Oliwa była pierwsza

Krzysztof Stefański

Gdyby ktoś zapytał „statystycznego” Polaka o pierwsze powojenne wodowanie statku pełnomorskiego w Polsce, usłyszałby w odpowiedzi zapewne o Sołdku. Ale nie byłaby to odpowiedź ścisła...

Rudowęglowiec Sołdek był pierwszym statkiem zbudowanym w całości przez polskich stoczniowców. Natomiast pierwszą jednostką zwodowaną w naszym kraju, była Oliwa. Odbyło się to 24 kwietnia 1948 roku, prawie 7 miesięcy przed wodowaniem Sołdka, w szczecińskiej stoczni „Odra”. Fakt ten jest mało znany, a twórcami jego byli gdyńscy stoczniowcy wspomagani przez kilku kolegów ze Szczecina.

Drobnicowiec wojenny typu Hansa A Niemcy rozpoczęli budować w lipcu 1943 roku w stoczni Stettiner Oderwerke. Odbywało się to na rządowe zlecenie z przeznaczeniem dla armatora Argo – Reederei z Bremy. Przewidywano dla statku nazwę Olivia. Takie jednostki były seryjnie budowane w Niemczech oraz w okupowanej Belgii i Holandii. W kwietniu 1945 roku wojska radzieckie zajęły statek znajdujący się jeszcze na pochylni. Wcześniej Niemcy zamierzali zatopić go w Odrze i zatarasować rzekę, ale nie zdążyli. Podczas wojny bomby alianckie trafiły w środek ładowni Olivii i przebiwszy dno statku, spowodowały duże zniszczenia. Uszkodziły także pochylnię.

We wrześniu 1947 roku podjęto w Polsce decyzję o odbudowie naszego przemysłu stoczniowego, a już w październiku postanowiono wykończyć Olivię. Zamówienie na nią złożył GAL (Gdynia – Ameryka Linie Żeglugowe) i zmieniono jej nazwę na Oliwa.

Dla szczecińskiej „Odry” było to za trudne zadanie, więc Zjednoczenie Stoczni Polskich zleciło pracę Stoczni Gdyńskiej, mającej większe doświadczenie. Ponieważ zły stan kadłuba był przeszkodą w jego przeniesieniu do Gdyni, postanowiono oddelegować do Szczecina 24 najlepszych gdyńskich stoczniowców. Pojechali tam z narzędziami i całym sprzętem... 

Pełna wersja artykułu w magazynie MSiO 9-10/2015