Nowości obrony przeciwlotniczej 2012 cz.II

Miroslav Gyűrösi

Nowości obrony przeciwlotniczej 2012,

cz. II.

Państwa postsowieckie

i modernizacja sprzętu produkcji ZSRS

Niewiele armii może pozwolić sobie na zakup wyłącznie nowego uzbrojenia i sprzętu, stąd praktycznie na całym świecie tak duże znaczenie przykłada się do modernizacji znajdującej się od lat w służbie techniki, wszak wszędzie liczy się dziś pieniądze. Szczególnie dotyczy to najbardziej złożonych i kosztownych systemów, a do takich należy zaliczyć środki ogniowe, obserwacji i dowodzenia, wchodzące w skład systemów obrony przeciwlotniczej.

Nowa wyrzutnia do zmodernizowanej Newy
Ukraińska firma Aerotechnica z siedzibą w Kijowie kontynuuje prace przy modernizacji przeciwlotniczego systemu rakietowego krótkiego zasięgu S-125M Newa-M (Peczora-M) do postaci S-125D Peczora-2D. W architekturze zmodernizowanego systemu nie zaszły ostatnio praktycznie żadne zmiany. Jedyną nowością, na razie istniejącą w postaci demonstratora technologii, jest autonomiczna wyrzutnia rakiet 5P73-2D. Celem zabiegów modernizacyjnych w jej przypadku było wyeliminowanie ciężkich i komplikujących codzienną obsługę kablowych połączeń zasilania i komunikacji. Potencjalnym kontrahentom Aerotechnica oferuje to rozwiązanie jako kolejny krok ku zwiększeniu mobilności systemu i jego zdolności do przetrwania na współczesnym polu walki. Eliminacja setek metrów kabli o niemałej masie znacznie upraszcza logistykę i pozwala zmniejszyć liczebność obsługi oraz uprościć czynności obsługowe. Umożliwia także rezygnację ze specjalnych środków transportu bębnów kablowych. Niebagatelną kwestią jest skrócenie czasu rozwinięcia/zwinięcia zestawu na pozycji ogniowej, co przyspiesza manewr w warunkach bojowych. Absencja tradycyjnych połączeń eliminuje także opóźnienia wynikające z długości kabli. Baterię startową zmodernizowanego systemu S-125-2D można, dzięki autonomiczności wyrzutni, rozmieścić na pozycji ogniowej w sposób najbardziej optymalny. Pomocne jest w tym rozwiązanie polegające na tym, że każda wyrzutnia ma własny odbiornik systemu nawigacji satelitarnej GPS/GLONASS, co zapewnia możliwość precyzyjnego topodowiązania. Antena systemu nawigacji satelitarnej została umieszczona po lewej stronie górnej pokrywy bloku aparaturowego wyrzutni, tak samo jak na pierwszych seryjnych wyrzutniach poddanych modernizacji, jedyną zmianą jest umieszczenie jej na krótkim maszcie w celu zapewnienia lepszych warunków odbioru sygnału. Komunikacja pomiędzy wyrzutnią i kabiną dowodzenia bojowego jest realizowana za pośrednictwem kodowanego łącza radiowego.

W dolnej części bloku aparaturowego wyrzutni 5P73-2D konstruktorzy Aerotechniki umieścili generator prądotwórczy Europower EP243TDE z czterosuwowym silnikiem wysokoprężnym Kubota V1505, o pojemności skokowej 1498 cm3. Generator ma moc 18,4 kW przy 1500 obr./min. i dostarcza trójfazowy prąd zmienny 220V/50 Hz. Pod generatorem umieszczono zbiornik paliwa w kształcie litery „U” o pojemności 80 litrów. Aerotechnica deklaruje, że zapas ten wystarcza na 24-godzinną pracę generatora, ale pod warunkiem, że maksymalnie obciążony jest on przez 50% tego czasu. System chłodzenia zapewnia stabilną pracę generatora w pełnym zakresie temperatur roboczych wyrzutni.

Ukraińska modernizacja legendy
Menadżerowie kijowskiej Aerotechniki, po wejściu na rynek z ofertą modernizacji kilku typów stacji radiolokacyjnych sowieckiej proweniencji i po pierwszym komercyjnym sukcesie związanym z modernizacją przeciwlotniczego systemu rakietowego S-125-2D Peczora-D, znaleźli kontrahenta (na razie nieujawnionego, ale najprawdopodobniej jest to kraj afrykański) zainteresowanego kolejnym projektem – modernizacji eksportowego wariantu przeciwlotniczego systemu rakietowego S-75M3 Wołchow-M3 do postaci oznaczonej S-75M3A Wołga-M3A. Faktyczny początek tych prac przypadł na luty 2012 r., kiedy rozpoczęto „fizyczną” modernizację systemu i produkcję jego nowych komponentów. W istocie większość rozwiązań, głównie obejmujących nową kabinę dowodzenia bojowego oraz oprogramowanie, opiera się na opracowaniach powstałych wcześniej w ramach modernizacji systemu S-125M Newa-M/Peczora-M do standardu S-125-2D.

