Porty lotnicze świata 2013

Jerzy Liwiński

W ubiegłym roku w portach lotniczych na świecie odprawiono 5,7 mld pasażerów i 92 mln ton ładunków, a samoloty komunikacyjne wykonały 71,5 mln operacji startów i lądowań. W stosunku do roku poprzedniego liczba pasażerów zwiększyła się o 4%, a tonaż ładunków o 0,7%. Największymi portami pasażerskimi są Atlanta, Pekin, Londyn-Heathrow i Tokio-International, a towarowymi Hongkong, Memphis, Szanghaj i Seul. Lotnisko Chopina w Warszawie zostało sklasyfikowane na 134. miejscu na świecie i 40. w Europie.

Rynek transportu lotniczego jest jednym z największych sektorów światowej gospodarki. Aktywizuje współpracę i międzynarodową wymianę handlową oraz jest czynnikiem dynamizującym ich rozwój. Kluczowym elementem rynku są lotniska komunikacyjne i działające na nich porty lotnicze.

Na świecie funkcjonuje około dwóch tysięcy komercyjnych portów lotniczych: od największych na których samoloty wykonują dziennie po kilkaset operacji startów i lądowań, do najmniejszych, gdzie są one wykonywane sporadycznie. Największy ruch występuje w portach Ameryki Północnej, Europy i Azji, na które przepada łącznie 90% obsłużonych pasażerów i ładunków. Jeden duży azjatycki lub amerykański port ma dwa razy większy wskaźnik ruchu cargo niż wszystkie porty afrykańskie razem wzięte.

Porty lotnicze zlokalizowane są głównie przy aglomeracjach miejskich, ale ze względu na zajmowane duże powierzchnie i uciążliwości związane z hałasem znajdują się zazwyczaj w znacznej odległości od ich centrów. Do oznaczania lotnisk i portów stosuje się kody nadawane przez Organizację ICAO (International Civil Aviation Organization) i zrzeszenie przewoźników lotniczych IATA (International Air Transport Association). Kody ICAO są czteroliterowe i mają strukturę regionalną, z czego pierwsza litera oznacza część świata, druga region administracyjny lub państwo, a ostatnie dwie identyfikują dane lotnisko (np. EPGD – Europa, Polska, Gdańsk). Kody IATA są trzyliterowe i najczęściej nawiązują do nazwy miasta, gdzie jest port zlokalizowany (np. KTW – Katowice, BRU – Bruksela) lub do jego nazwy własnej (np. LHR – Londyn-Heathrow, JFK – Nowy Jork-John F. Kennedy). Pod względem cech eksploatacyjno-technicznych i zdolności do obsługi poszczególnych typów samolotów, lotniska zostały skategoryzowane przez system kodów referencyjnych ICAO. Kod ten składa się z dwóch elementów: jednej cyfry i litery. Cyfra od 1 do 4 odzwierciedla długość pasa startowego, a litery od A do F są determinowane parametrami technicznymi samolotu (np. rozpiętość skrzydeł i rozstaw skrajnych kół podwozia). Typowe lotnisko, które może przyjmować samoloty typu A320 lub Boeing 737 powinno posiadać minimum kod referencyjny 3C (tj. droga startowa 1200-1800 m, skrzydła o rozpiętości 24-36 m i rozstaw skrajnych kół podwozia 6-9 m).

Organizacją zrzeszającą porty lotnicze na świecie jest ACI (Airport Council International). Reprezentuje ona ich interesy w rozmowach i negocjacjach z przewoźnikami, a także opracowuje standardy w zakresie zabezpieczenia operacji startów i lądowań statków powietrznych oraz obsługi pasażerów i ładunków. Aktualnie ACI zrzesza 591 operatorów zarządzających 1861 lotniskami w 177 krajach. Odbywa się w nich 95% światowego ruchu, co pozwala uznawać dane statystyczne tej organizacji za reprezentatywne dla całego światowego lotnictwa komunikacyjnego. Wstępne roczne statystki dotyczące działalności portów lotniczych ogłaszane są przez ACI w specjalnym raporcie pod koniec pierwszego kwartału roku następnego, a dopiero kilka miesięcy później publikowane są wyniki ostateczne (zwykle są o kilka procent wyższe).

Raport ACI 2013
Z opublikowanego wstępnego raportu organizacji ACI za 2013 r. wynika, że w portach lotniczych na świecie zostało odprawionych ponad 5,7 mld pasażerów i 92 mln ton ładunków, a samoloty komunikacyjne wykonały 71,5 mln operacji startów i lądowań. W stosunku do roku poprzedniego ruch pasażerski wzrósł o 4,0%, a towarowy o 0,7%. Najszybsze tempo wzrostu miało miejsce w ostatnim kwartale, odzwierciedlając globalną poprawę sytuacji ekonomicznej. Liczba wykonanych operacji utrzymywała się praktycznie na tym samym poziomie – zmiana była bardzo niewielka i wyniosła 0,1%.

Wysoką dynamikę wzrostu ruchu pasażerskiego, podobnie jak to się dzieje już od kilku lat, odnotowały porty Bliskiego Wschodu (9,2%), Azji i wysp Pacyfiku (7,4%) oraz Ameryki Południowej (5,7%). Wzrost ruchu jest oznaką ożywienia i powolnego wychodzenia gospodarki światowej z kryzysu. Na dużym północnoamerykańskim rynku lotniczym wzrost ruchu wynosił jedną czwartą globalnej średniej, bo tylko 1,1%. Na ten wynik złożyło się wiele czynników, w tym głównie bardzo wysokie nasycenie rynku. Na europejskim rynku wzrost ruchu wyniósł 2,9%, ale uwidaczniają się znaczne różnice w dynamice pomiędzy państwami Unii Europejskiej i pozostałymi. Nie za wysoki przyrost liczby pasażerów w krajach UE (np. rynek niemiecki obsługujący 200 mln podróżnych wzrósł tylko o 0,7%), zwłaszcza wobec świetnych wyników portów lotniczych Turcji i Rosji, wiąże się z nasyceniem rynku i utrzymującym się jeszcze kryzysem strefy euro (np. Grecja i Hiszpania).

W poszczególnych miesiącach 2013 r., w stosunku do roku poprzedniego, wzrost ruchu pasażerskiego utrzymywał się na poziomie od 2% do 5%, za wyjątkiem grudnia gdzie był on najwyższy i wyniósł 6,4%. W ostatnim miesiącu roku przewozy międzynarodowe i krajowe wzrosły odpowiednio o 6,6% i 6,2%, a najwyższe tempo odnotowano na lotniskach: Bliskiego Wschodu i Ameryki Południowej (po 10%), a także północnoamerykańskich i azjatyckich (po 6,4%). Osiągnięty w ubiegłym roku wzrost ruchu pasażerskiego na poziomie 4%, zaistniał w trudnej globalnie sytuacji ekonomicznej i przy wysokich cenach paliwa. Był zbliżony wielkością do średniego rocznego tempa z okresu ostatnich dwudziestu latach.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 7/2014

Wróć