O abordażu XXI wieku jeszcze kilka słów
Grzegorz Goryński Bartosz Rutkiewicz
„Cudze chwalicie swego nie znacie”
O abordażu XXI wieku jeszcze kilka słów
Lektura artykułu pióra Maksymiliana Dury „Abordaż w XXI wieku” (MSiO 11/2009), skłania do refleksji i głębszego potraktowania tematu. Postawione przez Autora pytanie: „Czy jesteśmy zdolni do kontrolowania dróg, którymi może nadejść niebezpieczeństwo?”, pozostaje bez jednoznacznej odpowiedzi, dając Czytelnikom do zrozumienia, że z tym problemem należy coś zrobić. Artykuł sugeruje, że w Polsce nie ma profesjonalnej formacji gotowej zająć się problematyką bezpieczeństwa na naszych obszarach morskich. Czy w rzeczywiście tak jest?
PRAWO NA MORZU
Zasadne wydaje się, aby w odpowiedzi przypomnieć polskie i międzynarodowe przepisy regulujące ten problem. W artykule M. Dura stwierdza, że: Straż Graniczna może działać w strefie przybrzeżnej, ale otwartą pozostaje sprawa pełnego morza. Tam floty wojenne muszą mieć możliwość interwencji, nawet za cenę tego, co w czasach kliprów nazywano „wolnością pływania”. Nie należy więc pytać, czy interweniować na pełnym morzu, lecz kiedy, kto, jak i czym? Dalej pisze on, że: […] sytuacja na świecie jest zła. W Polsce jest jednak jeszcze gorsza, ponieważ Marynarka Wojenna nie może interweniować nie tylko na morzach otwartych, ale również na morskich wodach wewnętrznych i morzu terytorialnym. Ustawa o SG z 12 października 1990 roku daje takie możliwości tylko SG, natomiast Ustawa z 4 września 2008 o ochronie żeglugi i portów morskich pozwala okrętom wojennym tylko w sytuacji, gdy SG wyczerpie wszystkie przewidziane prawem możliwości działania (Art. 27). Na krytykę treści tego artykułu szkoda nawet czasu. – podkreśla Dura.
Zakres ustawowych zadań oraz uprawnień SG określają Ustawy z 21 marca 1991 roku (z późniejszymi zmianami) o obszarach morskich RP i administracji morskiej oraz 12 października 1990 roku (z późniejszymi zmianami) o ochronie granicy państwowej i o SG. Wskazują one, że Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji odpowiada za ochronę granicy państwowej na lądzie i na morzu, a zadanie to wykonuje SG. Odkreślają także zasięg działania tej formacji na polskich obszarach morskich. Na pewno nie jest to tylko strefa przybrzeżna. Ustawa o SG jednoznacznie wskazuje jej zadania, w tym ochronę morskiego odcinka granicy. Sprowadzają się one m.in. do:
- przeciwdziałania nielegalnej migracji;
- nadzoru nad eksploatacją polskich obszarów morskich oraz przestrzeganiem przez statki przepisów obowiązujących na tych obszarach;
- zapobiegania transportowaniu – bez zezwolenia wymaganego w myśl odrębnych przepisów – przez granicę państwową odpadów, szkodliwych substancji chemicznych oraz materiałów jądrowych i promieniotwórczych;
- zapobiegania przewożeniu – bez zezwolenia wymaganego w myśl odrębnych przepisów – przez granicę państwową środków odurzających i substancji psychotropowych oraz broni, amunicji i materiałów wybuchowych;
- prowadzenia czynności w celu rozpoznawania i przeciwdziałania zagrożeniom terroryzmem.
Pełna wersja artykułu w magazynie MSiO 2/2010