Patrol Północny 1939-1940

Jan Radziemski

Patrol Północny w czasie drugiej wojny światowej stanowił istotną część brytyjskiej dalekiej blokady Niemiec. Jego głównym zadaniem było uniemożliwienie handlu morskiego z Niemcami przez sprawdzanie statków handlowych i ich ładunków, w tym towarów przewożonych przez statki państw neutralnych. Jednostki patrolu miały ponadto blokować wyjście z Morza Północnego na Atlantyk niemieckim okrętom wojennym i rajderom. Dodatkowo zabezpieczały Wyspy Szetlandzkie przed inwazją i zbierały informacje z przechwyconych statków, a zatrzymane z kontrabandą na pokładzie odprowadzały do brytyjskich portów.

Agresywne poczynania Niemiec na arenie międzynarodowej, a w szczególności ich roszczenia terytorialne, świadczyły o zbliżającym się nieuchronnie konflikcie zbrojnym. Jeszcze przed wybuchem wojny, na początku sierpnia 1939 roku, w Anglii zaczęto wycofywać z rezerwy stare lekkie krążowniki typów C i D wybudowane pod koniec I wojny światowej. Po krótkim remoncie i szkoleniu załogi kierowano je do Scapa Flow, które stało się od teraz ich główną bazą. 31 sierpnia znajdowały się tam gotowe do działań tylko dwa krążowniki: Diomede i Dragon. Na początku września 1939 roku zorganizowane w dwa dywizjony: 7. i 12. (Flota Metropolii), łącznie osiem krążowników, utworzyły siły Patrolu Północnego pod dowództwem wiceadmirała Maxa Hortona. W tym czasie w skład 7. Dywizjonu wchodziły krążowniki: Caledon (dowódca: kmdr C.P. Clark), Calypso (kmdr N.J.W. William-Powlet), Dragon (kmdr R.G. Bowes-Lyon) i Diomede (okręt flagowy dywizjonu kmdr. Edwarda B.C. Dickena). W skład 12. Dywizjonu weszły: Cardiff (kmdr P.K. Enright), Dunedin (kmdr C.E. Lambe), Emerald (kmdr A.W.S. Agar) i Effingham (kmdr J.M. Howson). Ten ostatni, największy i najsilniej uzbrojony, pełnił funkcję okrętu flagowego Patrolu.

Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia nr specjalny 4/2018