Partner 2011

Wystawa Partner 2011, która miała miejsce w dniach 28 czerwca–1 lipca br., tradycyjnie już odbywała się w obiektach centrum wystawienniczego Beogradski Sajam, położonych w stolicy Serbii, nad brzegiem Sawy. Organizatorami byli: centrum Beogradski Sajam oraz przedsiębiorstwo Jugoimport S.D.P.R. JP, zaś patronat nad wystawą objęło Ministerstwo Obrony Republiki Serbii. Wziąwszy pod uwagę zajmowany metraż, szczególnie na „otwartej” przestrzeni, oraz liczbę uczestników, tegoroczny Partner był skromniejszy od poprzedniej edycji (patrz NTW 8/2009), ale nowości na nim nie brakowało. Według statystyk organizatorów, w imprezie wzięło udział 90 wystawców z Serbii, Austrii, Bułgarii, Bośni i Hercegowiny, Chorwacji, Czech, Grecji, Niemiec, Polski, Słowenii oraz Stanów Zjednoczonych. Wystawę odwiedziły w tym roku oficjalne delegacje reprezentujące 20 państw i podmiotów gospodarczych. Nie może to dziwić, ponieważ uzbrojenie i sprzęt wojskowy z Serbii, czy szerzej – wszystkich państw powstałych na gruzach SFRJ – są znane w świecie i znalazły liczne grono użytkowników. Po kilkunastu trudnych latach szanse produktów serbskiego przemysłu obronnego na „przebicie się” na światowe rynki stale wzrastają. Świadczą o tym choćby ostatnie sukcesy handlowe – zrealizowanie dostaw 155 mm samobieżnych armatohaubic Nora-B52 do kontrahentów z Azji (Myanmar) i Afryki (Kenia), sprzedaż samolotów szkolnych Lasta-95 do Iraku, czy też program rozwojowy polowego systemu rakietowego MJWS dla Zjednoczonych Emiratów Arabskich.

Systemy artyleryjskie
Serbski przemysł obronny może poszczycić się znacznymi osiągnięciami w zakresie rozwoju, produkcji, ale także sprzedaży samobieżnych artyleryjskich systemów lufowych i rakietowych. Znaczenie tego segmentu rynku dla Serbii oraz tamtejszych placówek naukowo-badawczych i producentów podkreślały liczne eksponaty zgromadzone w hali centrum Beogradski Sajam oraz przed nią. W centralnej części, największej spośród zajmowanych przez Partnera 2011 hal, dominowały trzy samobieżne systemy artyleryjskie, prezentowane „w barwach” Jugoimportu S.D.P.R. JP – SOKO SP RR kalibru 122 mm, Nora K-I kalibru 155 mm i M-09 kalibru 105 mm. Tuż obok nich umiejscowiono ekspozycję Wojskowego Instytutu Technicznego (VTI, Vojnotechnički institut), który w kategorii uzbrojenia artyleryjskiego, poza znaną sprzed dwóch lat 122 mm samobieżną haubicoarmatą M-04/30 Sora, po raz pierwszy wystawiał prototyp uniwersalnego modułowego polowego systemu rakietowego LRSVM. 155 mm samobieżna armatohaubica Nora K-I z lufą o długości 52 kalibrów to, według jej twórców, system Nora trzeciej generacji. Pierwszą generację stanowiła ciągniona 152 mm haubica z lufą długości 39 kalibrów, do drugiej zalicza się systemy Nora-B52 i Nora K-0 ze 155 mm armatohaubicami o długości lufy 52 kalibrów, które w celu zwiększenia mobilności taktycznej zamontowano na podwoziach terenowych samochodów ciężarowych. W zaprezentowanym na Partnerze 2011 systemieNora K-I wprowadzono wiele nowych rozwiązań technicznych, a wśród nich m.in. zestaw osłon balistycznych, zwiększających odporność na oddziaływanie odłamków granatów artyleryjskich, ostrzał z broni strzeleckiej (w tym karabinów przeciwsprzętowych), a także wybuchy min przeciwpiechotnych i przeciwpancernych oraz improwizowanych ładunków wybuchowych. System opancerzenia obejmuje kabinę, wieżę, zasobnik amunicyjny i zbiorniki paliwa. Jugoimport w swych materiałach deklaruje jego skuteczność na odpowiadającą poziomowi I i II STANAG 4569A wobec ostrzału i odłamków oraz 2A i 2B STANAG 4569B wobec wybuchów. Pomieszczenia załogi (kabina i wieża) objęte zostały systemami: ochrony przed  skutkami użycia broni masowego rażenia, filtrowentylacji, przeciwpożarowym oraz wyłożone materiałem izolującym akustycznie. Autonomiczność systemu znacznie zwiększono poprzez zastosowanie własnego generatora. W dziale zastosowano: półautomatyczny zamek, system automatycznego ładowania pocisków i ładunków miotających, elektro-hydrauliczne napędy podniesienia oraz obrotu wieży współpracujące z systemem kierowania ogniem oraz elektryczny i hydrauliczny system opuszczania i podnoszenia podpór stabilizujących. W zmodernizowanej Norze K-I wprowadzono nowy sposób sygnalizacji zamknięcia zamka, co wpływa na uproszczenie i przyspieszenie całej procedury ładowania. Przekonstruowano także zasobnik amunicji, również biorąc pod uwagę doświadczenia z eksploatacji systemów Nora II generacji. Udało się o jedną osobę zmniejszyć liczebność obsługi, a podczas wykonywania typowego zadania ogniowego żaden z członków załogi nie musi przebywać na zewnątrz pojazdu. W jego wyposażeniu znalazł się także cyfrowy system kierowania ogniem oraz system nawigacji i orientacji. Zasadnicze parametry, takie jak donośność i kąty ostrzału, nie uległy zmianie w stosunku do Nory-B52. Poprawie uległa natomiast ogólna manewrowość, prędkość maksymalna oraz charakterystyki w terenie. Nośnik to zmodyfikowany samochód ciężarowy FAP-2632 w układzie 8x8, którektórego napęd stanowi turbodoładowany silnik wysokoprężny o mocy 303,4 kW/412,6 KM, współpracujący z mechaniczną skrzynią biegów. Masa bojowa Nory K-I sięga 34 ton. Długość systemu w położeniu marszowym wynosi 11 000 mm, szerokość 2950 mm, wysokość 3450 mm, zaś prześwit 360 mm. Kąt najazdu wynosi 34°, nachylenie pokonywanych wzniesień może sięgać 50%, zaś pochyłości poprzecznych do 30%. Prędkość maksymalna na szosie wynosi 90 km/h, na drodze polnej 25 km/h, zaś w trudnym terenie do 15 km/h. Zapas paliwa wystarczy na pokonanie 1000 km przy prędkości 80 km/h. Pojazd może bez przygotowania pokonywać brody o głębokości 1,6 m.