Program GUN VAL. Młot na MiG-i z niemieckiego strychu

Szymon Tetera

W czasie toczonych podczas wojny koreańskiej bitew powietrznych nad tzw. aleją MiG-ów okazało się, że uzbrojenie myśliwców USAF składające się z wielkokalibrowych kaemów jest zbyt słabe. Aby zaradzić problemowi, Siły Powietrzne uruchomiły program Gun Val, który doprowadził do wdrożenia do produkcji działka M39.

W styczniu 1951 r., a więc tuż po wejściu myśliwców F-86 Sabre do walki w Korei, dowodzący wyposażonym w te maszyny dywizjonem 336. FIS Lt Col Bruce Hinton sporządził raport, w którym stwierdził, że siła ognia F-86 nie jest wystarczająca niszcząca i w uzbrojeniu myśliwca powinna pojawić się broń o cięższym kalibrze, zdolna zniszczyć strukturę konstrukcji celu przy minimalnej liczbie trafień. Opinię tę podzieliło kilku znanych pilotów, którzy po zakończeniu tury bojowej w Korei wrócili do USA, gdzie przedstawili swoje wnioski. Analiza filmów z fotokarabinów amerykańskich myśliwców wykazała, że istotnie myśliwiec MiG-15 jest w stanie przyjąć znaczną liczbę trafień bez widocznych skutków. W dużej części spowodowane było to tym, że walki powietrzne w Korei najczęściej odbywały się na dużej wysokości, efekt użycia powszechnie stosowanych pocisków przeciwpancerno-zapalających API (ang.: Armor Piercing Incendiary) był dużo mniejszy z powodu mniejszej zawartości tlenu w powietrzu.

W celu rozwiązania problemu z początkiem kwietnia 1951 r. dowództwo USAF powołało Gun Evaluation (GUN-VAL) Committee (komitet ds. rozwoju uzbrojenia) pod wodzą Lt. Col. Johna Englanda, szefa sekcji uzbrojenia myśliwców. Szybko stało się oczywiste, że należy wyposażyć myśliwce USAF w uzbrojenie o większym kalibrze, zdolne wystrzeliwać pociski eksplodujące, co umożliwiłoby zniszczenie samolotu przeciwnika ledwie kilkoma trafieniami.

Oddział North American Aviation w Los Angeles otrzymał kontrakt na modyfikację 12 samolotów F-86F-1, która objąć miała zabudowę czterech działek kal. 20 mm w miejsce standardowo montowanych sześciu wukaemów M3 kal. 12,7 mm. 10 maszyn (4 F-86E-10–51-2803, -2819, -2826 i -2836 oraz 6 F-86F-1–51-2855, 2861, 2867, 2868, 2884 i 2900) zostało oznaczonych jako F-86F-2, otrzymując działka rewolwerowe Springfield T-160 kal. 20 mm. Uzbrojenie to zostało zbudowane na podstawie przejętych przez Amerykanów planów opracowanego w latach II wojny światowej i nigdy nie zastosowanego bojowo niemieckiego działka lotniczego Mauser MG 213. Działko to posiadało rewolwerową konstrukcję, tj. wykorzystywało bęben z pięcioma komorami nabojowymi, co pozwalało skrócić cykl ładowania, strzału i usunięcia łuski naboju. Dzięki temu uzbrojenie osiągało szybkostrzelność 1400 pocisków/min, tj. więcej niż wukamem M3 o mniejszym kalibrze! Działko miało długość 1,83 m i masę 80,9 kg, strzelało nabojami 20 × 102 mm o masie 101 g i nadawało im prędkość początkową 1000 m/s. Zapas amunicji wynosił 115 nabojów na lufę. 

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 9/2017