Prezentacja prototypów czołgu Altay

Tomasz Wachowski

Prezentacja prototypów czołgu Altay

15 listopada 2012 r., w zakładach firmy Otokar w Sakarya w północno-zachodniej Turcji, odbyła się uroczysta prezentacja dwóch prototypów czołgu podstawowego Altay. Rozpoczęcie jesienią tego roku ich prób zakładowych to milowy krok w programie jedynego nowego wozu bojowego tej kategorii rozwijanego aktualnie w państwach NATO. Mając na uwadze perspektywy modernizacji polskich Wojsk Lądowych i rychłe rozpoczęcie tzw. programu pancernego, baczne śledzenie postępów w tureckim projekcie i analizowanie zastosowanych w Altayu rozwiązań powinno być jednym z ważnych zadań także dla naszych specjalistów z wojska i przemysłu.

Dla podkreślenia znaczenia programu Narodowego Projektu Produkcji Czołgu (MITÜP, Milli Tank Üretimi Projesi) oraz wsparcia, jakie władze Republiki Turcji udzielają rodzimemu przemysłowi obronnemu, w ceremonii wziął udział premier Recep Tayyip Erdogan. Lista obecnych cywilnych i wojskowych oficjeli była zresztą bardzo długa. Wśród nich warto wymienić: ministra obrony narodowej Ismeta Yilmaza, szefa Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych Turcji gen. Necdeta Ozela, czy dowódcę Wojsk Lądowych SZ RT gen. Hayri Kivirikoglu. Honory gospodarzy pełnili: prezes holdingu Koç, do którego należy Otokar, Mustafa V. Koç i dyrektor Grupy Przemysłu Obronnego holdingu Koç, a zarazem prezes firmy Otokar Kudret Onen.

Taka reprezentacja nie może dziwić, ponieważ MITÜP to największe przedsięwzięcie modernizacyjne realizowane na rzecz Wojsk Lądowych Sił Zbrojnych Turcji (Türk Kara Kuvvetleri) przez lokalny przemysł obronny, choć nie bez istotnego wsparcia technicznego zagranicznych partnerów przemysłowych. Sam koszt fazy badawczo-rozwojowej jest określany na 500 mln USD. Na podkreślenie zasługuje fakt, że jeszcze na przełomie lat 80. i 90. Otokar produkował stosunkowo prymitywne samochody opancerzone na bazie licencyjnego Land Rovera Defendera, a pierwszy wóz bojowy własnej konstrukcji – lekka, kołowa Cobra – powstał w 1995 r. Pojazd okazał się udany i, poza tureckim wojskiem oraz służbami ochrony porządku publicznego, znalazł kilku odbiorców zagranicznych (szerzej w NTW 6/2010). Zatem, już w nieco ponad 10 lat później, Otokar był gotów podjąć się chyba najbardziej złożonego zadania dla przedsiębiorstwa specjalizującego się w opracowywaniu i produkcji wozów bojowych – samodzielnego, a więc bez wykorzystania w charakterze bazy obcej konstrukcji, rozwoju czołgu podstawowego. Co ciekawe, Otokar nie miał wcześniej doświadczeń w produkcji, czy nawet modernizacji pojazdów gąsienicowych.

Nieco historii
Po rezygnacji z zakupu czołgu podstawowego za granicą, odpowiadające za zakupy uzbrojenia i sprzętu wojskowego, Biuro Podsekretarza Stanu ds. Przemysłu Obronnego w Ministerstwie Obrony Narodowej (SSM, Savunma Sanayii Müsteşarligi), zleciło na początku 2005 r. konsorcjum lokalnych firm zbrojeniowych wykonanie studium wykonalności jego samodzielnego opracowania i produkcji w Turcji. W konkluzji tego dokumentu, złożonego w kwietniu 2005 r., zawarto stwierdzenie, że do realizacji przedsięwzięcia niezbędne jest zagraniczne wsparcie techniczne. W lutym 2006 r. SSM opublikowało zapytanie ofertowe (RFP) dotyczące udziału w projekcie MITÜP, na które w lipcu 2006 r. odpowiedziały dwa podmioty: Otokar oraz konsorcjum tworzone przez firmy FNSS Savunma Sistemleri A.S. i BMC Sanaye Ve Ticaret A.S. Procedurę oceny ofert zakończono w lutym 2007 r. i 30 marca 2007 r. SSM ogłosiło wybór oferty Otokara, z którym rozpoczęto negocjacje kontraktowe. Równolegle trwał proces wyłonienia zagranicznego partnera przemysłowego, który gotów byłby dostarczyć Turcji kluczowe technologie oraz know-how, niezbędne do opracowania wozu, a następnie podjęcia jego lokalnej produkcji. Jak już wspomniano, Turcy nie zamierzali bynajmniej podejmować produkcji zagranicznego czołgu dostosowanego do ich wymagań. Taka droga do uzyskania kompetencji w zakresie rozwoju i produkcji ciężkich gąsienicowych wozów bojowych została odrzucona w połowie pierwszej dekady XXI wieku, po niemal 10-letnim okresie analiz i badań najnowszych dostępnych wówczas na rynku czołgów podstawowych świata (M1A2 Abrams, Leclerc, Leopard 2A6EX, T-84-120). Zamiast kupić licencję na zagraniczny czołg podstawowy III generacji, podjęto decyzję o modernizacji 170 czołgów M60A1 do standardu M60T, bazującego na izraelskim wariancie modernizacyjnym Sabra Mk II, z udziałem m.in. firm IMI i Elbit, a także odkupieniu od Bundeswehry 339 czołgów Leopard 2A4 (oraz 15 dalszych na części) i ich późniejszej modernizacji koordynowanej przez lokalny przemysł (wariant Leopard 2NG Aselsana). Działania te miały na celu powstrzymanie procesu degradacji własnego sprzętu pancernego, co było szczególnie ważne wobec zakupu przez Grecję 183 używanych Leopardów 2A4 oraz 170 fabrycznie nowych Leopardów 2A6 Hel, ale także opanowanie przez tureckich producentów produkcji wielu systemów niezbędnych współczesnym wozom bojowym, w tym także systemów kierowania ogniem, układów stabilizacji i naprowadzania uzbrojenia.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 12/2012