Pancerze Perforowane

Wiesław Habaj, Paweł Podgórzak, Wiesław Stępniak

Pancerze Perforowane

Istotą opancerzania pojazdów konstrukcyjnie pozbawionych ochrony balistycznej i dopancerzania pojazdów już wcześniej nią dysponujących, jest podniesienie poziomu zabezpieczenia załogi przed zagrożeniami występującymi na danym terenie działań. Potencjalnymi krajowymi użytkownikami pojazdów w ten sposób modyfikowanych są pododdziały biorące udział w misjach zagranicznych, wchodzące w skład struktur Ministerstwa Obrony Narodowej i Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.

W kontekście zastosowań systemów opancerzeń pojazdów lekkich, należy odróżnić pojazdy wykorzystywane przez wojsko i inne służby działające w obszarze zagrożenia, np. Biuro Ochrony Rządu. Obecnie lekkie pojazdy osobowo-terenowe najliczniej występują w Żandarmerii Wojskowej oraz w Straży Granicznej. Są to samochody typu Land Rover Defender 110, dopuszczalnej masie całkowitej (DMC) do 3500 kg. Tego typu samochód opancerzono w wersji niekamuflowanej, w następujących strefach:
1. Przedział kierowcy – drzwi do poziomu III wg STANAG 4569 (7,62 mm pocisk karabinowy B-32), szyba przednia do poziomu II (7,62 mm pocisk wz. 43 BZ), szyby boczne do poziomu I (7,62 mm pocisk wz. 43 PS) z możliwością podniesienia odporności balistycznej szyb bocznych do poziomu II.
2. Boczne burty przedziału załogowego – do poziomu III wg STANAG 4569.

Opancerzenie pojazdu wykonane w klasie III stanowi dwuwarstwowy układ pancernych blach stalowych z dylatacją powietrzną, z których jedna jest blachą perforowaną. Masa powierzchniowa tego opancerzenia wynosi 72 kg/m2.

Opancerzenie przedniej szyby stanowi układ szkła pancernego, klejonego wielowarstwowo, oraz pancernej blachy perforowanej, która zapewnia wystarczającą widoczność. Masa powierzchniowa tego układu wynosi 130 kg/m2.

Opancerzenie zewnętrzne jest demontowalne. Zarówno montaż, jak i demontaż osłon może być wykonany przez dwie osoby za pomocą standardowych narzędzi.

Specyfika działalności BOR i innych służb podległych MSW wymaga jednak często także zastosowania systemów opancerzeń kamuflowanych, a więc niewidocznych (lub prawie niewidocznych) z zewnątrz.

O ile opancerzenia niekamuflowane lekkich pojazdów wymagają jedynie adaptacji nadwozia do montażu danego rodzaju opancerzenia (stalowe, kompozytowe), o tyle wizualne ukrycie stref ich opancerzeń, szczególnie w przypadku samochodów osobowych, wymaga bardzo wyrafinowanej ingerencji w konstrukcję. Tego typu opancerzeniami zajmują się specjalistyczne firmy, czy nawet pierwotni producenci (BMW, Audi, Mercedes i inne). Stąd obszar ingerencji w zakresie opancerzeń lekkich
pojazdów, z natury nieopancerzonych, widzi się przede wszystkim w opracowaniu i wykonaniu opancerzeń niekamuflowanych. Głównymi użytkownikami, których powinny zainteresować rozwiązania lekkich opancerzeń w strukturach MON mogą być przede wszystkim Wojska Lądowe oraz Żandarmeria Wojskowa. Samochody Honker i sposób ich ochrony nie sprawdziły się podczas misji w Iraku. Stąd, w szczególności Wojska Lądowe, Żandarmeria Wojskowa i w ograniczonym zakresie Straż Graniczna, powinny stanowić główny obszar w opracowywaniu i wdrażaniu lekkich opancerzeń niekamuflowanych do istniejącego lub zakupywanego sprzętu.

Dopancerzenie pojazdu należy do grupy pancerzy pasywnych i powinno zapewniać ochronę załogi przed ostrzałem pociskami z odległości 200 m (zgodnie z określonym normą STANAG 4569 poziomem ochrony) w zakresie 360 stopni dookoła pojazdu i w elewacji 0°÷60°. Lista poziomów zabezpieczenia oparta jest o 90 procentowe prawdopodobieństwo zapewnienia osłony osobom znajdującym się w pojazdach na wypadek konkretnego zagrożenia.

Ochronę kołowych transporterów opancerzonych stanowi pancerz kadłuba lub opancerzenie dodatkowe w postaci płyt pancernych lub – czasami – lekkich pancerzy kompozytowych.

Przykładem użycia opancerzenia dodatkowego jest kołowy transporter opancerzony Rosomak M1, którego główne części kadłuba dodatkowo ochraniane są dwoma blachami pancernymi o grubości każda 10 mm i umieszczonymi w odległości 75 mm między sobą. Masa powierzchniowa tych płyt wynosi 160 kg/m2. Zarówno obie płyty pancerne, jak i pancerz kompozytowy, są odporne na ostrzał 14,5 mm pociskami B-32 zgodnie z normą STANAG 4569 (IV poziom: 14,5x114 mm API/B-32, prędkość początkowa pocisku V=911 m/s i ostrzał z odległości 200 m). Opancerzenie niekamuflowane, będące przedmiotem badań, było opracowywane m.in. w kontekście dopancerzenia Rosomaka.

W Wojskowym Instytucie Technicznym Uzbrojenia prowadzono badania pancerzy perforowanych, mogących mieć zastosowanie do ochrony pojazdów do IV klasy odporności wg STANAG 4569.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 12/2012