Polskie promy morskie w latach 1950-2010

W sumie przez ostatnich 60 lat dla polskich armatorów pływały lub pływają 23 promy będące ich własnością (dla naszych firm pływały także jednostki czarterowane, których zastawienie to nie obejmuje). Z grupy tej siedem statków było nowych (Mikołaj Kopernik, Jan Heweliusz, Pomerania, Silesia, Jan Śniadecki, Polonia i Boomerang), przy czym dwa z nich zbudowano w kraju (Pomerania i Silesia), resztę w stoczniach zagranicznych. Pozostałych 15 zakupiono z „drugiej ręki”, jeden zaś został przekazany przez Rosjan w ramach niemieckich reparacji wojennych (Kopernik). Armatorami-operatorami we wcześniejszym okresie były przedsiębiorstwa żeglugowe – Przedsiębiorstwo Pomocnicze Statek-Prom (jeden statek), Polska Żegluga Morska (dwie jednostki) i Polskie Linie Oceaniczne (siedem promów), natomiast obecnie na rynku żeglugowym działają firmy – Polferries (13 statków, z czego aktualnie w eksploatacji cztery) oraz Unity Line (osiem jednostek, z czego aktualnie w służbie siedem). Właścicielami jednostek wcześniej były przedsiębiorstwa – Polskie Koleje Państwowe (jeden statek), Polska Żegluga Morska (dwa promy) i Polskie Linie Oceaniczne (siedem jednostek). Obecnie właścicielami są – Polska Żegluga Bałtycka (13 statków, z czego aktualnie w eksploatacji cztery), Polska Żegluga Morska (aktualnie cztery jednostki, plus dwie kolejne planowane) i EuroAfrica (pięć promów, z czego aktualnie w służbie trzy).

Armatorzy-operatorzy

Przedsiębiorstwo Pomocnicze Statek-Prom, właściciel – Polskie Koleje Państwowe (PKP)
Szczecińskie przedsiębiorstwo zajmujące się generalnie przewozami kolejowymi na początku lat 50. eksploatowało jeden prom kolejowy – Kopernik, właścicielem były Polskie Koleje Państwowe. Statek obsługiwał linię Świnoujście-Trelleborg. Malowany był na biało, a na jego kominie znajdowało się logo PKP.

Polska Żegluga Morska (PŻM), jednocześnie właściciel
Szczeciński armator w latach 1967-1970 eksploatował prom pasażersko-samochodowy Gryf, a w latach 1985-1986 – Łańcut. Pierwszy z nich operował na liniiŚwinoujście-Ystad, drugi zaś – Świnoujście-Kopenhaga. Gryf z czasem został przekazany do PLO, natomiast Łańcut do PŻB. Obie jednostki były malowane na biało, a ich kominy nosiły barwy armatorskie PŻM. W latach 1995-2008 przedsiębiorstwo stało się także właścicielem kilku jednostek eksploatowanych przez Unity Line (Polonia, Gryf /II/, Wolin i Skania).

Polskie Linie Oceaniczne (PLO), jednocześnie właściciel
W latach 1970-1977 gdyński armator eksploatował cztery promy pasażersko-samochodowe (Gryf, Skandynawia, Wawel i Wilanów) na linii Świnoujście-Ystad oraz Gdańsk-Helsinki (Gryf). Jednostki te zostały przekazane następnie do przedsiębiorstwa Polska Żegluga Bałtycka (operator Polferries). Kadłuby statków były malowane na biało, a ich kominy nosiły barwy armatorskie PLO. Czarterowany przez Polferries Wilanów na burtach nosił także napis „Polferries” (takie napisy nosiły też Wawel, Skandynawia, itd.). Armator był również posiadaczem trzech promów kolejowo-samochodowych (Mikołaj Kopernik, Jan Heweliusz i Jan Śniadecki), które operowały na trasie Świnoujście-Ystad. Jednostki te na białych kadłubach nosiły duże napisy „Świnoujście-Ystad”. W latach 1991-1994 stały się własnością przedsiębiorstwa EuroAfrica Linie Żeglugowe7. Jan Heweliusz zatonął w 1993 roku, a w latach 1994-1995 operatorem dwóch pozostałych jednostek stał się Unity Line.

