Brytyjskie pancerniki typu Royal Sovereign

 


Michał Gajzler


 

 

 

Brytyjskie pancerniki

 

typu Royal Sovereign

 

(cz. III)

 

 

Pozostając w linii przez trzy dekady pancerniki typu R musiały w toku służby przejść pewne modyfikacje. Pomijając omówioną wcześniej kwestię poprawy ochrony przeciwtorpedowej, pierwsze zmiany zaczęto wprowadzać jeszcze w okresie I wojny światowej i tuż po niej. Cześć z nich podyktowana była wnioskami wyciągniętymi z bitwy jutlandzkiej.

 



Artyleria i systemy kierowania ogniem
Uzbrojenie główne składające się z ośmiu armat Mk I kal. 381 mm L/42 rozmieszczono w czterech dwulufowych wieżach ustawionych po dwie na dziobie i rufie w płaszczyźnie symetrii kadłuba (B i X stały w superpozycji). W przypadku czterech jednostek zastosowano opracowane w należących do koncernu W. G. Armstronga zakładach Elswick Ordnance Company wieże Mk I. Resolution miał dwie wieże w wariancie Mk I oraz dwie w zmodyfikowanej wersji Mk I*. Same armaty, których historia sięga 1911 r., są uznawane dość powszechnie za jedne z najlepszych brytyjskich dział morskich. Opracowano je w Royal Gun Factory w Woolwich (dziś część Londynu). Miały konstrukcję typową dla wcześniejszych brytyjskich armat morskich dużego kalibru – z lufą wzmacnianą zwojami drutu stalowego przeciąganego, oplatającego właściwą rurę A nakładaną na gwintowaną, wymienną rurę wewnętrzną. Całość okrywała lufa zewnętrzna oraz płaszcz ochronny. Armaty otrzymały zamki Welina, które wykorzystywały hydrauliczne mechanizmy Vickersa. W razie awarii mogły być one otwierane ręcznie. Armaty instalowano na samodzielnych kołyskach, w związku z czym mogły być podnoszone niezależnie. Armaty Mk I cechowała wysoka żywotność luf, na poziomie 335-350 wystrzałów, przy pełnym ładunku miotającym. Przewidziany w projekcie zapas 80 szt. kompletów amunicji na działo został ostatecznie zwiększony do 100 szt. Jednostki z wieżami nieprzystosowanymi do kąta podniesienia armat ponad 20° otrzymały, poczynając od końca 1941 roku, najsilniejsze ładunki miotające jakie mogły być bezpiecznie wykorzystane przy niezmodyfikowanych działach i wieżach („superładunki”). Miały one zwiększyć donośność, która teoretycznie przy kącie podniesienia luf 20° miała sięgać 26 240 m. Standardowo armaty Mk I, w wieżach nie modernizowanych do standardu Mk I/N lub Mk I*/N, o niezmodyfikowanych systemach dosyłania amunicji, wykorzystywać mogły jedynie szereg typów krótszych pocisków przeciwpancernych, burzących i odłamkowych o masie od 866 do 871 kg. Cechowały się one bardziej tępym kształtem części nosowej, o promieniu ostrołuku mierzonym w kalibrach równym 43. W początkowym okresie stosowano ładunki miotające o masie 194 kg z kordytem MD45 w czterech workach jedwabnych. Po 1927 roku dostępne były również ładunki z kordytem SC280 o masie 196 kg, a od 1941 roku „superładunki” o masie 222,2 kg z kordytem SC300. Mechanizmy podniesienia luf i obrotu wież poruszane były za pomocą pomp hydraulicznych o napędzie turboparowym. Do kierowania ogniem artylerii głównej przeznaczono, podobnie jak na poprzednim typie pancerników, dwa stanowiska centralne. Pierwsze zlokalizowano w obrotowej pancernej kopule usytuowanej na wieży dowodzenia, drugie umiejscowiono na stanowisku dalocelownika na platformie poniżej. Charakterystyczną kopułę dalocelownika na wieży dowodzenia, wyposażono w dalmierz o bazie optycznej 4,575 m. Dalmierze umożliwiające samodzielne kierowanie ogniem zamontowano również na wieżach artylerii głównej. Początkowo na wszystkich były to urządzenia typu MG8. W trakcie modernizacji przeprowadzonej między 1919 a 1920 rokiem w wieżach B i X zastąpił je model MG14 o bazie optycznej 9,14 m. Dodatkowo ogień całej artylerii głównej mógł być również kierowany z wieży X. Oprócz wymienionych, okręty (stan w 1918 r.) miały dalmierz o bazie optycznej 3,66 m w stanowisku na topie masztu dziobowego oraz dwa o bazie 2,745 m umieszczone w przedniej części mostka bądź na platformach równolegle do komina4, a także kolejny dalmierz o bazie 1,98 m.

Pełna wersja artykułu w magazynie MSiO 10/2011

Wróć

Koszyk
Facebook
Tweety uytkownika @NTWojskowa Twitter