Marian Mikołajczuk
Pierwsze myśliwce naddźwiękowe
w polskim lotnictwie wojskowym
W 1955 r. powołano do życia Układ Warszawski. Wraz z podpisaniem podstawowych dokumentów normujących funkcjonowanie nowej organizacji polityczno-militarnej w Europie powstało Naczelne Dowództwo Zjednoczonych Sił Zbrojnych Państw-Stron Układu Warszawskiego. W ślad za tym doszło do ściślejszej współpracy pomiędzy narodowymi dowództwami w podstawowych sferach funkcjonowania, takich jak: planowanie, koordynowanie wysiłków i szkolenie. W ramach wyposażania w nowe uzbrojenie poszczególne kraje opracowały zapotrzebowanie na naddźwiękowe myśliwce MiG-19. Podpisane z ZSRR umowy dwustronne przewidywały zakup odpowiednich partii samolotów tego typu, części i agregatów, a także przeszkolenie grupy pilotów-instruktorów w radzieckich ośrodkach lotniczych i organizację remontów. Rozpoczęcie realizacji umowy zaplanowano na połowę 1957 r. Takie obustronne porozumienia podpisano pomiędzy ZSRR, a Bułgarią, Niemiecką Republiką Demokratyczną, Polską i Rumunią. Nieco inną umowę podpisano z CSRS z powodu sprzedaży do tego państwa licencji na ten typ myśliwca. Strona radziecka zaproponowała sprzedaż trzech wersji: MiG-19S, MiG-19P i MiG-19PM.
Od wiosny Dowództwo Wojsk Lotniczych i Obrony Przeciwlotniczej Obszaru Kraju (WLiOPLOK) prowadziło selekcję pilotów do przeszkolenia na nowy typ samolotu. Z 21. Samodzielnej Eskadry Lotnictwa Myśliwskiego (SELM) zakwalifikowano dwóch pilotów: kpt. Czesława Kantykę i kpt. Zdzisława Mickiewicza. Na początku czerwca 1957 r. wyznaczona grupa pilotów i personelu technicznego odleciała do ZSRR w celu odbycia przeszkolenia. Było ono zorganizowane na bazie Centrum Szkolenia w Lotach Nocnych i Zastosowania Bojowego Lotnictwa Myśliwskiego OPK w Sawoslejce. Na miejscu zorganizowano szkolenie dla czterech grup z narodowych (z Polski, Czechosłowacji, Rumunii i Bułgarii). Pierwszy etap przewidywał zajęcia teoretyczne, następnie loty na samolotach myśliwskich MiG-17PF z celownikiem radiolokacyjnym i po zaliczeniu tego etapu przejście do przeszkolenia na myśliwce MiG-19 wybranych wersji. Na początku sierpnia rozpoczęto szkolenie praktyczne w powietrzu, w jego finale przekraczano prędkość dźwięku. Po zakończeniu przeszkolenia wszyscy piloci otrzymali odpowiednie certyfikaty. Powrót do kraju nastąpił na początku września. Jednocześnie rozpoczęto reorganizację struktur WLiOPLOK. Na podstawie rozkazu MON nr 0054/ Org. z lipca 1957 r., na bazie Wojsk Lotniczych przystąpiono do sformowania Lotnictwa Operacyjnego, które w przypadku wojny miało stworzyć Armię Lotniczą przeznaczoną do wsparcia wojsk lądowych. Równolegle przeformowywano drugi komponent WLiOPLOK przeznaczony do obrony przeciwlotniczej obszaru kraju. Z wydzielonych związków taktycznych lotnictwa, artylerii przeciwlotniczej i oddziałów obserwacyjno-meldunkowych sformowano korpusy obrony przeciwlotniczej, które były odpowiedzialne za osłonę przydzielonych sektorów. Obszary odpowiedzialności trzech korpusów OPL odpowiadały w przybliżeniu terytorialnemu rozmieszczeniu wojsk poszczególnych okręgów wojskowych. Warszawski OW współdziałał z 1. Korpusem OPL, Pomorski OW – 2. Korpusem OPL i Śląski OW – 3. Korpusem OPL.
Ciąg dalszy w czasopiśmie Lotnictwo 9/2008
