Pierwszy powojenny Kampfpanzer – Leopard 1

Mariusz Cielma

Niemieckie wojska pancerne swoją legendę budowały nie tylko w okresie II wojny światowej, po krótkiej pauzie na przełomie lat 40. i 50. zostały z powodzeniem odtworzone i przez kilka dekad stanowiły podstawę obrony terytorium traktatowego NATO w środkowej Europie. Od połowy lat 60. Panzertruppe uzbrojono przede wszystkim w czołgi niemieckiej produkcji, a pierwszym z nich stał się Leopard 1. U pierwotnego użytkownika służył do pierwszych lat XXI wieku, ale w innych państwach, czołg ten jest wykorzystywany operacyjnie do dnia dzisiejszego.

Zbrojny filar III Rzeszy, Wehrmacht, zakończył swój organizacyjny żywot w maju 1945 roku. Koniec państwa Adolfa Hitlera i sojusz aliantów bardzo szybko wytworzył, na początku głównie w Europie, nową sytuację geopolityczną. Dotychczasowa wielka trójka ostatecznie się podzieliła i stanęła po dwóch stronach barykady. Podobnie stało się z narodem niemieckim podzielonym pomiędzy cztery strefy okupacyjne. Pierwszy wielki kryzys, zwiastujący problemy geopolityczne w Europie, związany był z blokadą Berlina w latach 1948–1949, miasta także podzielonego na strefy okupacyjne. Tak rozpoczęła się zimna wojna.

Większość terytorium niemieckiego pozostałego po II wojnie światowej znalazła się pod okupacją Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Francji. W obliczu zagrożenia pełnoskalową operacją wojsk skupionych wokół ZSRR, ale i kosztach okupacji oraz utrzymania wojsk sprawujących kontrolę nad niemieckim terytorium, za zasadne uznano odtworzenie potencjału wojskowego także z narodu niemieckiego. Istniała świadomość, że dawny wróg, dziś staje się z powodu własnego potencjału niezbędnym sojusznikiem. Początkowo rozważano utworzenie formacji ochotniczej złożonej ze 120–150 tys. osób uzbrojonych w lekką broń przeciwpancerną. Bardzo szybko sprawy nabrały tempa i szerszego wymiaru.

4 kwietnia 1949 roku powołano Sojusz Północnoatlantycki (North Atlantic Treaty Organization, NATO). W 10. rocznicę zakończenia II wojny światowej, 9 maja 1955 roku, jego 15. członkiem została niewiele wcześniej utworzona Republika Federalna Niemiec. Położenie Niemiec, potencjał kraju, wymagał stworzenia narodowych sił zbrojnych, ale operacyjnie podporządkowanych dowództwu NATO. Stosunkowo szybko po decyzji politycznej, podjęto także działania organizacyjne. 26 lipca 1955 roku decyzją rządu RFN kierowanego przez kanclerza Konrada Adenauera powołano nowe, niemieckie siły zbrojne – Bundeswehrę. Początkowy potencjał kadrowy oparto o trzy źródła: ochotników spośród byłych żołnierzy z okresu II wojny światowej, nieprzeszkolonych ochotników oraz jednostki policji granicznej (w tym wypadku do armii oddelegowano blisko 9500 spośród wszystkich 16 600 funkcjonariuszy). 2 stycznia 1956 roku w ośrodku szkoleniowym Andernach (Nadrenia-Palatynat) powołano pierwsze kompanie szkolne. W lipcu 1956 roku szkolenie prowadzono już w dziewięciu ośrodkach, rozpoczęto także kursy oficerskie w Hamburgu i Hanowerze. Pod względem uzbrojenia i wyposażenia opierano się przede wszystkim na wsparciu ze strony sojuszników z NATO, wykorzystując szczególnie amerykańskie zasoby.

Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia 3/2019