Od Czechosłowackich Sił Zbrojnych do Czechosłowackiej Armii Ludowej. Wojsko Czechosłowacji w latach 1945–1955. Część 2

Grzegorz Hryciuk

W 1950 roku zarządzeniem ministra obrony wprowadzono nowe naramienniki oraz godło państwowe noszone przez żołnierzy. Naramienniki były identyczne, jak te w Armii Czerwonej, na czapkach w miejsce tarczy z herbami krain tworzących Czechosłowację z dwoma mieczami noszono czerwoną gwiazdę z białym czeskim lwem. Podobne oznakowanie malowano na pancerzach czołgów i innych pojazdów.

Rosnąca rodzima produkcja sprzętu lotniczego na licencji – przede wszystkim samolotów MiG-15, MiG-15 bis oraz Ił-10 (B-33) – pozwalała na dalszą rozbudowę przede wszystkim lotnictwa myśliwskiego. Nie tylko rosły stany etatowe i faktyczne już istniejących związków i jednostek, ale sukcesywnie powstawały nowe. 15 maja 1953 roku utworzono dowództwo 166. Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego, której podporządkowano wchodzący dotychczas w skład 22. DLM 51. PLM. 1 sierpnia 1953 roku sformowany został na lotnisku Mladá 2. PLM podporządkowany 166. DLM. 1 października 1953 roku dowództwo 166. DLM przemianowano na 2. DLM (Mladá, od listopada 1954 roku Zvolen) w składzie 15. KLM, a 51. PLM przemianowano na 7. PLM (Mladá, od listopada 1954 roku Koszyce), na lotnisku Mladá utworzono natomiast 6. PLM (od listopada 1954 roku Zvolen), włączony w skład 2. DLM.

Skład czechosłowackiego lotnictwa wojskowego w listopadzie 1954 roku

15. KLM (Kbely):

            – 1. DLM (Czeskie Budziejowice):

                        – 1. PLM (Czeskie Budziejowice),

                        – 9. PLM (Czeskie Budziejowice),

                        – 19. PLM (Czeskie Budziejowice);

            – 2. DLM (Zvolen):

                        – 2. PLM (Bratysława),

                        – 6. PLM (Zvolen),

                        – 7. PLM (Koszyce);

– 3. DLM (Dobřany):

                        – 5. PLM (Lině),

                        – 8. PLM (Kbely),

                        – 16. PLM (Lině);

            – 5. DLM (Žatec):

                        – 11. PLM (Žatec),

                        – 15. PLM (Žatec),

                        – 17. PLM (Mladá).

22. DLM (Chrudim):

            – 3. PLM (Brno),

            – 4. PLM (Pardubice),

            – 18 PLM (Pardubice).

34. DLSz (Brno):

            – 28. PLSz (Brno),

            – 30. PLSz (Piešt’any),

            – 32. PLSz (Trenczyn).

46. DLB (Zakupy):

            – 24. PLB (Hradčany),

            – 25. PLB (Przerow),

            – 29. PLB (Hradčany).

1. PLT (Kbely)

1. PLŁ

45. PLT (Plzen)

47. PLR (Kbely)

50. PLK (Klecany)

Szkoła Lotnicza (Prostějov):

            – 1. PLSzk.,

            – 2. PLSzk.

Łącznie pod koniec 1954 roku (31 grudnia) w jednostkach lotnictwa czechosłowackiego znajdowały się 663 samoloty odrzutowe i 1479 tłokowych.

W dniu 1 listopada 1954 roku nastąpiła zmiana nazw jednostek lotnictwa myśliwskiego z letecká stíhací divize, pluk na stíhací letecká divize, pluk. Zasadniczą zmianą w organizacji systemu obrony przeciwlotniczej kraju było utworzenie 1 marca 1955 roku Dowództwa Obrony Przeciwlotniczej Kraju (podległego Zastępcy Ministra Obrony Narodowej ds. OPLK i Lotnictwa) i przekazanie mu 1. DLM w Czeskich Budziejowicach (1., 9. i 19. PLM), 2. DLM Zvolen (2., 6. i 7. PLM) i 5. DLM w Žatcu (11., 15. i 17. PLM) – ogółem 277 samolotów S-102, 21 S-103 i 27 S-199. Równocześnie 28 lutego 1955 roku zapadła decyzja o rozformowaniu dowództwa 15. KLM, którego trzy dywizje (1., 2. i 5. DLM) zostały podporządkowane nowemu dowództwu OPLK. Niewielkie zmiany (w nazewnictwie) dotknęły lotnictwa transportowego, i rozpoznawczego, a znacznie poważniejsze – szkolnego. W związku z wyszkoleniem stosunkowo licznej grupy pilotów zdecydowano o ograniczeniu liczby jednostek lotnictwa szkolnego. 1 sierpnia 1953 roku zlikwidowano 2. PLSzk. w Preszowie i 6. PLSzk. w Piešt’anach. 15 stycznia 1954 roku rozformowano 3. PLSzk. w Trenczynie, 1. października 1954 roku zlikwidowano 5. PLSzk. w Hajnikach, a 4. PLSzk. w Prostejovie przemianowano na 2. PLSzk. Miesiąc później 1 listopada 1954 roku rozwiązano 7. PLSzk. w Przerowie. Z siedmiu pułków pozostały więc jedynie dwa pułki szkolne. W końcu 1955 roku liczba pilotów wojskowych wzrosła do 1595, a w lotnictwo czechosłowackie dysponowało 742 samolotami odrzutowymi i 1141 samolotami tłokowymi. W ciągu roku lotnicy spędzili 99 296 godzin w powietrzu, zmniejszyła się do 64 liczba nowych pilotów wyszkolonych w zredukowanych strukturach szkolnictwa wojskowego, jednocześnie w katastrofach zniszczeniu uległo 16 samolotów, a w awariach uszkodzono dalsze 43 maszyny.

Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia 1/2022