Panavia Tornado ADV

 

 

W 1975 r. Wielka Brytania ogłosiła założenia taktyczno-techniczne nowego samolotu myśliwskiego (Air Staff Target 395) – miał to być myśliwiec zdolny do patrolowania przestrzeni powietrznej nad akwenami morskimi o każdej porze dnia i nocy w dowolnych warunkach atmosferycznych i w odległości do 480–640 km od miejsca startu, radiolokacyjna stacja kierowania ogniem miała zapewnić wykrycie i śledzenie celów powietrznych na odległości do 185 km, a przenoszone kierowane pociski rakietowe „powietrze–powietrze” zwalczanie przeciwnika z odległości do 40 km. Ze względu na niewielką szansę napotkania nad morzami radzieckich samolotów myśliwskich nie wymagano, aby nowy myśliwiec był przystosowany do walki powietrznej z niewielkimi i szybkimi celami, a jedynie do przechwytywania i zwalczania ciężkich samolotów bombowych Tu-95 Bear oraz Tu-22M Backfire i średnich bombowców Su-24 Fencer. Zdecydowano, że w przypadku konfliktu z Układem Warszawskim 85% lotnictwa myśliwskiego pozostanie na Wyspach Brytyjskich i będzie ich bronić przed radzieckim lotnictwem uderzeniowym, które ze względów geograficznych, mogło przeprowadzić ataki wyłącznie z wykorzystaniem samolotów dalekiego zasięgu. Wobec tego nie wymagano od nowego samolotu myśliwskiego bycia myśliwcem wywalczenia przewagi w powietrzu, a jedynie samolotem przechwytującym z wyrafinowanym systemem uzbrojenia, zdolnym do utrzymania się w powietrzu przez odpowiednio długi czas. Ofertę sprzedaży najnowszych samolotów myśliwskich złożyły Brytyjczykom dwa państwa – Stany Zjednoczone Ameryki oraz Francja. W przypadku USA swoje propozycje przedstawiły wytwórnie Grumman (F-14A Tomcat), McDonnell Douglas (F-15A Eagle) oraz General Dynamics (F-16A Fighting Falcon). Jako pierwszy odrzucono samolot myśliwski F-16A Fighting Falcon – komisja Ministerstwa Obrony Wielkiej Brytanii stwierdziła, że co prawda jest to idealny jednomiejscowy myśliwiec do manewrowych walk powietrznych, ale jednocześnie nie może on zwalczać celów powietrznych w trudnych warunkach atmosferycznych i ze średnich odległości. Jako drugi odrzucono samolot myśliwski F-14A Tomcat – w przypadku tego myśliwca powodem rezygnacji były koszty systemu uzbrojenia (zaawansowany radiolokacyjny system kierowania ogniem AN/AWG-9 oraz kierowane pociski rakietowe „powietrze–powietrze” dalekiego zasięgu AIM-54A Phoenix). Poza tym Brytyjczycy byli zachwyceni możliwościami bojowymi F-14A Tomcat, odpowiadał im także fakt, że załoga myśliwca składa się z dwóch osób, co umożliwiało zmniejszenie obciążenia (rozdzielenie funkcji w locie) w czasie długotrwałych patroli w powietrzu. Los samolotów myśliwskich F-16A Fighting Falcon i F-14A Tomcat podzielił także myśliwiec F-15A Eagle. Został on co prawda pozytywnie zaopiniowany przez komisję Ministerstwa Obrony Wielkiej Brytanii pod względem kosztów, ale ostatecznie odrzucono go ze względu na jednoosobową załogę, zoptymalizowanie radiolokacyjnej stacji kierowania ogniem do manewrowych walk powietrznych i jej ograniczoną odporność na zakłócenia radioelektroniczne. Francuska oferta na samolot myśliwski Dassault Super Mirage 4000 została odrzucona, kiedy tylko okazało się, że nie są nią zainteresowane Siły Powietrzne Francji i myśliwiec ten jest rozwijany na własne ryzyko producenta. Ostatecznie do budowy nowego dwumiejscowego myśliwca dalekiego zasięgu zdecydowano się wykorzystać zachodnioeuropejski samolot myśliwsko-bombowy Tornado IDS (szerzej na ten temat zobacz „Lotnictwo” 12/2009). Dzięki temu rozwiązaniu System Obrony Powietrznej Wielkiej Brytanii miał otrzymać myśliwiec Tornado ADV (Air Defence Variant) w maksymalnym stopniu odpowiadający przygotowanym założeniom taktyczno-technicznym. Jednocześnie przez zachowanie około 80% wspólnych elementów konstrukcyjnych dla obu wersji samolotu można było liczyć na ograniczenie kosztów fazy badawczo-rozwojowej oraz produkcji.