Operacja „Market-Garden”

Wojciech Zalewski

24 sierpnia francuska 2. DPanc z XV KA wkroczyła do Paryża. W ten sposób bitwa o Normandię została definitywnie rozstrzygnięta. Jedynym pozytywem zmagań w Normandii dla strony niemieckiej było zaakceptowanie przez OKW i Hitlera odwrotu Grupy Armii „B”i „G” z Francji i zajęcia nowych pozycji. Niemcy postanowili przeprowadzić prawie 500-kilometrowy odwrót i obsadzić linię Skaldy, Zygfryda oraz granicę Alzacji i Lotaryngii. GA „G” rozpoczęła odwrót do Alzacji już 17 sierpnia, w dwa dni po rozpoczęciu przez amerykańską 7. Armię operacji „Dragon” czyli lądowania w południowej Francji. Amerykanie zdobyli dwa duże porty Marsylię i Tulon, co w obliczu niemożności korzystania z Brestu i Cherbourga było dużym osiągnięciem.

Brytyjczycy i Amerykanie odczytali odwrót niemiecki jako wynik porażki w Normandii, a nie jako planową operację. Na tę ocenę wpłynęły meldunki o wzmacnianiu jednostkami fortecznymi tzw. linii Zygfryda.

Dowództwo nad  OB „West” objął marsz. von Rundstedtowi, któremu podlegały obie GA „B”i „G”. W połowie września dowódcą GA „B”został „człowiek, który uratował front wschodni” czyli feldmarsz. Model. Dysponował on 1. Armii Spadochronowej gen. Studenta, 7. Armii gen. Knobelsdorfa, 5. Armii Pancernej gen. Manteuffela i 19. Armii gen. Wiesea. Alianckie 21. i 12. GA ruszyły w pościg operacyjny na początku września. Na północy 21. GA siłami kanadyjskiego II KA wyparła Niemców z wybrzeża, zdobyła Pas-de-Calais, a 12 września Hawr. Brytyjska 2. Armiia sforsowała Sommę i wkroczyła do Belgii. 4 września zajęto Antwerpię. Atak Brytyjczyków nad Skaldą został powstrzymany przez skonsolidowaną obronę 15. Armia na rubieży kanałów Alberta i Leopolda.

Amerykańska 1. Armia z 12. GA wyprowadziła uderzenie XIX, V i VII KA, wychodząc nad Mamę i osiągając granicę Belgii. Następnie dotarła aż nad granicę niemiecką w rejonie Aachen, gdzie została zatrzymana na linii Zygfryda. 3. Armia siłami XX, XII i XV KA opanowała Nancy oraz utworzyła przeprawę na Mozeli. Najbardziej wysunięta na południe 6. GA przegrupowała się na obu brzegach Saony i nawiązała styczność pod Nancy z 3. Armią. Alianci stanęli wobec wyboru strategicznego kierunku dalszego natarcia. Punktem docelowym było Zagłębie Ruhry.

Montgomery uważał, że główny wysiłek należy położyć na północ od Ardenów, czyli na 21. GA, i zażądał oddania amerykańskiej 1. Armii pod jego rozkazy. Generałowie Bradley i Patton opowiadali się za kierunkiem południowym. Eisenhower ponownie wykazał się brakiem konsekwencji, co doprowadziło do ustalenia, że żaden z kierunków nie uzyska priorytetu, a natarcie będzie prowadzone na całym froncie. Montgomery wywalczył wzmocnienie 21. GA przez 1. Armię Powietrznodesantową w celu przeprowadzenia operacji „Market-Garden”, mającej przynieść uchwycenie przepraw na rzeką Ruhre.

Pełna wersja artykułu w magazynie TWH nr specjalny 5/2016