Polferries, właściciel – Polska Żegluga Bałtycka (PŻB)
Armator-operator Polferries od połowy 1977 roku eksploatuje należące do Polskiej Żeglugi Bałtyckiej8 promy, promoutrzymujące połączenia pomiędzy Polską a Skandynawią. Wcześniej także czarterował kilka jednostek, w tym od PLO (Wilanów). Obecnie użytkuje cztery promy pasażersko-samochodowe (Pomerania, Scandinavia, Wawel /II/ i Baltivia), natomiast w latach 1977-2005 w jego barwach pływało dziewięć tego rodzaju jednostek (Gryf, Skandynawia, Wawel, Wilanów, Rogalin, Silesia, Łańcut, Nieborów i Boomerang). Jednostki Polferriesu wcześniej obsługiwały następujące linie: Gdańsk-Helsinki, Gdańsk-Karlskrona, Gdańsk-Oxelösund, Gdańsk-Visby, Świnoujście-Kopenhaga, Świnoujście-Kopenhaga-Felixtowe, Świnoujście-Kopenhaga-Travemünde, Świnoujście-Malmö, Świnoujście-Ystad, Świnoujście-Ystad-Kopenhaga, Helsinki-Visby, Travemünde-Gdańsk-Ryga i Travemünde-Ronne. Promy armatora były także czarterowane na trasach: Bremerhaven-Reykjavik (Rogalin jako Edda), Cork-Swansea (Rogalin jako Celtic Pride), Cork-Roscoff (Rogalin jako Celtic Pride) i Genua/Marsylia-La Goulette (port miasta Tunis, stolicy Tunezji, Pomerania). Obecnie obsługiwane są linie: Gdańsk-Nynäshamn (Scandinavia i Baltivia), Świnoujście-Ystad (Wawel /II/), Świnoujście-Kopenhaga (Pomerania) i Świnoujście-Ronne (letnia linia sezonowa, Pomerania). Malowane na biało promy armatora na kominach nosiły lub noszą barwy PŻB, a na burtach duże napisy „Polferries”.

Unity Line, właściciele – Polska Żegluga Morska (PŻM) i EuroAfrica Linie Żeglugowe
Armator jest najmłodszym polskim operatorem promowym obsługującym połączenia na Morzu Bałtyckim. Przedsiębiorstwo zostało utworzone w roku 1994 przez firmy – Żegluga Polska, EuroAfrica Linie Żeglugowe i PŻB, przy czym ta trzecia firma szybko się ze spółki wycofała9. Unity Line utrzymuje pasażersko-samochodowo-kolejowe połączenia z Polski do Szwecji, bazując w Świnoujściu. Obecnie armator całkowicie należy do grupy PŻM (Szczecin). W jego barwach pływa siedem jednostek (Jan Śniadecki, Polonia, Gryf /II/, Galileusz, Wolin, Kopernik /II/ i Skania), natomiast wcześniej eksploatowany był prom kolejowo-samochodowy Mikołaj Kopernik. Obecnie jednostki armatora obsługują linie – Świnoujście-Trelleborg (Galileusz, Gryf /II/ i Wolin) oraz Świnoujście-Ystad (Jan Śniadecki, Kopernik /II/, Polonia i Skania). Malowane na biało statki na burtach noszą duże napisy „Unity Line”. W ostatnich latach istniały plany budowy dwóch bliźniaczych promów pasażersko-samochodowych – Piast i Patria, które początkowo miały wejść do eksploatacji w latach 2010 i 2011. Idea ta upadła wraz z mającą je zbudować Stocznią Szczecińską Nową. Dziś wciąż jest mowa o planach budowy promów, ale nie tych konkretnych. Nie wiadomo też jakich i ilu, choć nie można wykluczyć wykorzystania istniejącego projektu.