Zbigniew Lalak

19 maja 1944 roku jednostki niemieckie wycofały się na pozycję „Hitlera”. W rejonie rozciągającym się od południowego podnóża Monte Caria do doliny rzeki Liri utworzony został najlepiej umocniony odcinek nowej obrony. W obronie szczególne zadanie spełniał „Rygiel Sengera” (gen. Senger był dowódcą XIV Korpusu Pancernego). Natarcie podjęte przez brytyjski XII Korpus (8. Hinduska Dywizja Piechoty, 78. Dywizja Piechoty oraz 6. Dywizja Pancerna) w dniu 17 maja rozwijało się bez przeszkód. Brytyjczycy posuwali się po obu stronach drogi nr 6 z głównym wysiłkiem na rejon Aquino–Arce. Kanadyjski I Korpus (kanadyjska 1. Dywizja Piechoty i kanadyjska 5. Dywizja Pancerna oraz 25. Brygada Pancerna) operował na północnym brzegu rzeki Liri wzdłuż osi Pontecorva–Caprano i wszedł na głębokość ok. 3 kilometrów w linie niemieckie. Wieczorem 18 maja brytyjska 78. DP została powstrzymana w rejonie Aquino, i meldowała o napotkaniu rozbudowanej pozycji obronnej. Rankiem 19 maja Kanadyjczycy utknęli w rejonie Pontecorvo. Wschodnie skrzydło, na którym znajdował się Francuski Korpus Ekspedycyjny (1. Dywizja Piechoty, 2. Marokańska DP, 3. Algierska DP i 4. Marokańska Dywizja Górska), obejmowało rejon Santa Oliva i Monte Faggeto. Wieczorem Francuzi przesunęli się w rejon na północ od Pontecorvo–Pico. Zagroziło to zachodniemu skrzydłu niemieckiej obrony, lecz napór francuski zdołano powstrzymać i sytuacja została opanowana. Główne natarcie przełamania niemieckiej pozycji powierzono 1. Kanadyjskiemu Korpusowi, na którego prawym skrzydle miał działać II Korpus Polski. Polacy mieli operować w tym rejonie zgodnie z dyrektywą z dnia 11 kwietnia: Nawiązać styczność z linią Adolfa na północ od drogi nr 6 i przeprowadzić działania mające obejście jej od północy. Następnie wytyczne uzupełniono 19 maja i wytyczono kierunek Piedimonte–Castrocielo jako główną oś działania.

Niemcy po wycofaniu się z pozycji pod Monte Cassino zdążyli obsadzić pozycje na Linii Hitlera. Pozycje 10. Armii miały doskonale osłonięte flanki. Lewa flanka osłaniana była przez umocnione Piedimonte, a prawa osłaniana była przez dolinę rzeki Liri oraz pozycje pod Pontecorvo. Prawe skrzydło bronione było przez 1. i 4. pułk strzelców spadochronowych z 1. Dywizji Spadochronowej oraz przez dwa bataliony piechoty z 721. i 741. pułków piechoty (były to II bataliony). Pozycje pod Aquino oraz drogę nr 6 obsadziła 90. Dywizja Grenadierów Pancernych (utworzono trzy samodzielne Kampfgruppe). Pozycje pod Piedimonte obsadzone były przez 2. kompanię 132. pułku grenadierów 44. Dywizji Piechoty „Hoch- und Deutschmeister” (żołnierze ci stanowili obsadę schronów bojowych), która została zluzowana przez I batalion 4. pułku strzelców spadochronowych, część żołnierzy 132. pułku grenadierów brała udział w walkach (zwłaszcza pierwszego dnia).

Pełna wersja artykułu w magazynie TWH nr specjalny 1/2017