Ostatnie A-7 Corsair II na świecie

Erik Bruijns, Mark de Greeuw

Właśnie zakończyła się era samolotów myśliwsko- -bombowych A-7 Corsair II, które w wyposażeniu Sił Powietrznych Grecji pozostawały przez około czterdzieści lat. Ostatni lot na A-7 Corsair II wykonano w październiku 2014 r. Jednocześnie były to ostatnie maszyny tego typu eksploatowane na świecie, w ten sposób odszedł jeszcze jeden z samolotów – symboli zimnej wojny.

Ling-Temco-Vought A-7 Corsair II został oblatany pięćdziesiąt lat temu, 26 września 1965 r. i wprowadzony do służby jako następca samolotu szturmowego Douglas A-4 Skyhawk, a jego konstrukcja była oparta o myśliwiec Vought F-8 Crusader. Ogółem w latach 1965-1984 zbudowano 1569 takich maszyn. W porównaniu do F-8, A-7 miał krótszy i bardziej pękaty kadłub. Miał też skrzydło o większej rozpiętości, natomiast zrezygnowano ze zmiennego kąta zaklinowania skrzydła typowego dla F-8. Aby uzyskać wymagany zasięg, w A-7 zastosowano dwuprzepływowy turbinowy silnik odrzutowy Pratt & Whitney TF30-P-6 o ciągu maksymalnym 49,9 kN. Ten sam typ silnika, ale wyposażony w dopalacz, został zastosowany na samolotach myśliwsko-bombowych F-111 Aardwark i myśliwcach F-14A Tomcat. W późniejszym okresie Siły Powietrzne Grecji poddały swoje A-7 modernizacji, w ramach której wymieniono silniki na Allison/ Rolls Royce TF41-A-400 o ciągu 63,57 kN.

Na początku lat siedemdziesiątych Siły Powietrzne Grecji poszukiwały samolotu myśliwsko-bombowego do izolacji pola walki i bezpośredniego wsparcia lotniczego. Po ocenie kandydatów wybrano A-7 Corsair II i 17 czerwca 1974 r. podpisano kontrakt na dostawę 60 samolotów A-7H (wyłącznie jednomiejscowych). Była to wersja A-7E przygotowana specjalnie na potrzeby Grecji, różniąca się głównie brakiem układu do pobierania paliwa w locie, w jaki był wyposażony A-7E. Greccy piloci przeszli przeszkolenie na A-7H w bazie Sił Morskich Stanów Zjednoczonych Cecil Field na Florydzie. Produkcja przebiegała bez zakłóceń i już po jedenastu miesiącach od podpisania kontraktu, 6 maja 1975 r., oblatano pierwszy egzemplarz samolotu, BuNo 159662. Trzy miesiące później, 15 sierpnia 1975 r., pierwszego A-7H dostarczono do Grecji.

Dostawy zakończono w kwietniu 1977 r. Wkrótce jednak okazało się, że samolot potrzebuje wersji szkolno-bojowej i zamówiono pięć maszyn dwumiejscowych TA-7H. Zostały one dostarczone w okresie lipiec-grudzień 1980 r.

Wraz z dostarczeniem A-7 Corsair II znacznie wzrosły możliwości uderzeniowe greckiego lotnictwa wojskowego, samolot ten bowiem zabierał znaczny ładunek bojowy i jednocześnie dysponował dużym taktycznym promieniem działania. Dodatkowo A-7 był w stanie bardzo celnie zrzucać bomby na cele naziemne.

Zadowolenie z eksploatacji A-7 Corsair II skłoniło Grecję do podjęcia starań pod koniec lat osiemdziesiątych o dostawę kolejnych takich maszyn. W latach 1992-1997 dostarczono Grecji łącznie 50 samolotów bojowych A-7E (w tym 8 przeznaczonych na części zamienne) i 12 szkolno-bojowych TA-7C, pochodzących z nadwyżek amerykańskich sił morskich. W 2001 r. dodatkowo dostarczono 6 następnych TA-7C.

336. Dywizjon Bombowy z bazy Olympos
25 lutego 1943 r., w strukturze Sił Powietrznych Wielkiej Brytanii utworzono grecki 336. Dywizjon RAF. Sformowanie miało miejsce pod Kairem w Egipcie. Był to drugi dywizjon Sił Powietrznych Grecji w strukturze brytyjskiego lotnictwa wojskowego, po 335. Dywizjonie RAF utworzonym rok wcześniej. Dywizjon został wyposażony w samoloty szturmowe Hawker Hurricane. W późniejszych latach 336. Dywizjon był wyposażony w następujące typy statków powietrznych: Supermarine Spitfire (1944-1949), Curtiss SB2C Helldiver (1949-1953), Republic F-84G Thunderjet (1953-1955), Republic F-84F Thunderstreak (1955- 1967), Lockheed F-104G Starfighter (1964-1993) i A-7 Corsair II (1993-2014). 335. i 336. Dywizjon, stanowią część 116. Skrzydła Bojowego Sił Powietrznych Grecji. Zaczęły one operować z bazy Araxos w grudniu 1962 r. (335.) i w czerwcu 1977 r. (336.). Kiedy A-7E i TA-7C zaczęły docierać do Araxos w kwietniu 1993 r., trzy inne dywizjony Sił Powietrznych Grecji latały już na A-7H i TA-7H. 340. Dywizjon otrzymał A-7H w lipcu 1975 r., a 345. – w lipcu 1976 r., oba stacjonowały w bazie Souda na Krecie. Trzeci, 347., otrzymał A-7H w 1977 r., a stacjonował w bazie Larissa.

W trakcie eksploatacji liczba dywizjonów A-7 Corsair II stopniowo się zmniejszała i od początku 2002 r. wszystkie pozostałe A-7 trafiły do bazy Araxos, rozdzielone między 335. i 336. Dywizjon. W 2007 r. zapadła decyzja, by 335. Dywizjon przezbroić na wielozadaniowe samoloty myśliwskie F-16, więc wszystkie A-7 skoncentrowano w 336. Dywizjonie. W tym momencie dywizjon miał aż 98 takich maszyn! Od 2009 r. były one w bazie Araxas eksploatowane razem z F-16.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 2/2015