Nowy samolot szkolny USAF

Michał Gajzler         

Pod koniec 2016 roku, wraz z wystosowaniem ostatecznych zapytań ofertowych, w decydującą fazę wkroczy realizowany na potrzeby USAF program T-X. Zmiany w amerykańskim wojskowym lotnictwie szkolnym nadchodzą dużymi krokami. Kończy się tym samym eksploatacja samolotów Northrop T-38C Talon, których pierwsze egzemplarze wojskowi odbierali począwszy od 1962 roku.

Schyłek Talona

Od czasu dostawy ostatniego Talona, który przekazano amerykańskiemu lotnictwu wojskowemu (USAF) 31 stycznia 1972 roku, samoloty przeszły szereg modernizacji mających umożliwić przedłużenie ich eksploatacji ponad pierwotnie zakładane 4000 godzin lotu. Jeszcze w pierwszej połowie lata osiemdziesiątych ubiegłego wieku, rozpoczęto realizację tzw. programu Pacer Classic. Jego założenia obejmowały m.in. wymianę podłużnicy grzbietowej, a także modyfikacje podwozia oraz instalacji hamulcowej kół. Pod koniec lat dziewięćdziesiątych USAF rozpoczęło również realizację kolejnego z programów, mającego przyczynić się do wydłużenia eksploatacji Talonów. Prace określane mianem Wing Life Improvement Program miały na celu opracowanie zmodyfikowanych skrzydeł samolotu. Kontrakt na realizację wspomnianego projektu otrzymała w 2001 roku firma Northrop Grumman. Do modernizacji struktury płatowców powracano również w kolejnych latach, czego przykładem była rozpoczęta w 2009 roku wymiana podłużnic i wręg kadłuba oraz części paneli poszycia na 125 egzemplarzach T-38C.

Jeszcze w połowie lat dziewięćdziesiątych zapadły ostateczne decyzje dotyczące modernizacji Talonów do wspomnianego już standardu T-38C. Obejmował on m.in. przyznany współpracującemu z firmami izraelskimi koncernowi Boeing kontrakt na modernizację awioniki samolotów (w ramach programu AUP, czyli Avionics Upgrade Program). Modernizacja ta miała na celu umożliwienie realistycznego treningu pilotów mających przesiadać się na nowoczesne samoloty wielozadaniowe. Przebudowywane do nowego standardu Talony otrzymały dostarczone przez firmę L-3 Communications nowe, kolorowe, wielofunkcyjne wyświetlacze ciekłokrystaliczne o wymiarach 152x203 mm (po jednym w każdej kabinie). Ponadto, w samolotach zainstalowano mniejsze wyświetlacze MFD służące do monitorowania pracy jednostek napędowych oraz prezentacji danych dotyczących stanu instalacji samolotu (umieszczone po prawej stronie kokpitu). Dalsze zmiany awioniki objęły przede wszystkim instalację (w przedniej kabinie) wskaźnika przeziernego HUD z centralnym pulpitem sterowania dostarczonego przez izraelski Elbit oraz repetytora HUD w kabinie instruktora. Modernizacja obejmowała również zabudowę nowych systemów nawigacyjnych z wykorzystującą żyroskopy laserowe platformą bezwładnościową H-746G firmy Honeywell, dodatkowo sprzężoną z odbiornikiem GPS. T-38C otrzymały także odbiornik systemu TACAN RT-1634(V) oraz system ostrzegania przed kolizją. Aranżację kabiny dostosowano do koncepcji HOTAS (sterowanie samolotem i silnikami bez odrywania rąk od drążków). Na maszynach przebudowanych do standardu T-38C pozostawiono odbiornik ILS Rockwell Collins AN/ARN-58 oraz system identyfikacji swój-obcy Hazeltine AN/APX-64.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 10/2016