Program LAND 400. Modernizacja australijskich wojsk lądowych
Aaron Rokosz
Australijskie wojska lądowe (Australian Army) zdecydowały się na przeprowadzenia największego programu modernizacyjnego w swojej współczesnej historii. Ustanowiony i wdrażany program LAND 400 zakłada dostarczenie 678 pojazdów opancerzonych nowej generacji, co ma kosztować od 14 do 20 mld USD i potrwać ponad dekadę. Australijskie Siły Obronne (Australian Defence Force) znane są z długoterminowego planowania połączonego z wysoką skutecznością w realizacji założeń oraz dotrzymywania terminów.
Wojska lądowe z antypodów nie kojarzą się z zagonami ciężkich wojsk pancernych. Mówiąc o nich, na ogół myślimy o jednostkach lekkiej piechoty, poruszających się za pomocą pojazdów lekko opancerzonych oraz terenowych. Tego typu pododdziały stanowią oczywiście istotną część składową australijskiej armii, jednak to również tylko wycinek jej obrazu. Wiele wskazuje na to, iż pogląd ten będzie musiał ulec zmianie. Trzy brygady wojsk lądowych są jednostkami o typowo zmechanizowanym charakterze, zaś wojskowi z antypodów postanowili przeprowadzić kompleksową modernizację posiadanego parku sprzętu technicznego.
Potencjał wojsk lądowych Australii
Na dzień dzisiejszy Australia dysponuje 59 czołgami podstawowymi M1A1 AIM SA Abrams, przyjętymi do służy w 2007 roku. Czołgi zostały odkupione z zasobów armii amerykańskiej, a następnie poddane modernizacji. Park bojowy wspierany jest przez 13 wozów zabezpieczenia technicznego M88A2 Hercules. Na obecną chwilę zakłada się utrzymanie ich w służbie przynajmniej do 2035 roku. W międzyczasie brano pod uwagę powiększenie floty czołgów do maksymalnie 90 egzemplarzy, jednak w chwili obecnej skupiono się nad planowanym programem modernizacji, wsparciu eksploatacji oraz procesu szkolenia czołgistów. Na wyposażeniu australijskich pododdziałów rozpoznawczych znajduje się 257 kołowych transporterów opancerzonymi ASLAV (Australian Light Armoured Vehicle) w siedmiu różnych wariantach. Większość z nich występuje w wersji bojowego wozu rozpoznawczego z armatą automatyczną Bushmaster kal. 25 mm, znanej m.in. z bwp M2 Bradley oraz bwr Korpusu Piechoty Morskiej USA LAV-25. Wersje specjalistyczne ASLAV mają za zadanie wspieranie bwr podczas wykonywaniu zadań rozpoznawczych. Pododdziały rozpoznawcze dysponują własnym elementami wsparcia oraz zabezpieczenia działań. Nie jest to rozwiązanie typowe dla europejskiego teatru działań. Uzasadnienia większej autonomii australijskich jednostek rozpoznawczych można szukać w rozległym teatrze działań, wynikającym z rozmiarów państwa zajmującego cały kontynent. Świadczy to również o kompleksowym podejściu do zagadnienia.
Podstawowymi transporterami opancerzonymi australijskich wojsk lądowych pozostają wozy rodziny M113. Znajdują się one w różnych wersjach na wyposażeniu Australian Army od 1965 roku. W przeciągu kilkunastu lat ich łączna liczebność wzrosła do 766 pojazdów, większość w podstawowym wariancie transportera piechoty M113A1. Nabyto również odmiany dowódcze M577 oraz logistyczne M548 z otwartym przedziałem transportowym. W 2005 roku australijskie wojska lądowe wykazywały 520 wozów w służbie, część w zapasie wojennym. Począwszy od 2007 roku założono dla 431 spośród nich modernizację do standardu M113AS3 (AS – Australian Version) oraz M113AS4 w ramach programu LAND 106. Już u samych założeń, których dokonano w 2000 roku, modernizacja ta miała być rozwiązaniem pomostowym, umożliwiającym eksploatację tych leciwych także już wówczas transporterów przynajmniej do roku 2020, w którym założono wprowadzenie do służby następcy. Warto zaznaczyć, że potrzebę modernizacji wozów rodziny M113, wraz ze wstępnym planem, zgłoszono już w 1994 roku, a więc trzynaście lat przed wprowadzeniem pierwszych zmodernizowanych pojazdów do służby. Ostatecznie umowę o modernizacji 350 M113 do standardu AS4 w siedmiu różnych wersjach podpisano z koncernem BAE Systems Australia, reprezentowanym przez spółkę Tenix Defence Pty Ltd. w 2002 roku. Kontrakt objął wszystkie transportery M113, które znajdowały się w czynnej służbie. Sześć lat później, w 2008 roku, zawarto kolejną umowę na modernizację 81 transporterów, co pozwoliło osiągnąć wstępnie planowaną liczbę 431 zmodernizowanych transporterów. Prawdopodobnie sięgnięto także po pojazdy znajdujące się w rezerwie sprzętowej. Koszt modernizacji pojedynczego transportera przekraczał nieznacznie 1 mln USD, jednakże całościowy koszt programu LAND 106 po jego realizacji oszacowano na 880 mln USD.
Zakres modernizacji obejmował wymianę silnika, układu przeniesienia napędu, układu kierowniczego, elementów zawieszenia oraz układu hamulcowego. Wzmocniono również opancerzenie pojazdu, który teraz zapewnia ochronę przed ostrzałem broni kal. 14,5 mm z każdej strony (zgodnie z poziomem ochrony 4 wg. normy NATO STANAG 4569) oraz wzmocniono stopień ochrony przeciwminowej dna kadłuba. Przyrost poziomu ochrony przed ostrzałem uzyskano nakładając na fabryczny, aluminiowy kadłub, panele pancerza ceramicznego. Partnerem technologicznym modernizacji wozu była niemiecka spółka FFG, która odpowiadała za dostarczenie większości podzespołów. Ta sama spółka odpowiadała za modernizację wozów M113 sił zbrojnych Niemiec, Danii oraz Norwegii. Ewoluowało także uzbrojenie transportera. Pamiętająca wojnę wietnamską, jednoosobowa wieża typu T-50 uzbrojona w wkm M2 kal. 12,7 mm oraz km 7,62 mm została zastąpiona nową, bardziej przestronną, wyposażoną w napędy elektryczne. Jej uzbrojenie stanowi pojedynczy wkm M2 HB QCB kal. 12,7 mm. Co ciekawe, w batalionach lekkiej piechoty, transportery opancerzone M113A1, a także zmodernizowane M113AS4, są używane w charakterze bojowych wozów piechoty, ponieważ ich wkm mają za zadanie wspieranie ogniem walczącą drużynę. Wozy te bywają określane mianem lekkich bojowych wozów piechoty. Oczywiście w myśl obowiązującego w Europie traktatu CFE, bojowym wozem piechoty jest wyłącznie opancerzony transporter piechoty, uzbrojony w armatę kalibru co najmniej 20 mm, jednakże mowa tutaj jedynie o charakterze wykorzystania pojazdu.
Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 4/2019