Nowy samolot szkolny dla US Navy

Michał Gajzler

14 maja 2020 roku US Naval Air Systems Command (NAVAIR) opublikowało w rządowym serwisie System for Award Management zapytanie o informacje (RFI) 20-0001/UJTS, które konkretnie dotyczy zakupu nowych samolotów szkolnych. Te miałyby zostać docelowo pozyskane na potrzeby realizacji programu szkolenia pilotów floty i piechoty morskiej, tj. Undergraduate Jet Training System (UJTS). Poszukiwane przez US Navy samoloty miałyby zastąpić, przynajmniej częściowo, obecnie użytkowane przez amerykańską flotę od 1991 roku samoloty McDonnell Douglas T-45 Goshawk. Firmy zainteresowane udziałem w postępowaniu miały, przynajmniej w teorii, możliwość udzielenia odpowiedzi na zapytanie do 13 lipca bieżącego roku.

T-45C wciąż w służbie

Samoloty szkolenia zaawansowanego T-45C obecnie wykorzystywane są przez US Navy zarówno jako maszyny bazowania lądowego, jak i dedykowane do szkolenia w zakresie startu i lądowania na pokładzie lotniskowca. US Navy ogółem zakupiła 221 egzemplarzy Goshawków w wariantach T-45A i T-45C. Przy czym samoloty zakupione w pierwotnej konfiguracji z czasem doprowadzono do nowszego standardu, dysponującego nową cyfrową awioniką. Prace te zrealizowano w ramach programu T-45 Required Avionics Modernization Program (RAMP). Obecnie w służbie pozostaje 194 egzemplarzy T-45C. Ostatni z nich został dostarczony przez Boeinga w listopadzie 2009 roku.

T-45C są obecnie eksploatowane przez trzy skrzydła treningowe US Navy. Do grupy tej należą: Training Air Wing 1 stacjonujące w Naval Air Station Meridian w stanie Mississippi, Training Air Wing 2 stacjonujące w bazie Naval Air Station Kingsville w stanie Texas oraz Training Air Wing 6 z bazy Naval Air Station Pensacola na Florydzie. W tym ostatnim przypadku T-45C zastąpiły wcześniej użytkowane T-39G i T-39N. Samoloty wykorzystywane są do szkolenia nie tylko personelu US Navy, ale także US Marine Corps.

T-45 zakupiono w wyniku realizacji programu VTX-TS. Goshawk powstał jako modyfikacja samolotu British Aerospace (BAe) Hawk Mk 60. Goshawki zastąpiły wykorzystywane wcześniej do szkolenia samoloty North American T-2C Buckeye (wycofane ostatecznie w 2004 roku) oraz dwumiejscowe warianty A-4 (TA-4F i TA-4J).

Modyfikacje wprowadzone na T-45 w stosunku do bazowego Hawka były dość znaczące. Objęły instalację slotów na krawędzi natarcia skrzydła (zmiana wprowadzona na etapie pierwszych maszyn seryjnych), modyfikacje systemu sterowania kółkiem przednim. Wcześniej, ze względu na fakt, że Hawk nie był projektowany jako maszyna pokładowa, konieczne było odpowiednie wzmocnienie konstrukcji, aby mogła wytrzymać obciążenia towarzyszące startom z wykorzystaniem katapulty, czy też lądowania z dużą prędkością opadania. Samolot otrzymał również wzmocnione podwozie z zaczepem dla katapulty. Przednia goleń podwozia została wyposażona w zdwojone kółko przednie. T-45 otrzymały również haki hamujące, zmieniono obrys końcówek skrzydeł, podwyższono statecznik ogonowy, zwiększono rozpiętość statecznika poziomego, a w końcu dodano pojedynczą powierzchnię ustateczniającą pod kadłubem przed hakiem hamującym. Wszystkie wprowadzone zmiany miały na celu przede wszystkim poprawę charakterystyk samolotu na małych prędkościach, a także zredukowanie prędkości podejścia do lądowania.

W toku służby samoloty poddawano kolejnym modyfikacjom, w wyniku których otrzymały m.in. systemy pozwalające na symulowanie pracy radaru odwzorowując tryby pracy radarów AN/APG-73. Wciąż przewiduje się kolejną modernizację floty Goshawków obejmującą zabudowę systemów Automatic Dependent Surveillance-Broadcast (ADS-B) oraz dostosowanie systemów nawigacyjnych do wymogów FAA.

W FY2014 zainicjowano program Service Life Extension Program (SLEP), którego głównym celem było zwiększenie resursu samolotu z 14 400 do 21 600 godzin. W latach FY2019–FY2027 prace obsługowe w ramach SLEP mają przechodzić rocznie 24 egzemplarze T-45C. Wedle założeń prezentowanych przez US Navy, w chwili dostawy ostatniego egzemplarza T-45C samoloty tego typu powinny pozostać w służbie do 2035-2042 roku, podczas gdy pierwotnie zakładano rozpoczęcie ich wycofywania już w FY2018. Przejęcie części zadań przez nowy samolot szkolny bazowania lądowego powinno znacząco ułatwić wydłużenie eksploatacji T-45C. Nie zmienia to jednak faktu, że pierwsze pokładowe samoloty szkolne powinny wejść do służby w 2035 roku, tak by osiągnęły pełną gotowość operacyjną w 2042 roku (o ile kwestia szkolenia w startach i lądowaniach na pokładzie lotniskowca nie zostanie rozwiązana w inny sposób). Zmniejszająca się, wraz z wiekiem samolotów, liczba T-45C dostępnych do realizacji codziennych zadań sprawia, że problematyczne jest utrzymanie tempa szkolenia nowych pilotów na zakładanym poziomie. Doprowadziło to zresztą do wystosowania stosownego ostrzeżenia przez GAO.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 7-8/2020