Przeciwlotniczy system rakietowy S-75 Desna został przyjęty do uzbrojenia 11 grudnia 1957 r. Na przestrzeni ponad 40 lat systematycznie zwiększano jego efektywność bojową i poprawiano wskaźniki eksploatacyjne. Do produkcji i służby w jednostkach trafiły liczne jego modernizacje: SA-75M Dźwina, SA-75M Dźwina-A, SA-75MK, S-75M Wołchow z pociskiem W-760, S-75D, S-75M Desna-M, S-75M1 Wołchow-M1, S-75M2 Wołchow-M2, S-75M3 Wołchow-M3, S-75M4 Wołchow-M4, S-75 Wołga, S-75M Wołga-M.

System Wołchow/Wołga był eksportowany do 29 krajów świata. W ciągu ponad 20 lat nieprzerwanej produkcji seryjnej dostarczono użytkownikom ponad 750 zestawów bateryjnych, z których wiele, nawet po kilku dziesięcioleciach eksploatacji, pozostaje w służbie i może w niej przetrwać kolejnych 10–20 lat. Cztery baterie S-75M3 Wołchow-M3 nadal wykorzystywane są w systemie obrony powietrznej Rumunii, która jest najprawdopodobniej ich ostatnim użytkownikiem w Europie. Zmodernizowane z wykorzystaniem dostępnych obecnie rozwiązań i technologii Wołchowy nie staną się w żadnym przypadku równorzędne współczesnym rakietowym środkom OPL, ale z racji stosunkowo dużej strefy skutecznego rażenia, także i dziś pozostają ważnym czynnikiem odstraszania, z którym powinien liczyć się przeciwnik planujący misje uderzeniowe czy rozpoznawcze siłami swego lotnictwa. Wykorzystywane przez system kierowane pociski rakietowe mają z dzisiejszego punktu widzenia szereg wad – przede wszystkim z racji wykorzystania jako paliwa ciekłego materiału pędnego, stanowiącego napęd drugiego stopnia, wysoko toksycznych i lotnych składników, ale także nie najwyższej prędkości lotu i zdolności manewrowych (w pewnym stopniu rekompensowanych skuteczną głowicą bojową). Jednak dla krajów, które utrzymują w sprawności infrastrukturę i łańcuch logistyczny towarzyszące Wołchowowi, nawet ze skomplikowanym w obsłudze pociskiem, system przedstawia ciągle atrakcyjne technicznie, a przede wszystkim eksploatacyjnie akceptowalne rozwiązanie. Przy tym wymaga nakładów stanowiących ułamek analogicznych kosztów pozyskania nowocześniejszego systemu tego samego szczebla, nie mówiąc o zakupie rakietowych zestawów przeciwlotniczych i przeciwrakietowych reprezentujących standardy XXI wieku.

Zasadniczymi celami modernizacji systemu S-75 było przedłużenie jego technicznej i eksploatacyjnej żywotności o co najmniej 15 lat (całkowita wymiana oryginalnej bazy elementowej na współczesną, cyfrową), zwiększenie efektywności bojowej poprzez wzrost liczby kanałów celu, zwiększenie odporności na zakłócenia elektroniczne, automatyzacja wszystkich procesów obsługi technicznej i działalności bojowej, a także zwiększenie przeżywalności na polu walki i charakterystyk eksploatacyjnych. Zestaw zmodernizowanego systemu S-75M3A Wołga-3MA tworzą: nowa kabina dowodzenia bojowego baterii UW-A, zmodernizowana kabina nadawczo-odbiorcza PW-A z zespołami antenowymi, przyczepy P-1W, P-2W i P-3W do przewożenia anten kabiny PW-A, mobilny warsztat PRM, bateria startowa wyposażona w zmodernizowane wyrzutnie SM-90MA (do 6 sztuk) oraz pojazdy transportowo-załadowcze PR-11 (do 12 sztuk), nowo opracowany system autonomicznego zasilania w energię elektryczną SAES-A, kierowane pociski przeciwlotnicze typów 20D i 5Ja23, dodatkowo kontrahentom oferowana jest zmodernizowana stacja radiolokacyjna wykrywania celów P-180U (P-18MA) oraz zmodernizowany wysokościomierz radiolokacyjny PRW-16MA.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 03/2013