Organizacja wojenna oddziałów organicznych brygad pancerno-motorowych z grudnia 1938 roku. Część 2

Michał Kuchciak

W piśmie „Technika Wojskowa Historia” nr 5/2024 zamieszczona została część pierwsza artykułu dotyczącego organizacjo wyjściowej oddziałów organicznych brygad pancerno-motorowych z grudnia 1938 roku. Przedstawiono w nim etaty dowództwa brygady, szwadronu łączności, dywizjonu rozpoznawczego i dywizjonu przeciwpancernego. W niniejszej części zostanie opisany pułk kawalerii zmotoryzowanej i ośrodek zapasowy.

Pułk kawalerii zmotoryzowanej

Organizacja wojenna L.3696 przewidziana dla pułku kawalerii zmotoryzowanej obejmowała siedem etatów: dowództwo, pluton łączności, pluton motocyklistów, pluton przeciwpancerny, szwadron liniowy drogowy, szwadron liniowy terenowy oraz szwadron karabinów maszynowych i broni towarzyszącej. W brygadzie pancerno-motorowej były dwa takie oddziały. Pamiętać jednak należy, że po utworzeniu Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej, jednostka ta, z braku możliwości zmotoryzowania drugiego pułku kawalerii, otrzymała analogiczny oddział pochodzący z innego rodzaju broni, a mianowicie piechoty. Był to pułk strzelców pieszych. Jego organizacja miała być identyczna jak pozostałych pułków zmotoryzowanych 10. BK i WBP-M, ale nieco inna była formalna nomenklatura – zamiast szwadronów były kompanie, zamiast wachmistrza-szefa – sierżant-szef, itp.

Dowództwo pułku (etat nr 1)

Dowództwo składało się z pięciu komórek. Były to:

1. Dowódca pułku (et.: płk), który posiadał samochód osobowy (według należności materiałowych jego marka zależała od typów pojazdów znajdujących się na stanie jednostki lub też pozyskanych w czasie mobilizacji) i jego zastępca (et.: ppłk-mjr) z samochodem osobowo-terenowym PF 508/III;

2. Poczet dowódcy, a w nim: I adiutant (et.: rtm.) i II adiutant (oficer ordynansowy, et.: por.) – każdy z nich posiadał po motocyklu z przyczepką Sokół 1000, trębacze, gońcy i obserwatorzy z motocyklem z przyczepką Sokół 1000, czteroma motocyklami bez przyczepek Sokół 600 i samochodem osobowo-terenowym PF 508/III, patrol zwiadowców z trzema motocyklami z przyczepkami Sokół 1000 i jednym erkaemem oraz patrol regulacji ruchu (dwa motocykle z przyczepkami Sokół 1000) i personel kancelaryjny;

3. Drużyna pionierów: dowódca drużyny z motocyklem z przyczepką Sokół 1000, pionierzy z samochodem ciężarowym PF 621L i patrol przeciwgazowy na samochodzie PF 508/III;

4. Kwatermistrzostwo, w którym znajdowały się:

– kwatermistrz (et.: mjr) z samochodem osobowo-terenowym PF 508/III,

– płatnik (et.: kpt.-por. int., stanowisko to zostało w 1939 roku zmienione na oficer gospodarczy)z personelem rachunkowym,

– oficer żywnościowy (et.: por.) z motocyklem z przyczepką Sokół 1000,

– zbrojmistrz i rusznikarz,

– oficer techniczny (et.: kpt. gr. techn.) z samochodem osobowo-terenowym PF 508/III. Podlegał mu warsztat z samochodem warsztatowym Ursus A-30 oraz trzy patrole reperacyjne, każdy z furgonem PF 508/518),

– naczelny lekarz z motocyklem z przyczepką Sokół 1000 i podległym mu patrolem sanitarnym z samochodem sanitarnym PF 621L);

5. Pluton gospodarczy z dowódcą plutonu (et.: chor.), podoficerem gospodarczym, kucharzami, rzemieślnikami (szewc i krawiec), stołownią oficerską i taborem. Ten ostatni tworzyło 12 samochodów ciężarowych PF 621L (w tym trzy cysterny, po jednym samochodzie przykuchennym, kancelaryjnym, bagażowym, żywnościowym, dla stołowni oficerskiej i pod sprzęt techniczny oraz trzy amunicyjne), jeden furgon PF 508/III przeznaczony na przewóz mięsna oraz trzy przyczepki benzynowe i jedna kuchenna.

Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia 2/2025