Obrona przeciwlotnicza w polskiej Marynarce Wojennej

Tomasz Kwasek

Marynarka Wojenna RP jest specyficznym rodzajem polskich sił zbrojnych, który działa równolegle w dwóch odmiennych środowiskach naturalnych, tj. wodnym i lądowym. Znajduje to odzwierciedlenie również w zadaniach podsystemu obrony przeciwlotniczej MW, który realizuje jednocześnie zadania obrony przeciwlotniczej okrętów oraz pododdziałów i obiektów brzegowych.

Potencjał OPL MW RP – stan obecny

Strefa obrony polskiej marynarki wojennej stanowi jeden z najbardziej dogodnych obszarów działań środków napadu powietrznego potencjalnego przeciwnika. Bez  względu na potencjalny kierunek zagrożenia – północny, północno-zachodni lub północno-wschodni – obszar odpowiedzialności MW RP charakteryzuje się możliwością skrytego podejścia statków powietrznych nad morzem, krótkim czasem przebywania w strefach ogniowego oddziaływania środków OPL (krótki czas przenikania w głąb terytorium RP), możliwością ominięcia (obejścia) przez środki napadu powietrznego rejonów koncentracji sił i środków OPL, możliwością stosowania zmiennego profilu lotu,  możliwością precyzyjnego rażenia obiektów i sił rozmieszczonych w strefie obrony MW,  możliwością zastosowania różnych zakłóceń radioelektronicznych w całej strefie obrony MW. Z kolei prowadzenie działań obronnych przez siły polskiej marynarki wojennej będzie utrudnione z uwagi na stosunkowo długi czas przebywania sił w tych samych rejonach działań, co ułatwi przeciwnikowi wykrycie i dokładniejsze przygotowanie uderzenia powietrznego, stosunkowo mało manewrowy charakter działań sił nawodnych, podwodnych i brzegowych MW RP, możliwość precyzyjnego naprowadzania środków napadu powietrznego na wybrane obiekty w strefie obrony MW, spotęgowanie możliwości przeciwnika powietrznego wynikające z uzyskania przez niego przewagi w powietrzu w strefie obrony MW.

W skład Marynarki Wojennej RP wchodzą siły okrętowe, które stanowią jej główny element bojowy, jednostki brzegowe – przeznaczone do prowadzenia samodzielnych działań lub do wsparcia i zabezpieczeniu użycia okrętów i ściśle z nimi współdziałające – a także infrastruktura: portowo-bazowa, lotnicza i logistyczna. W końcu 2016 roku MW RP miała 34 nawodne okręty bojowe i 14 większych jednostek pomocniczych. Z kolei do najważniejszych jednostek brzegowych MW okresu pokojowego należy zaliczyć Centrum Operacji Morskich – Dowództwo Komponentu Morskiego (podległe DO RSZ), Batalion Dowodzenia MW (podległy dowódcy 9. Brygady Wsparcia Dowodzenia DG RSZ), 6. Ośrodek Radioelektroniczny, Morską Jednostkę Rakietową oraz Brygadę Lotnictwa Marynarki Wojennej w składzie dwóch baz lotnictwa morskiego.

Z oceny potencjalnego zagrożenia powietrznego wynikają zadania wszystkich elementów realizujących obronę przeciwlotniczą. Należy do nich osłona przed środkami napadu powietrznego: stanowisk dowodzenia, okrętów i statków (z wykorzystaniem ich autonomicznych środków, jak i jednostek nie dysponujących uzbrojeniem przeciwlotniczych), portów wojennych, punktów bazowania i punktów manewrowania, baz lotniczych, lotnisk i lądowisk, elementów ugrupowania sił brzegowych MW,  a także innych ważnych obiektów, które będą miały znaczenie w czasie prowadzenia działań. 

Szczegółowe zadania sił OPL MW w zależności od rodzaju zagrożenia przedstawiają się następująco. W czasie pokoju: prowadzenie rozpoznania przestrzeni powietrznej, planowanie współdziałania z lotnictwem MW i innych rodzajów sił zbrojnych, utrzymanie stanu ukompletowania, gotowości bojowej sił i środków, szkolenie sił okrętowych i pododdziałów brzegowych. W czasie rozwoju sytuacji kryzysowej: ostrzeganie i alarmowanie o zagrożeniu z powietrza, wymiana informacji o sytuacji powietrznej w systemie dowodzenia i kierowania ogniem, osiąganie gotowości do działań bojowych, koordynacja w jeden system okrętowych systemów OPL i brzegowych pododdziałów przeciwlotniczych, ciągłe rozpoznanie przestrzeni powietrznej i wymiana informacji o sytuacji powietrznej z pozostałymi elementami systemu obrony powietrznej w układzie narodowym i sojuszniczym. W czasie wojny: bezpośrednia osłona przeciwlotnicza przydzielonych obiektów, tj. oddziaływanie w celu udaremnienia przeciwnikowi powietrznemu prowadzenia rozpoznania i wykonywania uderzeń na siły okrętowe i obiekty oraz minowania z powietrza i udział w defensywnej operacji powietrznej w strefie obrony MW, w celu uniemożliwienia przeciwnikowi wywalczenia przewagi w powietrzu. W każdym czasie realizowane jest natomiast przemieszczanie, rozmieszczanie oraz rozśrodkowanie i maskowanie sił i środków, a także przeciwdziałanie elektroniczne.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 2/2017