P-51 Mustang w służbie lotnictwa ChRL

Marcin Strembski

Jednym z najbardziej egzotycznych użytkowników legendarnych samolotów myśliwskich P-51 Mustang były Siły Powietrzne Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej, które dużą liczbę maszyn tego typu zdobyły na pokonanych wojskach Kuomintangu i wcieliły większość z nich do służby liniowej.

North American P-51 Mustang był jednym z najpopularniejszych myśliwców II wojny światowej. Wyprodukowany został w pokaźnej liczbie, był eksportowany do licznych krajów-sojuszników USA, zarówno w trakcie wojny, jak i długo po niej. W większości były to samoloty w wersjach P-51D i K, choć zdarzały się także rozpoznawcze F-6D i K. Pierwsze były jednak modele B i C, które końcem 1944 roku trafiły na stan Chińsko-Amerykańskiego Skrzydła Mieszanego (Chinese-American Composite Wing). Były to samoloty używane, należące wcześniej do amerykańskich 23., 51. oraz 311. Fighter Group. W sumie między grudniem 1944 a kwietniem 1945 roku Chińczycy otrzymali 50 maszyn przekazanych przez amerykańskie jednostki i 48 nowych. Nowe Mustangi późniejszych odmian zaczęły napływać dopiero od lutego 1945 r. Do zakończenia działań wojennych Chińczycy o trzymali 261 kolejnych P-51. Po wojnie wycofywane z Chin amerykańskie jednostki pozostawiły siłom Kuomintangu własne samoloty i łącznie z dostawami zrealizowanymi w czasie wojny do końca 1945 roku Chińczycy mieli przejąć nawet 624 Mustangi. Kolejnych 50 egzemplarzy P-51D/K dostarczono w 1946 roku.

Warto zaznaczyć, że w okresie walki z japońskim okupantem pomiędzy chińskimi komunistami a nacjonalistami został zawarty oficjalny sojusz. Głębokie animozje jednak pozostały, zatem po krótkim okresie współpracy działania obu frakcji przeciwko Japończykom przestały być koordynowane. Zasadniczo ograniczano się więc do zawieszenia broni, zresztą nie zawsze przestrzeganego. Pokonanie w 1945 roku Japończyków spowodowało zerwanie rozejmu, a wewnętrzna walka o władzę w kraju rozgorzała na nowo. Działania bojowe w wojnie domowej wznowiono, gdy cofająca się z Mandżurii okupacyjna armia radziecka zaczęła oddawać zdobyte na Japończykach tereny wojskom podległym Komunistycznej Partii Chin. W reakcji wojska Kuomintangu 15 listopada 1945 roku podjęły ofensywę przeciwko komunistom w celu odzyskania tego terenu, co w praktyce zapoczątkowało nowy okres wojny domowej.

Zdobycz wojenna

Pierwszy Mustang dostał się w komunistyczne ręce dopiero 23 września 1948 r. Tego dnia kpt. Jang Peiguang z 4. Skrzydła Myśliwskiego zdezerterował swoim P-51D i wylądował na lotnisku w Siping (prowincja Jilin). Kolejne zdobycze nastąpiły stosunkowo szybko, ponieważ podczas ofensywy Liaoshen 15 października komuniści zajęli miasto Jinzhou, gdzie przejęto polowe warsztaty naprawcze, w których znaleziono 31 myśliwców P-51. Maszyny te nie nadawały się jednak do walki, ponieważ były w różnym stanie demontażu lub napraw, a część z nich była dość poważnie uszkodzona. Przywrócenie im sprawności na tym etapie było niemożliwe z dwóch podstawowych powodów: brakowało personelu technicznego zdolnego do ich naprawy oraz wystarczającej liczby wyszkolonych pilotów. Sytuację poprawiło zdobycie 31 października miasta Shenyang, w którym znajdowało się duże lotnisko Shenyang-Beiling. Zastano tam odpowiednie warunki do założenia stałej bazy naprawczej, wycofujący się nacjonaliści pozostawili bowiem niezniszczone hangary, magazyny oraz spore zapasy części i innego przydatnego wyposażenia. Dopiero w nowym miejscu udało się zorganizować Lotniczy Zakład Remontowy nr 5, do którego udało się sprowadzić niezbędny personel techniczny. Priorytet w naprawach otrzymały oczywiście Mustangi, które bez wątpienia były najlepszymi myśliwcami znajdującymi się w rękach komunistów. Pierwszą wyremontowaną maszynę przekazano do służby już 30 grudnia.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 12/2019