PPA – włoskie okręty nowej generacji
Tomasz Kwasek
Włoska marynarka wojenna (Marina Militare) wchodzi obecnie w fazę dynamicznej modernizacji sił okrętowych. Jednym z zasadniczych typów jednostek bojowych, które powinny wejść do służby na początku lat 30. XXI w., będą okręty typu PPA (Pattugliatori Polivalenti d’Altura).
W listopadzie 2014 r. ujawniono przygotowany przez włoską marynarkę wojenną dokument Perspektywy i ogólne wytyczne dla marynarki wojennej Włoch na okres 2015-2025. Na jego podstawie Marina Militare określiła potrzeby utrzymywania we flocie w pełnej gotowości nowoczesnych instrumentów wojskowych w celu prowadzenia w sposób wiarygodny polityki obronnej i zagranicznej, a w szczególności okrętów zdolnych do zapewnienia odpowiedniego poziomu obecności, nadzoru i odstraszania. Uznano, że komponent okrętowy powinien być zdolny nie tylko do działania w ramach operacji pod auspicjami NATO, ale także prowadzenia samodzielnych narodowych operacji, a w konsekwencji – przyczyniania się do zapewnienia bezpieczeństwa i stabilności w basenie Morza Śródziemnego oraz ochrony krajowych interesów w regionie.
Program PPA
Na bazie tych zasadniczych założeń we wspomnianym dokumencie sformułowano potrzebę pozyskania – poza planowanymi już jednostkami, w tym fregatami typu FREMM i okrętami podwodnymi – nowych wielozadaniowych jednostek modułowej konstrukcji. Program budowy tych dodatkowych okrętów zatwierdzono w styczniu 2015 r. W jego ramach mają powstać wielozadaniowe okręty patrolowe typu PPA, charakteryzujące się innowacyjną konstrukcją, skutkującą wysokim poziomem wielofunkcyjności oraz „racjonalnymi” kosztami budowy i eksploatacji. Mają być w pełni dwuzadaniowe, tj. będą mogły działać nie tylko w ramach operacji wojskowych, ale również w szeregu misji o charakterze paramilitarnym, cywilnym i humanitarnym.
Preliminowane na ten program środki są częścią projektu o łącznej wartości 5,428 mld euro. Umożliwiło to rozpoczęcie realizacji pierwszej fazy programu, który obejmuje budowę łącznie 10 okrętów PPA. Początkowo faktyczne finansowanie obejmowało sześć jednostek plus cztery warunkowo, tj. możliwe do zbudowania w późniejszym okresie. Obecny harmonogram obejmuje siedem okrętów w pierwszej fazie (PPA-1 do PPA‑7) plus trzy opcjonalnie (PPA-8 do PPA‑10). Na projekt PPA przeznaczono z tego 3,84 mld euro (według obecnego preliminarza na lata 2019-2021), co ma pozwolić na zbudowanie w pierwszym etapie siedmiu PPA oraz zapewnić wsparcie techniczne i logistyczne w okresie dziesięciu lat eksploatacji. Jednostki powstaną w trzech zasadniczych wariantach: PPA Light – dwie jednostki, PPA Light Plus – trzy jednostki i PPA Full – dwie jednostki. O ile zostaną przyznane dodatkowe środki, o tyle włoskie ministerstwo obrony planuje zamówienie po jednym dodatkowym okręcie w każdej z tych wersji. Średni koszt budowy jednej jednostki PPA ma wynieść ok. 480 mln euro, w odmianie PPA Full ma to być 530 mln, a PPA Light – ok. 430 mln mniej. Nowe okręty mają zastąpić okręty patrolowe typu Cassiopea, korwety typu Minerva, fregaty typu Durand de la Penne i Lupo. Dowództwo Marina Militare oczekuje, że w najbliższych latach zapadnie decyzja o budowie kolejnych sześciu jednostek PPA, które mają być sukcesorami okrętów patrolowych typu Siro i Comandanti.
W procesie budowy systemu finansowania i zarządzania projektem wykorzystano podział kompetencji pomiędzy różnymi podmiotami, stosowany w ramach poprzedniego międzynarodowego dużego programu okrętowego, w którym uczestniczyła strona włoska – budowy wielozadaniowych francusko-włoskich fregat FREMM. Postanowiono wykorzystać doświadczenia z tego programu, w tym istniejący podział zadań, biorąc pod uwagę wysoki stopień tożsamości wielu rozwiązań, w tym technicznych, opracowanych dla fregat FREMM, z którymi PPA mają mieć wiele wspólnych elementów konstrukcyjnych. Podmiotem odpowiedzialnym za zarządzanie projektem jest – podobnie jak w tamtym przypadku – organizacja współpracy w zakresie systemów uzbrojenia OCCAR. Projekt okrętów został opracowany wspólnie przez OCCAR, dowództwo Marina Militare, konsorcjum Fincantieri i Finmeccanica (obecnie Leonardo) przy wsparciu innych podmiotów włoskiego przemysłu stoczniowego. W projekcie PPA wykorzystano doświadczenia oraz częściowo dokumentację konstrukcyjną FREMM, co umożliwiło skupienie się na różnicach technicznych, wynikających z innego przeznaczenia obu typów okrętów. Kontrakt na budowę sześciu jednostek PPA pomiędzy agencją OCCAR a dedykowanym konsorcjum RTI, utworzonym przez włoskie koncerny Fincantieri i Finmeccanica, podpisano w maju 2015 r., siódmą zamówiono w listopadzie tego samego roku. Rozpoczęcie cięcia blach pierwszego okrętu nastąpiło w listopadzie 2016 r., a formalne rozpoczęcie budowy – w maju następnego roku. Wszystkie powstaną w stoczni koncernu Fincantieri w Muggiano.
Pełna wersja artykułu w magazynie MSiO 3-4/2021