonalnych rozwiązań technicznych stosowanych w swoich samolotach. Po powrocie z Wright Field do Hawthorne 22 października 1940 roku Pavlecka odbył naradę z Northropem. Okazało się wówczas, że wymagania USAAC są zbliżone do brytyjskich i mogą być zrealizowane przez jedną konstrukcję. 5 listopada Jack Northrop, Walter J. Cerny (zastępca Northropa, również Czech) i William R. Sears (specjalista z zakresu aerodynamiki) spotkali się we Wright Field z oficerami Materiel Division w celu ustalenia różnych szczegółów dotyczących nowego myśliwca. Za podstawę do dalszych szczegółowych prac projektowych przyjęto Shrike’a. Oprócz Northropa, Pavlecki, Cernego i Searsa w skład zespołu projektowego weszli m.in. inżynierowie Fred J. Baum, Irving L. Ashkenas i Albert M. Schwartz. Konsultantem ze strony Materiel Division został Capt Marshall S. Roth.
Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia 2/2017